Các phiên họp Chính phủ thường kỳ trong những tháng đầu năm đều ưu tiên dành thời gian thảo luận thể chế, chính sách.

Năm 2019, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục xác định công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế là một trong những khâu đột phá và quyết liệt chỉ đạo xây dựng, hoàn thiện thể chế pháp luật với quan điểm bảo đảm sự ổn định, thống nhất, đồng bộ, công khai, minh bạch, loại bỏ lợi ích nhóm, tháo gỡ vướng mắc, gây cản trở cho sự phát triển, tạo động lực thực sự cho cộng đồng doanh nghiệp yên tâm đầu tư kinh doanh.

Đây cũng là phiên họp chuyên đề xây dựng pháp luật thứ hai của Chính phủ trong năm 2019.

Dự kiến tại phiên họp này, Chính phủ sẽ thảo luận, cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; Luật sửa đổi, bổ sung Luật Giám định tư pháp; dự án Luật Thanh niên (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng chống thiên tai và Luật Đê điều; Luật sửa đổi, bổ sung Luật Xây dựng; Luật sửa đổi, bổ sung Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp; dự án Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP); đề nghị xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung Luật quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ.

Theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, thời gian qua, chất lượng công tác xây dựng, thẩm định dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật đã được nâng lên rõ rệt. Tuy nhiên, gần đây, trước thực tiễn không ít văn bản, đề xuất chính sách gây tranh cãi, ngoài các chỉ đạo cụ thể, lãnh đạo Chính phủ đã liên tiếp nhắc nhở các bộ, ngành, cơ quan, địa phương về công tác này.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã không ít lần nhắc tới hiện tượng “gói ghém, ẩn náu” lợi ích cục bộ của một bộ phận cán bộ, đơn vị vào trong thủ tục hành chính, dẫn tới tình trạng xin-cho, vì thế có dự thảo nghị định phải trả đi, trả lại nhiều lần.

Thủ tướng cũng nhắc đến tình trạng có văn bản mới ban hành đã cần sửa đổi, thậm chí văn bản được ban hành có dấu hiệu trái luật, trái thẩm quyền, có nội dung sai nghiêm trọng. Thủ tục hành chính còn tình trạng “cắt giấy phép mẹ, đẻ giấy phép con”, chi phí không chính thức..., thủ tục trói buộc hơn, không quản được thì trói, không quản được thì buộc.

Người đứng đầu Chính phủ đã nhiều lần yêu cầu các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ phải trực tiếp chỉ đạo, tập trung các nguồn lực, nâng cao chất lượng, bảo đảm tiến độ chương trình xây dựng luật, pháp lệnh cũng như các văn bản quy định chi tiết thi hành.

Cùng với đó, các thành viên Chính phủ nêu cao tinh thần trách nhiệm trong việc xem xét, cho ý kiến với các dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật. Các Bộ, cơ quan ngang Bộ phải coi việc rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật thuộc ngành, lĩnh vực được phân công là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên; kịp thời phát hiện và xử lý các quy định trái pháp luật không còn phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội.

Mới nhất, tại phiên họp Chính phủ thường kỳ ngày 1/8, Thủ tướng đã yêu cầu, các bộ, cơ quan cần đề xuất với Chính phủ, với Thủ tướng các phương án để khắc phục tình trạng chồng chéo, thiếu thống nhất, thiếu nhất quán, không rõ ràng của các văn bản pháp luật và các cơ chế chính sách.

Thủ tướng đặc biệt lưu ý cần rà lại về các điều kiện kinh doanh, các giấy phép con còn núp bóng đâu đó gây cản trở. Cần thực hiện nghiêm Chỉ thị 20 của Thủ tướng về cải cách hoạt động kiểm tra chuyên ngành và cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện kinh doanh. Các Bộ trưởng cần chủ động quyết liệt việc này.

Cùng với đó, xây dựng hành lang pháp lý, định hướng hỗ trợ doanh nghiệp tăng năng lực ứng dụng thành quả cách mạng công nghiệp 4.0; sớm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý  để phát triển kinh tế số, kinh tế chia sẻ, quản lý tài sản ảo, tiền ảo, công nghệ tài chính (Fintech), thanh toán điện tử, mô hình kinh doanh mới.

Báo cáo kiểm điểm công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ tại phiên họp trực tuyến với các địa phương diễn ra đầu tháng 7 cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2019, Chính phủ đã thảo luận, thông qua 9 dự án luật để trình Quốc hội cho ý kiến, 01 đề nghị của Chính phủ về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2020, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2019; trình kỳ họp thứ 7 Quốc hội xem xét, thông qua 07 dự án luật, 02 dự thảo nghị quyết và cho ý kiến về 8 dự án luật.

Chính phủ đã ban hành 57 Nghị định, 23 Quyết định quy phạm pháp luật về cơ chế, chính sách trên các lĩnh vực theo thẩm quyền, 57 Nghị quyết, 18 Chỉ thị, 2.589 văn bản điều hành khác để chỉ đạo, giải quyết các vấn đề cụ thể.

Tuy nhiên, Chính phủ cũng đánh giá công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật, nhất là việc chuẩn bị các dự án luật theo Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội năm 2019 vẫn còn tình trạng xin lùi thời hạn trình ; tình trạng chậm ban hành văn bản quy định chi tiết chưa được khắc phục triệt để. Công tác kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật và việc khắc phục hậu quả của việc ban hành văn bản trái pháp luật chưa được các bộ, cơ quan, địa phương quan tâm đúng mức; chính sách, pháp luật trên một số lĩnh vực quản lý đời sống xã hội chưa đồng bộ, còn chồng chéo, vướng mắc, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn, gây khó khăn trong tổ chức thi hành.

Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ đề cao vai trò, trách nhiệm cá nhân người đứng đầu, tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong công tác xây dựng, trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật; thường xuyên chỉ đạo, đôn đốc việc thực hiện Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh và văn bản quy định chi tiết thuộc trách nhiệm của bộ, cơ quan mình; chịu trách nhiệm giải trình trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nếu để nợ đọng văn bản quy định chi tiết.

Tăng cường công tác phối hợp giữa các đơn vị chuyên môn với đơn vị pháp chế; giữa các bộ, cơ quan ngang bộ với Bộ Tư pháp và Văn phòng Chính phủ, bảo đảm sự gắn kết chặt chẽ trong công tác xây dựng, hoàn thiện, trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm chất lượng, tiến độ. Bộ Tư pháp tiếp tục đôn đốc, phối hợp với các bộ, cơ quan tháo gỡ vướng mắc trong công tác thể chế; đẩy nhanh tiến độ thẩm định và hướng dẫn kiểm tra việc pháp điển, hệ thống hóa văn bản. Các bộ, cơ quan nghiêm túc tiếp thu, giải trình ý kiến của Bộ Tư pháp để nâng cao chất lượng văn bản và hiệu quả thi hành pháp luật.

Các bộ, cơ quan còn nợ đọng văn bản quy định chi tiết khẩn trương khắc phục ngay việc chậm trễ, tập trung nguồn lực đẩy nhanh tiến độ xây dựng trình ban hành và ban hành theo thẩm quyền các văn bản quy định chi tiết các luật đã có hiệu lực nhưng còn nợ đọng.

Chủ động xây dựng, trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền các văn bản quy định chi tiết các luật và nội dung được giao quy định chi tiết các Luật có hiệu lực từ 01 tháng 01 năm 2020, không để phát sinh nợ đọng mới, bảo đảm chất lượng, tiến độ và có hiệu lực cùng thời điểm có hiệu lực của luật.