Ông Nguyễn Đức Hải, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội, Trưởng Đoàn giám sát (ảnh quochoi.vn).

Chiều nay (13/8), Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục phiên họp thứ 36 cho ý kiến về Báo cáo của Đoàn giám sát về kết quả giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng các Quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách nhà nước giai đoạn 2013 - 2018

Sau khi điểm qua tình hình, phân tích những kết quả đạt được và chỉ ra những tồn tại hạn chế trong việc sử dụng các quỹ, Đoàn giám sát đã có đề xuất rất đáng chú ý.

Cụ thể, Đoàn giám sát đề nghị nghiên cứu trình cấp có thẩm quyền để bãi bỏ ngay đối với một số quỹ sau: Quỹ bảo trì đường bộ trung ương: Đoàn giám sát đề nghị bãi bỏ Quỹ bảo trì đường bộ ở trung ương và ở địa phương, toàn bộ nội dung chi về bảo trì đường bộ được thực hiện thông qua dự toán ngân sách nhà nước (NSNN) cấp hằng năm.

Đối với Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và Phát triển doanh nghiệp (HTSX và PTDN): để đảm bảo việc quản lý, sử dụng có hiệu quả nguồn thu này, Đoàn giám sát kiến nghị Quốc hội ban hành Nghị quyết về quản lý, sử dụng nguồn thu này theo hướng: toàn bộ số từ cổ phần hóa, thoái vốn, cổ tức được chia tại các doanh nghiệp... phải nộp về NSNN sau khi trừ đi các chi phí (như chi phí thực hiện cổ phần hóa; giải quyết chính sách cho người lao động dôi dư khi thực hiện sắp xếp, chuyển đổi doanh nghiệp; bổ sung vốn điều lệ cho một số doanh nghiệp nhà nước trong một số trường hợp thật sự cần thiết); việc quản lý, sử dụng nguồn thu này được thực hiện theo dự toán NSNN hằng năm và kế hoạch đầu tư công 5 năm theo từng giai đoạn được Quốc hội quyết định, trong đó chỉ sử dụng để chi cho đầu tư, đặc biệt là các dự án trọng điểm Quốc gia được Quốc hội phê duyệt.

Đối với Quỹ hỗ trợ người nhiễm HIV/AIDS: Đoàn giám sát đề nghị xem xét bãi bỏ Quỹ này và chuyển giao cho các tổ chức xã hội quản lý theo cơ chế tổ chức, hoạt động của các quỹ xã hội, từ thiện.

 Quỹ Hỗ trợ việc làm ngoài nước: Đoàn giám sát đề nghị bãi bỏ Quỹ này và chuyển một số nhiệm vụ chi liên quan đến việc hỗ trợ việc làm ngoài nước vào nhiệm vụ chi của NSNN.

Quỹ Phòng chống chống thiên tai: Đoàn giám sát đề nghị bãi bỏ Quỹ và bỏ quy định về cơ chế thu đối với khoản thu này. Việc chi thực hiện phòng chống thiên tai được cấp từ NSNN, thông qua dự phòng ngân sách hằng năm của ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương.

Đoàn giám sát cũng đề nghị nghiên cứu trình cấp có thẩm quyền để xác định rõ lộ trình bãi bỏ đối với một số Quỹ sau:

Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá: Đoàn giám sát đề nghị xác định lộ trình bỏ Quỹ này và bỏ quy định về chế độ thu gắn với lộ trình tăng thuế tiêu thụ đặc biệt và chuyển các nhiệm vụ chi của Quỹ thành nhiệm vụ chi của NSNN. Đồng thời, nghiên cứu điều chỉnh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá theo tinh thần Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành trung ương 6 (khóa XII). Trên cơ sở đó, nghiên cứu, điều chỉnh các quy định liên quan đến nguồn thu, nhiệm vụ chi của Quỹ tại Luật phòng chống tác hại của thuốc lá cho phù hợp với thực tế và quy định của Luật NSNN và pháp luật về thuế tiêu thụ đặc biệt.

Đối với Quỹ bình ổn giá xăng dầu: Đoàn giám sát đề nghị cần nghiên cứu, xác định rõ lộ trình hoặc bãi bỏ ngay Quỹ Bình ổn giá xăng dầu để mặt hàng xăng, dầu cũng được quản lý giá như các mặt hàng khác theo Luật Giá mà không cần Quỹ bình ổn.

Đối với Quỹ dịch vụ viễn thông công ích: Đoàn giám sát đề nghị tiếp tục nghiên cứu để giảm mức thu trên doanh thu từ các dịch vụ viễn thông; xác định rõ lộ trình bãi bỏ Quỹ Viễn thông công ích, đồng thời chuyển toàn bộ các nhiệm vụ thu, chi của Quỹ vào trong cân đối NSNN.

Phát biểu góp ý, sau khi phân tích Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, cần quán triệt khi ra luật không thành lập quỹ; không hình thành thêm tổ chức và tăng biên chế nếu không có chủ trương của cấp cao về hình thành một tổ chức nào đó.

"Điều này chúng ta phải quán triệt. Trước tiên, trong Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nên kiến nghị Quốc hội như vậy. Đối với những loại quỹ hoạt động không rõ mục đích, hoạt động không hiệu quả hoặc không hoạt động, thu vào rất nhiều nhưng nhưng chi ra ít, để tồn kết dư lớn quỹ rất lớn thì bỏ; còn những quỹ nào hoạt động hiệu quả, đúng mục đích thì cho tồn tại và phát triển", Chủ tịch Quốc hội nói.

Vẫn theo Chủ tịch Quốc hội, Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về vấn đề trên nên mang tính định hướng. Đừng đặt vấn đề quỹ nào bỏ, quỹ nào sáp nhập quỹ nào khi chưa đánh giá cụ thể.