Kết nối tình mẫu tử
Sản phụ Lê Thị Diễm Quỳnh (24 tuổi, ở quận Ninh Kiều) ôm đứa con trai bé nhỏ trong lòng, hạnh phúc mỉm cười khi cậu bé 3 ngày tuổi háu bú sữa mẹ. Chị Quỳnh kể, chị sinh mổ bé nên cũng sợ không có sữa cho con bú nhưng ngay sau mổ, bác sĩ trao bé cho mẹ ôm trên ngực để mẹ truyền hơi ấm và cho bé bú những giọt sữa non đầu tiên. Các nữ hộ sinh, điều dưỡng dặn chị phải cho con bú thường xuyên, hướng dẫn chị chườm nóng, xoa bóp ngực để thông tuyến sữa, kích thích tiết sữa.
BV Phụ sản TP Cần Thơ nhận danh hiệu BV thực hành nuôi con bằng sữa mẹ xuất sắc.
Khoa học đã chứng minh, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng rất quý đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ mà không một sản phẩm dinh dưỡng nào có thể thay thế được. Hướng đến lợi ích cho hơn 11.000 ca sinh mỗi năm tại BV, để trẻ sơ sinh được tận hưởng nguồn sữa mẹ quý giá giàu kháng thể và dưỡng chất, BV Phụ sản TP Cần Thơ đăng ký thực hiện mô hình BV thực hành nuôi con bằng sữa mẹ xuất sắc. Theo bác sĩ CKII Nguyễn Hữu Dự, Giám đốc BV Phụ sản TP Cần Thơ, từ năm 2016, BV đã thực hiện chương trình Kangaroo đối với trẻ sinh non tháng, kết hợp da kề da đối với trẻ đủ tháng và hoàn thiện quy trình thực hiện này khi Vụ Sức khỏe bà mẹ trẻ em hướng dẫn chương trình chăm sóc thiết yếu cho bà mẹ và trẻ sơ sinh. Đến nay, gần 100% trẻ sinh tại BV được tiếp cận sữa mẹ sớm hoàn toàn sau sinh da kề da trong 90 phút đầu tiên. Đây là điều kiện giúp trẻ chống lại các bệnh nhiễm trùng, ổn định thân nhiệt, hô hấp, gắn bó tình cảm và trách nhiệm giữa mẹ và con, tận dụng nguồn dinh dưỡng kháng thể tốt nhất cho bé vào những ngày đầu đời.
Theo bác sĩ Nguyễn Hữu Dự, ban đầu, BV cũng gặp rất nhiều khó khăn để sắp xếp lại quy trình đảm bảo da kề da liên tục 90 phút. Tuy nhiên, tập thể lãnh đạo và y bác sĩ rất quyết tâm thực hiện chương trình. Cán bộ y tế cũng thấy vui và lấy đó thêm quyết tâm để hỗ trợ mẹ cho bé bú hoàn toàn trong thời gian ở viện. “Chúng tôi hứa sẽ giữ vững danh hiệu, tuyên truyền, giáo dục và thực hiện nghiêm các quy trình da kề da, tận dụng những phút đầu nguồn sữa non và khuyến khích bà mẹ nuôi con bằng sữa mẹ kéo dài đến ít nhất 18 - 24 tháng, nhằm cung cấp dinh dưỡng cho bé tốt nhất từ nguồn sữa mẹ”-bác sĩ Nguyễn Hữu Dự nói.
Ở BV thực hành nuôi con bằng sữa mẹ xuất sắc, dù sinh thường hay sinh mổ, mẹ và bé da kề da ngay sau sinh, liên tục trong vòng 90 phút đầu sau sinh. Bé được nằm trong vòng tay yêu thương của mẹ, dần làm quen với môi trường ngoài bụng mẹ, kích thích bản năng tự tìm vú mẹ. Sản phụ cảm thấy an tâm, giải tỏa lo lắng, kích thích tiết sữa.
Lan tỏa thông điệp
Danh hiệu BV thực hành nuôi con bằng sữa mẹ xuất sắc được trao cho những BV thực hiện tốt và đúng quy trình chăm sóc sơ sinh thiết yếu sớm. Theo các thống kê, ở Việt Nam, 94% ca sinh diễn ra trong cơ sở y tế nhưng chỉ có 27% trẻ được bú sớm một giờ đầu sau sinh. Một trong những lý do trẻ không được bú sớm là việc tách mẹ và con để cân hoặc tiêm vitamin K cho trẻ – có thể thực hiện sau khi trẻ được da kề da đủ 90 phút và có bữa bú đầu tiên. Qua khảo sát điện thoại với 3.450 bà mẹ và người nhà, do Bộ Y tế và các đơn vị thực hiện trong đề án BV thực hành nuôi con bằng sữa mẹ xuất sắc, 84% bà mẹ phản hồi được da kề da với bé, nhưng chỉ có 39% phản hồi thời gian da kề da đủ 90 phút. Do đó, chỉ có 63% bà mẹ cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong thời gian ở viện.
