Ngày 8-1, Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương tổ chức Hội nghị Đánh giá kết quả triển khai Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) đến hết năm 2019, nhiệm vụ triển khai năm 2020 khu vực phía bắc.
Những hiệu ứng tích cực
Báo cáo của 61 tỉnh, thành phố, đến nay đã phê duyệt đề án, kế hoạch, tổng số sản phẩm dự kiến được chuẩn hóa OCOP đến hết năm 2020 là 3.843 sản phẩm, vượt gần 1,6 lần so với mục tiêu 2.400 sản phẩm. Trong đó, thực phẩm có 2.218 sản phẩm, nhóm đồ uống có 397 sản phẩm, nhóm thảo dược có 264 sản phẩm, nhóm vải may mặc 100 sản phẩm, nhóm lưu niệm, nội thất trang trí có 666 sản phẩm và nhóm dịch vụ, du lịch và bán hàng có 198 sản phẩm.
Đã có 19 tỉnh đánh giá, phân hạng và có quyết định công nhận cho 900 sản phẩm OCOP, đạt 33,16% so với kế hoạch 2.400 sản phẩm, của 583 chủ thể tham gia Chương trình OCOP. Trong đó, có 16 sản phẩm đề xuất năm sao, 275 sản phẩm đạt bốn sao và 585 sản phẩm đạt ba sao. Các tỉnh chỉ đạo điểm đã khảo sát, lập danh sách để xây dựng 10 làng văn hóa du lịch. Các địa phương sau khi cấp giấy chứng nhận sản phẩm OCOP đã nghiêm túc thực hiện việc cấp quyền sử dụng, quản lý nhãn hiệu OCOP, dán tem điện tử truy xuất nguồn gốc sản phẩm OCOP.
Theo báo cáo của các địa phương, sau khi được đánh giá xếp hạng, nhiều sản phẩm đã được các đơn vị phân phối, bán lẻ, bán thương mại điện tử ký kết hợp đồng tiêu thụ với số lượng lớn, doanh thu bán sản phẩm trong năm của các nhóm sản phẩm đã được đánh giá xếp hạng đều tăng đáng kể.
Đáng chú ý, hoạt động xúc tiến thương mại phục vụ Chương trình OCOP diễn ra sôi nổi khắp cả nước từ trung ương đến địa phương. Nhiều địa phương đã thực hiện mở các trung tâm, điểm giới thiệu bán sản phẩm OCOP theo tiêu chí quy định của Bộ Công thương tại Quyết định 920/QĐ-BCT ngày 16-4-2019 như: Quảng Ninh, Hà Giang, Bắc Kạn, Thái Nguyên… đã tạo nên hiệu ứng tích cực quảng bá, tiêu thụ sản phẩm OCOP.
Ông Ngô Tất Thắng, Phó Chánh Văn phòng điều phối nông thôn mới Trung ương - đánh giá, Chương trình OCOP mới được triển khai trong thời gian ngắn (từ tháng 5-2018), song đã đạt được nhiều kết quả tích cực, nhất là nhận thức của xã hội và cấp ủy, chính quyền các cấp và cộng đồng doanh nghiệp, hợp tác xã về vị trí của Chương trình OCOP trong phát triển kinh tế nông thôn… Các sản phẩm OCOP được đánh giá xếp hạng đã có bước tiến về chất lượng, đa dạng về mẫu mã, bao bì, bảo đảm điều kiện, quy định về tem, nhãn mác, truy xuất nguồn gốc sản phẩm.
Những giải pháp trọng tâm 2020
Tại Hội nghị, các đại biểu đã nêu ra những vấn đề thực tiễn khi triển khai Chương trình OCOP đồng thời đề ra một số giải pháp trọng tâm thực hiện trong năm 2020.
PGS, TS Trần Văn Ơn, Tư vấn trưởng Chương trình OCOP quốc gia, đánh giá: Là một chương trình mới nên tính bắt nhập của chương trình còn mức độ, dẫn đến tiến độ triển khai Chương trình OCOP chậm so với kế hoạch, yêu cầu đến hết năm 2018, 100% các tỉnh phải phê duyệt triển khai, song thực tế đến nay các tỉnh chưa phê duyệt xong, mới có 18/61 tỉnh phê duyệt mới triển khai Chương trình OCOP. Tiến độ triển khai chỉ đạo điểm chậm một năm. Đến hết tháng 6-2019, mới có Hà Giang, Bến Tre, Quảng Nam triển khai Chương trình OCOP, các địa phương chưa lập được dự án, chưa xây dựng được tổ chức kinh tế tham giam.
Năm 2020, Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương phấn đấu tiêu chuẩn hóa, công nhận thêm ít nhất 1.200 sản phẩm OCOP.
Hệ thống tổ chức thực hiện Chương trình OCOP từ Trung ương đến cấp Trung ương đến cấp tỉnh còn thiếu về số lượng, nhất là ở cấp tỉnh còn kiêm nhiệm nhiều nên ảnh hưởng rất lớn đến công tác chỉ đạo điều hành. Chương trình OCOP khi triển khai trên diện rộng, nảy sinh nhiều vấn đề mới, trong đó nổi bật là việc triển khai, tuân thủ Chu trình OCOP còn lúng túng, chưa chặt chẽ.
Năm 2020, Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương phấn đấu tiêu chuẩn hóa, công nhận thêm ít nhất 1.200 sản phẩm OCOP. Tổ chức đánh giá xếp hạng sản phẩm cấp quốc gia lần thứ nhất vào quý III-2020. Triển khai thực hiện từ 8-10 mô hình làng văn hóa du lịch. Phấn đấu phát triển mới khoảng 500 doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã tham gia Chương trình OCOP; củng cố, kiện toàn 100% doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia Chương trình OCOP…
Bên cạnh đó, phấn đấu thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ mới như: Tổ chức Festival/Hội chợ OCOP quốc gia, công bố phê duyệt đánh giá xếp hạng sản phẩm OCOP cấp quốc gia lần thứ nhất vào quý IV-2020; xây dựng Đề án Chương trình OCOP giai đoạn 2021-2025, trình Thủ tướng Chính phủ trong tháng 12-2020…. Chương trình OCOP góp phần nâng tầm thương hiệu, nông đặc sản địa phương, kết nối giữa sản xuất và tiêu thụ.
Ông Nguyễn Minh Tiến, Cục trưởng, Chánh văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương, cho hay: Trong thời gian tới, công tác xúc tiến thương mại cấp quốc gia cần được đặc biệt chú trọng. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp các bộ, ngành liên quan tổ chức Festival/Hội chợ OCOP quốc gia lần thứ nhất vào quý IV-2020 (dự kiến tháng 11-2020), ban hành được kế hoạch trong quý I-2020; tổ chức ba hội chợ OCOP cấp vùng. Đối với hoạt động xúc tiến thương mại các địa phương, 100% các tỉnh, thành phố tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại cấp tỉnh; triển khai phát triển trung tâm, điểm bán hàng, cửa hàng OCOP của các địa phương nơi có đủ điều kiện theo quy định và hướng dẫn của Bộ Công thương. Thực hiện xúc tiến thương mại điện tử bán sản phẩm OCOP.