Sáng nay 19-9, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã họp cho ý kiến về báo cáo tổng hợp của Chính phủ, báo cáo của chánh án TAND Tối cao, VKSND Tối cao và cá nhân có liên quan về việc thực hiện nghị quyết của QH về giám sát chuyên đề và chất vấn tại kỳ họp, kết luận của UBTVQH về chất vấn tại phiên họp.

Trình bày báo cáo tổng hợp nội dung thẩm tra của Hội đồng Dân tộc, các ủy ban của QH, Tổng Thư ký QH Nguyễn Hạnh Phúc cho biết 14 đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa (SGK) giáo dục phổ thông cơ bản được thực hiện theo lộ trình.

Tuy nhiên, kết quả kỳ thi trung học phổ thông quốc gia còn để xảy ra sai phạm ở một số địa phương, gây bức xúc trong nhân dân. Việc phân luồng học sinh phổ thông, nhất là phân luồng sau trung học cơ sở chuyển biến chậm. Việc dạy và học ngoại ngữ còn những khó khăn nhất định. Nhiều địa phương thực hiện mô hình trường học mới VNEN không hiệu quả.

Tình trạng dạy thêm, học thêm trái quy định vẫn chưa được khắc phục, công tác sửa đổi, phát hành SGK còn nhiều bất cập. Dự thảo đề án quy hoạch mạng lưới các cơ sở giáo dục đại học và đào tạo giáo viên giai đoạn 2021-2030 và tầm nhìn 2035 không được công khai để lấy ý kiến của người dân. Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học chưa gắn với quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội, quy hoạch phát triển nguồn nhân lực theo tinh thần Nghị quyết 29/TW.

Cho ý kiến báo cáo, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp của QH Lê Thị Nga đề nghị Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) Phùng Xuân Nhạ cho tiến hành rà soát lại quy trình tổ chức kỳ thi THPT quốc gia để ngăn chặn các tiêu cực phát sinh. Việc này tác động đến dư luận, các em học sinh rất lớn.

Cầm trên tay cuốn SGK, Chủ nhiệm Lê Thị Nga bày tỏ sự băn khoăn về SGK và sự lãng phí trong in ấn SGK. Nghị quyết 88 của QH nói một chương trình nhiều SGK nhưng thực tiễn có tiết kiệm trong in ấn SGK hay không?

Bà Nga cho biết dư luận, cử tri đề nghị Bộ GD-ĐT và Chính phủ làm rõ câu hỏi, nghi ngại xung quanh việc độc quyền trong hoạt động của Nhà xuất bản Giáo dục. Tại sao SGK bây giờ khác các thế hệ trước, một bộ sách không dùng được 2-3 thế hệ.

"Như cuốn sách toán lớp 1 tôi đang cầm trên tay đây, rất khác lạ. Trước đây bài tập riêng, SGK riêng. Bây giờ, toán lớp 1 luyện tập chung với SGK. Các cháu làm bài tập, nối hình, kẻ thêm hình, ghi bài tập vào trong đó. Như thế này đương nhiên là khoá sau không dùng được. Mỗi một năm khoảng 100 triệu bản SGK, xã hội mất khoảng 1.000 tỉ đồng nhưng đến năm sau không dùng được nữa. Bộ GD-ĐT phải tiến hành rà soát lại việc in SGK"- Chủ nhiệm Lê Thị Nga thẳng thắn.

Đồng tình, Trưởng Ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải cho biết đã trực tiếp trao đổi với Bộ trưởng GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ trong phiên thảo luận về dự án Luật Giáo dục sửa đổi, bày tỏ băn khoăn về một số vấn đề.

"Tôi hết sức chia sẻ Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ vì bản thân tôi 15 năm công tác trong ngành GD-ĐT. Nhưng GD-ĐT ảnh hưởng tới muôn nhà, vì vậy mong bộ trưởng quan tâm các vấn đề, đặc biệt liên quan tới phát hành SGK sử dụng một lần. Tôi đã trực tiếp nói với bộ trưởng GD-ĐT khóa trước, nhiều đại biểu, cử tri cũng góp ý nhưng lãnh đạo bộ cứ nói đấy không phải SGK mà chỉ là sách bài tập, tham khảo. Cá nhân tôi không muốn đưa ra nhiều sách có vấn đề như sách lớp 4 rồi sách lớp 1 như Chủ nhiệm Lê Thi Nga vừa đưa ra. Rất nhiều sách có nhiều ô trống, ô vuông, đường nối... "- bà Nguyễn Thanh Hải thẳng thắn.

Trưởng Ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải đề nghị Bộ trưởng GD-ĐT quan tâm tới SGK vì mỗi cuốn sách chỉ 10.000-12.000 đồng nhưng ảnh hưởng muôn nhà. Hiện nay có 15,6 triệu học sinh nên ảnh hưởng tới tất cả các gia đình. "Đề nghị bộ trưởng tổ chức thanh tra ngay vấn đề này liên quan tới có biểu hiện gì ở đây, thể hiện lợi ích nhóm giữa biên soạn và phát hành SGK hay không?- bà Hải nhấn mạnh.

Bà Hải phân tích trước đây SGK không làm như hiện nay là đưa vào các bài tập, hình vẽ... "Nhà in không thể tự in mà có thể được đặt hàng từ người biên soạn. Chưa kể giấy rất phí, ảnh hưởng tới môi trường. Ở Mỹ, sử dụng lại SGK và việc sử dụng lại SGK cũng nhằm rèn luyện, uốn nắn học sinh đức tính tiết kiệm, cẩn thận cho học sinh. Ngày xưa có ai dám viết vào sách đâu. Tôi còn biết, có rất nhiều trường cho viết bằng bút chì vào đó để tẩy đi, sang năm dùng tiếp, như thế rất ảnh hưởng tới người dân và cũng rất mất công"- bà Hải nói.

Đặc biệt, Trưởng Ban Dân nguyện đề nghị Bộ GD-ĐT làm rõ việc phát hành sách tham khảo.

"Có hay không việc ép học sinh mua sách tham khảo. Có phụ huynh nhắn tin cho tôi nói là sách tham khảo mua từ đầu năm cuối năm không dùng gì cả, còn mới tinh. Bộ trưởng phải tổng kết đánh giá việc thực hiện trong thời gian vừa qua"- bà Hải đề xuất.

Vấn đề liên quan tới thí điểm, thực nghiệm, Trưởng Ban Dân nguyện cho rằng cần có tổng kết đánh giá, tránh thí điểm, thực nghiệm quá lâu mà cử tri không biết thí điểm đó tốt ở điểm nào, xấu ở điểm nào, phải có đánh giá rõ ràng, phát ngôn đầy đủ.

Đề nghị cuối cùng, bà Hải gửi đến người đứng đầu ngành GD-ĐT là quan tâm người phát ngôn của bộ làm sao với vấn đề nóng cần có phát ngôn để thể hiện chính kiến, dẫn dắt dư luận, tránh hoang mang.

"Phụ huynh đi mua sách không hiểu mua ở đâu, sách công nghệ giáo dụcbán ở đâu hay bán theo chương trình. Cá nhân tôi đi mua sách công nghệ giáo dục cũng không có dù ở Hà Nội có nhiều trường dạy chương trình này. Bộ trưởng phải quan tâm vấn đề SGK và thái độ rõ ràng của bộ mình trong các vấn đề có liên quan bộ mình mà ảnh hưởng sâu rộng tới cử tri"- bà Hải gay gắt.