Ngày 3-8, trả lời câu hỏi phóng viên về tình hình eo biển Đài Loan hiện nay, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng nêu rõ:
"Việt Nam kiên trì thực hiện chính sách "một Trung Quốc" và mong muốn các bên liên quan kiềm chế, không làm căng thẳng tình hình eo biển Đài Loan, đóng góp tích cực vào việc duy trì hòa bình, ổn định, thúc đẩy hợp tác và phát triển của khu vực và trên thế giới".
Trước đó, theo Tân Hoa xã, Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 2-8 đã ra tuyên bố về chuyến thăm của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi tới Đài Loan (Trung Quốc).
Tuyên bố cho rằng chuyến thăm của bà Nancy Pelosi tới Đài Loan đã ảnh hưởng tới nền tảng chính trị của quan hệ Trung Quốc-Mỹ, vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc "Một Trung Quốc" và những điều khoản của 3 thông cáo chung Trung-Mỹ, xâm phạm chủ quyền và sự toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc. Tuyên bố nhấn mạnh cách đúng đắn để giải quyết quan hệ giữa hai nước lớn như Mỹ và Trung Quốc là phải trên cơ sở "tôn trọng lẫn nhau, cùng tồn tại hòa bình, không đối đầu và hợp tác cùng thắng".
Bộ Ngoại giao Trung Quốc ra tuyên bố trên sau khi máy bay chở bà Pelosi hạ cánh xuống sân bay Tùng Sơn ở Đài Bắc vào tối cùng ngày.
Bà Pelosi đang thực hiện chuyến công 4 nước châu Á gồm Singapore, Malaysia, Hàn Quốc và Nhật Bản. Trước khi tới Đài Loan, ngày 2-8, bà cùng đoàn đại biểu Quốc hội Mỹ đã đến Malaysia, chặng dừng chân thứ 2 sau Singapore trong khuôn khổ chuyến công du châu Á.
Tối 2-8, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Tạ Phong đã triệu Đại sứ Mỹ tại nước này, ông Nicholas Burns, đến để bày tỏ phản đối chuyến thăm của Chủ tịch Hạ Viện Nancy Pelosi đến vùng lãnh thổ Đài Loan.
Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc cho rằng chuyến thăm của bà Pelosi đã vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc "Một Trung Quốc" và 3 thông cáo chung của hai nước; cho rằng chuyến thăm sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới nền tảng chính trị trong quan hệ Trung Quốc- Mỹ, làm suy yếu hòa bình và ổn định trên toàn Eo biển Đài Loan. Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc kêu gọi Mỹ thực hiện các hành động cụ thể tuân thủ nguyên tắc "Một Trung Quốc" và các điều khoản trong 3 thông cáo chung giữa 2 quốc gia.
Về phần mình, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị, hiện đang ở Campuchia tham dự một số hội nghị của ASEAN, cũng đã bày tỏ phản đối chuyến thăm của bà Pelosi tới vùng lãnh thổ Đài Loan, gọi đây là động thái làm gia tăng căng thẳng chính trị.
Ban Đối ngoại trực thuộc Ủy ban Toàn quốc Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân (Chính Hiệp) Trung Quốc cũng đã ra tuyên bố phản đối chuyến thăm vùng lãnh thổ Đài Loan của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi.
Trong khi đó, phát ngôn viên Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ John Kirby khẳng định chuyến thăm Đài Loan của bà Pelosi không đi ngược lại các cam kết của Mỹ về chính sách "Một Trung Quốc".
Trong cuộc họp báo hôm 2-8, ông Kirby cảnh báo Trung Quốc không nên sử dụng chuyến thăm của bà Pelosi như một cái cớ để thực hiện các hành động quân sự chống lại Đài Loan. Trước đó, bà Pelosi cũng nói rằng chuyến thăm Đài Loan "không đi ngược lại" với chính sách "Một Trung Quốc".
Quân đội Trung Quốc đã tuyên bố sẽ tiến hành các cuộc tập trận trên không và trên biển gần Đài Loan bắt đầu từ ngày 4 đến 7-8 và phóng thử tên lửa thông thường ở vùng biển phía Đông Đài Loan. Trong số này, có một số vùng nằm sát đảo Đài Loan, chồng lấn với vùng nội thủy và lãnh hải mà Đài Loan tuyên bố.