Ông Roger Mathisen, Giám đốc khu vực Đông Nam Á của Tổ chức Alive và Thrive đánh giá, không dễ để đạt chứng nhận BV thực hành nuôi con bằng sữa mẹ xuất sắc, đặc biệt trong bối cảnh BV mỗi năm có đến 11.000 ca sinh, là nơi cất tiếng khóc chào đời của khoảng một nửa số trẻ ở TP Cần Thơ. BV đã đạt được những đánh giá khắt khe về thực hiện quy trình chăm sóc sơ sinh thiết yếu sớm. BV chịu sự giám sát của các sản phụ bởi sự khảo sát độc lập qua điện thoại sau xuất viện. Danh hiệu là minh chứng cho thấy sản phụ tới viện đã được hỗ trợ cho trẻ bú sớm một giờ đầu sau sinh và bú mẹ hoàn toàn trong thời gian ở viện. Đây là những thực hành có tác động to lớn với sức khỏe của bà mẹ và trẻ sơ sinh.
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến (thứ hai, bên trái) thăm sản phụ sinh con tại BV Phụ sản TP Cần Thơ.
Mặc dù lợi ích của sữa mẹ thường xuyên được nhắc đến nhằm nâng cao nhận thức, chuyển đổi hành vi của cộng đồng, tuy nhiên, việc thực hành nuôi con bằng sữa mẹ vẫn khó khăn, nhất là việc quảng cáo sản phẩm mạnh mẽ của các hãng sữa công thức. Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến cho biết, những đứa trẻ được nuôi sữa mẹ ngay từ những ngày tháng đầu đời, đảm bảo phát triển tốt về thể chất, ít bị bệnh tật, còn được nuôi dưỡng bằng những tình cảm thân thương, cảm giác được gần gũi với mẹ, được bao bọc, chở che. Thời gian qua, Việt Nam được thế giới công nhận là một trong những nước sớm thực hiện thành công các mục tiêu thiên niên kỷ trong việc giảm tỷ lệ tử vong ở bà mẹ sau sinh, đặc biệt tỷ lệ tử vong của trẻ em dưới 1 tuổi, tỷ lệ trẻ em thấp còi, suy dinh dưỡng cũng giảm nhanh. Từ kết quả đạt được, Bộ Y tế phát động ra chương trình nuôi con bằng sữa mẹ, nhằm đẩy mạnh hoạt động truyền thông, vận động, tạo sự lan tỏa đến cộng đồng, vì sự phát triển giống nòi, trước hết là sản phụ ở các BV.
Ông Roger Mathisen, Giám đốc khu vực Đông Nam Á của Tổ chức Alive và Thrive cho biết, thời gian vừa qua, Alive & Thrive rất vinh dự hợp tác với Bộ Y tế xây dựng mô hình mới, tiến hành đánh giá và hỗ trợ BV cải thiện để đạt được danh hiệu. Quyết định của Bộ Y tế ban hành tiêu chí hướng dẫn đánh giá công nhận BV thực hành nuôi con sữa mẹ xuất sắc là hành lang pháp lý, thuận lợi để mô hình được nhân rộng toàn quốc.
Cho tới nay đã có 28 BV đăng ký tham gia đề án, bao gồm các BV công và tư, hơn một nửa trong số đó là BV tuyến huyện. Việc công nhận không chỉ giới hạn trong các BV sản nhi và các BV tuyến trên nhằm tạo ra sự cạnh tranh tích cực giữa các BV trong việc cung cấp các dịch vụ hỗ trợ nuôi con bằng sữa mẹ. BV thực hành nuôi con bằng sữa mẹ xuất sắc thu hút sự chú ý của quốc tế vì danh hiệu dựa trên chất lượng BV và phản hồi của chính bà mẹ sau khi xuất viện. Tuy nhiên, đây không phải danh hiệu trọn đời. Sau 5 năm, Bộ Y tế và Sở Y tế các tỉnh sẽ tiến hành đánh giá lại toàn diện. Hàng năm, việc đánh giá BV thực hành nuôi con bằng sữa mẹ xuất sắc được lồng ghép trong hoạt động đánh giá chất lượng BV và việc khảo sát điện thoại với sản phụ sẽ được duy trì hàng quý. Bác sĩ Huỳnh Văn Nhanh, Phó Giám đốc Sở Y tế Cần Thơ, khẳng định: Đến năm 2020, từ mô hình tiêu biểu của BV Phụ sản TP Cần Thơ, sẽ áp dụng bộ tiêu chí BV thực hành nuôi con sữa mẹ xuất sắc cho tất cả BV có dịch vụ sản khoa trong thành phố.
