Nằm khâu

Nằm khâu nghe lạ tai nhưng lại là món ăn dân dã thường có mặt trong cỗ cưới của người Tày ở Cao Bằng, được nấu từ thịt ba chỉ và khoai mà khi ăn bạn sẽ khó lòng quên được hương vị khác lạ. 

Để làm món ăn này, khâu chọn nguyên liệu quyết định tới 50% thành công. Người chế biến phải chọn loại thịt ba chỉ không quá mỡ, tươi, cắt từng miếng vuông vắn rồi cho lên chảo rán vàng. Khi thịt đã chín mềm, bì giòn thì dùng tăm xăm đều vào da. Muốn cho da thịt nở giòn, vàng, trước khi rán cho một ít rượu và muối vào bát, hòa với nước gừng.

Món nằm khâu phải ăn nóng mới ngon. Ảnh: I.T

Dùng khoai sọ, gọt sạch vỏ, thái lát khoai thành từng miếng to rồi thảo vào chảo ngập dầu cho đến khi chín, vàng, giòn. Kẹp đôi miếng thịt với miếng khoai xếp vào bát to, hòa đường đỏ với nước, dùng một lượng nhỏ rưới đều lên bề mặt bát thịt đã sắp sẵn, dùng đĩa đậy kín bát. Sắp xếp các bát đó vào nồi, đem hấp khoảng 2 – 3 giờ lấy ra. Lúc này thịt và khoai đã dính và nhừ, gia vị và đường đã ngấm, miếng thịt và khoai đã trở nên đỏ và ngọt, có thể dùng ngay được.

Món ăn phải luôn để nóng mới ngon. Nhìn bát "nằm khâu" vừa mở nắp bốc khói nghi ngút, màu đỏ ngọt của đường và mùi hương của các gia vị làm ai cũng muốn thưởng thức.

Ăn món này cũng là một nghệ thuật, khi ăn gắp cả miếng thịt, lẫn miếng khoai và cả mấy cọng rau thơm bạn sẽ cảm thấy mùi thơm của rau hoà quyện với cả khoai và thịt đã ngấm đủ gia vị tạo cảm giác vừa ngon vừa ngậy khi nhai.

Bánh trứng kiến

Đây là một loại bánh lạ, độc đáo của người Cao Bằng. Nguyên liệu chính để làm nên món bánh này chính là trứng kiến - một loại kiến đen rừng rất mẩy, béo và có hàm lượng đạm cao. Loại kiến này lành, làm tổ ở trên cây như cây xoan, cây quế, cây găng… 

Trứng kiến đen to bằng hạt gạo, ăn bùi bùi. Ảnh: I.T

Trứng kiến lớn bằng hạt gạo, có màu trắng sữa, được mang về để chế biến thành nhân bánh. Một chiếc bánh ngon phải có nhân là trứng kiến nguyên chất, chỉ cần hành phi thêm chút mỡ và muối không trộn thêm các nguyên liệu khác.

Gạo nếp phải pha một ít gạo tẻ để bột đỡ dẻo, xay bột thật mịn, thêm nước vừa phải đảo nhuyễn với độ mềm vừa phải. Lá để làm bánh là loại lá vả, phải chọn loại bánh tẻ, không quá nón và không quá già, bỏ phần gân lá. Nếu lá non quá khi hấp lên bánh chín thì lá nát không cầm được bánh, còn nếu lá già quá thì bánh ăn dai không còn vị thơm của lá. Nhân trứng kiến được kẹp vào giữa lớp bột trước khi hấp lên. Khi bánh chín đem ra để nguội rồi dùng kéo cắt ra từng miếng vuông vừa phải. Bánh trứng kiến ăn dẻo, thơm mùi lá vả, béo và ngậy mùi trứng kiến.

Bánh được làm từ bột gạo, nhồi nhân trứng kiến, gói trong những chiếc lá vả. Ảnh: Lao động

Loại bánh này chỉ được làm vào khoảng thời gian nhất định, cuối tháng 4 và tháng 5 hằng năm, bởi đây là thời gian sinh trưởng mạnh nhất của loài kiến đen rừng.

Xôi trám

Xôi trám ăn rất bùi, ngậy mà không ngấy. Vào mùa trám, món xôi trám đen thường được lựa chọn trong thực đơn của cỗ cưới, đám hỏi, món ăn của các nhà hàng…Có hai loại trám: trắng và đen nhưng khi nấu xôi người ta thường chỉ sử dụng trám đen. Những trái được chọn đồ xôi là những trái chín mọng, tách vỏ rồi trộn với xôi.

Xôi trám dậy màu hồng tím, ăn thơm và béo ngậy, rất bổ, thơm, bùi, được nhiều thực khách khi đến Cao Bằng thích thú.