Ngay tại TP HCM, nơi có các trường đào tạo sư phạm nổi tiếng nhưng vẫn không tuyển được giáo viên (GV). Không những thiếu GV, nhiều quận, huyện hiện nay tìm đỏ mắt không được GV, đặc biệt là GV tiếng Anh.

Tuyển 44 nhưng chỉ có 8 hồ sơ

Tại buổi làm việc của Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân với Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) TP HCM mới đây, ông Lê Hồng Sơn, Giám đốc Sở GD-ĐT, nêu thực trạng, hiện sở đã tổ chức tuyển dụng và phân công GV về các đơn vị trực thuộc. Các quận, huyện đang khẩn trương công tác tuyển dụng GV mầm non, tiểu học và THCS. Tuy nhiên, công tác tuyển dụng GV ở các quận, huyện hiện nay thực hiện còn chậm và chưa đồng bộ. Một số quận, huyện đến tháng 10-2018 mới có quyết định tuyển dụng viên chức trong khi ngày 20-8 học sinh toàn TP đã tựu trường.

Thực tế, tuyển dụng GV mầm non, tiểu học lâu nay với các quận, huyện vùng ven vẫn là bài toán khó. Ông Lưu Hồng Uyên, Trưởng Phòng GD-ĐT quận 6, cho biết đến thời điểm này, quận vẫn đang thông báo tuyển GV từ mầm non đến THCS. Hiện nay, mỗi trường thiếu từ 1 đến 2 GV. Tuy nhiên thuận lợi của quận 6 là nguồn GV lâu nay ổn định, chỉ tuyển bổ sung do mỗi năm có một số GV về hưu.

Xác định tuyển dụng thành nhiều đợt quanh năm, nhưng nhiều quận, huyện, nhất là những quận có tỉ lệ tăng dân số cơ học cao, học sinh đông luôn trong tình trạng phập phù vì khó tuyển. Ông Tạ Tân, Trưởng Phòng GD-ĐT quận Tân Phú, cho biết lo nhất hiện nay là thiếu GV tiếng Anh tiểu học. Nhu cầu là 44 GV nhưng cho đến nay mới chỉ 8 hồ sơ đăng ký.

Tại quận 12, theo ông Khưu Mạnh Hùng, Trưởng Phòng GD-ĐT quận, nhu cầu tuyển dụng năm học này là 197 GV và dự tính phải gấp rút tuyển dụng để kịp khai giảng năm học mới. Đây cũng là quận có năm phải tuyển thành 3-4 đợt mới tuyển đủ GV cho các bậc học.

Môn đổ dồn, môn lại đìu hiu

Năm học 2018-2019 là năm đầu tiên ngành GD-ĐT TP tiến hành bỏ quy định hộ khẩu trong tuyển dụng. Tuy nhiên, dù bỏ hay không, nghịch lý lâu nay vẫn là ứng viên đổ dồn vào bậc THPT.

Năm học 2018-2019, nhu cầu tuyển dụng đối với các trường THPT và 3 trung tâm GDTX trực thuộc sở là 363 GV, 62 nhân viên trong khi có tới 1.682 ứng viên đăng ký. Tính trung bình thì tỉ lệ chọi để trở thành viên chức ngành GD-ĐT TP HCM là 1/3,95. Trong đó có rất nhiều môn có tỉ lệ chọi cao ngất ngưởng. Chẳng hạn như môn vật lý, trong khi chỉ tiêu chỉ có 18 thì số ứng viên đăng ký xét tuyển lên tới 271 người, tương đương với 1 chọi hơn 15; môn toán chỉ tiêu là 40, đăng ký 330, tỉ lệ chọi là 1/8,25; môn hóa chỉ tiêu 12, đăng ký 180, tỉ lệ chọi 1/15. Thậm chí ngay cả những môn lâu nay ngành GD-ĐT TP đang cần nhiều nhân lực, như môn tiếng Anh, cũng có tỉ lệ chọi là 1/1,3 (chỉ tiêu 70, đăng ký 91)…

Trái ngược với bậc THPT, ở bậc mầm non và tiểu học lại là tình trạng đìu hiu, thậm chí nhu cầu còn cao hơn hồ sơ ứng tuyển. Theo lãnh đạo nhiều phòng GD-ĐT, tình trạng thiếu GV mầm non, tiểu học ở nhiều quận, huyện diễn ra từ nhiều năm nay, nhưng còn có thể khắc phục dần dần vì tuyển dụng nhiều đợt trong năm. Tuy nhiên, khó khăn nhất là thiếu GV tiếng Anh tiểu học, bởi đây là lực lượng đặc thù, không thể thay thế hay nhờ GV môn khác cáng đáng được.

Khát giáo viên tiếng Anh

Theo ông Lưu Hồng Uyên, trong trường hợp vào năm học mới nhưng tuyển vẫn chưa đủ thì GV bộ môn có thể thêm giờ, luân phiên gánh vác, nhưng GV tiếng Anh thì không. Ông Tạ Tân cho rằng yêu cầu tuyển dụng GV tiếng Anh đang làm khó cho các trường, lý do là yêu cầu GV phải có bằng sư phạm tiếng Anh mới được đi dạy. Trong khi đó, những GV tốt nghiệp ngành này thường không chấp nhận dạy tiểu học.

Theo hiệu trưởng một trường tiểu học, hiện có khoảng hơn 70% học sinh tại các trường tiểu học ở TP HCM hiện nay theo học chương trình tiếng Anh tăng cường (TATC). Tuy nhiên, về phía các trường, khó khăn nhất là tuyển dụng đội ngũ GV. Lý do chính là thu nhập từ GV dạy ở trường không thể như bằng dạy thêm bên ngoài, nhất là tại các trung tâm.

Rất nhiều trường do không tuyển đủ GV nên phải hợp đồng với bên ngoài, trường nào tuyển rồi thì nơm nớp lo GV dứt áo ra đi.

Cơ chế tuyển dụng hiện nay nhiều bất cập khiến nguy cơ không thể tuyển được GV tiếng Anh tiểu học. Theo khoản 1, điều 6 Thông tư số 28 của Bộ GD-ĐT, quy định về chế độ làm việc đối với GV phổ thông thì định mức tiết dạy đối với GV tiểu học dạy TATC, GV tiểu học được tuyển dụng giảng dạy TATC cũng quy định định mức tiết dạy (23 tiết/tuần) như GV tiểu học.

Cụ thể, khi chưa có Thông tư 28, một GV TATC của trường được trả 50.000 đồng/tiết, bắt đầu từ tiết đầu tiên; dạy bao nhiêu tiết thì nhân lên bấy nhiêu tiền. Tuy nhiên, khi áp dụng Thông tư 28, định mức tiết dạy của GV TATC trong một tuần phải là 23 tiết. 23 tiết này xem như là nghĩa vụ và không được trả lương trong khi đây là chương trình học có thu thêm học phí (80.000 đồng/tháng/học sinh) khiến cho GV tiếng Anh mất một khoản thù lao không nhỏ.