Phóng viên: Những vụ tiêu cực gây chấn động dư luận trong kỳ thi THPT quốc gia năm 2018 đến giờ vẫn còn để lại dư âm. Vậy trong Quy chế thi tốt nghiệp THPT năm 2019, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) đưa ra những giải pháp gì để phòng tránh những tiêu cực này?
- PGS MAI VĂN TRINH: Chúng tôi đưa ra nhiều giải pháp kỹ thuật ở tất cả các khâu để hạn chế tối đa những tiêu cực có thể xảy ra trong kỳ thi năm nay. Ở khâu sắp xếp phòng thi, năm nay, mỗi hội đồng thi sẽ lựa chọn một số điểm thi dành cho thí sinh tự do. Tại các điểm thi đó, các thí sinh lớp 12 THPT, học viên giáo dục thường xuyên và thí sinh tự do được trộn chung theo vần ABC để sắp xếp phòng thi với sự trợ giúp của phần mềm.
Trong kỳ thi tới, dự kiến người phụ trách khâu in sao sẽ là đại diện lãnh đạo Sở GD-ĐT. Khu vực in sao đề thi phải bảo đảm cách ly, tổ chức thành 3 vòng độc lập. Đặc biệt, nhân sự tham gia ban in/sao đề thi được lựa chọn kỹ càng. Khâu vận chuyển đề thi, bài thi luôn có sự giám sát của công an và chúng tôi cũng nhấn mạnh đến trách nhiệm của các bên liên quan.
Khâu coi thi cũng có một số điều chỉnh như tăng cường giám sát và thanh tra khu vực thi theo hướng thực chất hơn. Việc niêm phong túi đựng bài thi được quy định cụ thể, chi tiết hơn. Chúng tôi sẽ sử dụng một loại tem niêm phong chung theo mẫu, dùng vật liệu dễ rách, trên đó có chữ ký của cán bộ coi thi thứ nhất, thứ hai và phó trưởng điểm thi đến từ các trường ĐH, CĐ. Sau khi dán tem niêm phong, còn một bước nữa là phủ keo dính trong lên tem, bảo đảm mọi can thiệp đều bị phát hiện.
Chấm thi và bảo quản bài thi để tránh can thiệp như năm trước là điều được đặc biệt quan tâm. Năm nay, Bộ GD-ĐT có những thay đổi gì?
- Chúng tôi yêu cầu phải có công an bảo vệ và camera an ninh giám sát khu vực bảo quản đề thi/bài thi tại các điểm thi 24/24 giờ. Đồng thời, phó trưởng điểm thi hoặc thư ký của trường ĐH phải trực ban đêm. Tương tự, khu vực chấm thi cũng phải có camera an ninh giám sát 24/24 giờ.
Học sinh lớp 12 tại TP HCM đang ngóng chờ Quy chế thi tốt nghiệp THPT 2019 Ảnh: TẤN THẠNH
Chúng tôi còn quy định phải cách ly trong quá trình làm phách bài thi tự luận môn ngữ văn. Có thể lựa chọn một trong 2 phương án là đánh phách 1 vòng hoặc đánh phách 2 vòng nhưng phải bảo đảm cách ly để bảo đảm không có sự tương tác giữa người đánh phách vòng 1 và người đánh phách vòng 2 cũng như với cán bộ chấm thi sau này. Những bài điểm cao sẽ được lựa chọn để chấm kiểm tra, phát hiện gian lận (nếu có).
Một điều chỉnh lớn trong chấm thi năm nay là sẽ giao cho các trường ĐH đủ năng lực chấm bài thi trắc nghiệm. Quy trình chấm thi trắc nghiệm được điều chỉnh rõ ràng, chi tiết hơn.
Phần mềm chấm thi trắc nghiệm đã chạy thử và cơ bản sẵn sàng vận hành. Năm nay, phần mềm được nâng cấp hoàn thiện theo hướng mã hóa dữ liệu, đánh phách điện tử phiếu trả lời trắc nghiệm của thí sinh, ghi lại lịch sử mọi thao tác trên phần mềm... Bên cạnh đó, công tác thanh tra, giám sát cũng sẽ được tăng cường.
Sau rất nhiều sự việc xảy ra, dư luận vẫn băn khoăn về độ tin cậy của kỳ thi khi giao về cho địa phương. Ông nghĩ sao về điều này?
- Nhưng nếu không giao cho địa phương thì có chắc tiêu cực sẽ được triệt tiêu hoàn toàn?
Tôi cho rằng vấn đề ở đây là cần phải có quy trình chặt chẽ, cùng với việc giám sát, thanh tra. Khâu coi thi năm nay bảo đảm có 2 cán bộ coi thi - một người tại địa phương và một người đến từ các trường ĐH. Vai trò của phó trưởng điểm thi - đến từ các trường ĐH - cũng được nâng cao để tăng độ nghiêm túc, an toàn tại các điểm thi.
Năm 2019, việc tổ chức kỳ thi THPT quốc gia đặt dưới sự chỉ đạo của Ban Chỉ đạo thi THPT quốc gia. Song, chịu trách nhiệm trực tiếp là Ban Chỉ đạo thi tại các tỉnh, thành phố. Do đó, trách nhiệm các địa phương được đặt lên rất cao.
Chúng tôi mong muốn các tỉnh, thành vì trách nhiệm với con em mình, với sự phát triển của địa phương mình và với uy tín, danh dự của địa phương mình, sẽ tổ chức kỳ thi THPT quốc gia 2019 thành công, không để xảy ra sai phạm.
Cân nhắc kỹ việc gắn camera phòng thi
Bộ GD-ĐT có tính đến phương án đặt camera trong phòng thi để chống tiêu cực không?
- Đó cũng là điều chúng tôi tính đến. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn cả, theo chúng tôi, chính là trách nhiệm của 2 cán bộ coi thi. Trong mỗi phòng thi có 24 thí sinh, tính trung bình mỗi thầy cô chỉ quan sát 12 thí sinh.
Việc sử dụng camera còn liên quan đến nhiều yếu tố khác, như tác động đến tâm lý làm bài của thí sinh và đây cũng là cơ hội để lộ, lọt đề thi ra ngoài... Vì thế, việc sử dụng camera trong các phòng thi với phương thức thi như hiện nay là giải pháp cần phải cân nhắc rất kỹ.
