Năm 2018, các tỉnh miền núi Hòa Bình, Sơn La, Hà Giang khiến cho nhiều chuyên gia giáo dục phải ngạc nhiên vì sự bất thường trong kỳ thi quốc gia THPT cả về tỉ lệ tốt nghiệp cao cũng như số lượng thủ khoa, á khoa, số thí sinh điểm cao các khối. Tuy nhiên, "từ đỉnh cao" đó, năm nay, điểm của cả ba tỉnh rơi xuống "vực sâu".
"Trả lại tên cho em"
Ngày 15-7, Ban Chỉ đạo thi tỉnh Sơn La cho biết tỉ lệ đỗ tốt nghiệp của Sơn La thấp hơn nhiều so với năm ngoái. Tỉ lệ tốt nghiệp chung là 71,97%, trong đó hệ THPT là 77,79%, hệ giáo dục thường xuyên là 28,34%. Trong tổng số 33 trường THPT của tỉnh Sơn La, chỉ có một trường có tỉ lệ đỗ tốt nghiệp 100% là Trường THCS-THPT Chu Văn An, thuộc Đại học Tây Bắc. Ngay cả Trường THPT chuyên Sơn La cũng chỉ đạt 99,09%, tức là vẫn có thí sinh trượt tốt nghiệp. Trường có tỉ lệ đỗ tốt nghiệp thấp nhất là Trường THPT Co Mạ (huyện Thuận Châu) chỉ 52,92%.
Thí sinh Hà Giang trong kỳ thi THPT quốc gia 2019 Ảnh: NGUYÊN KHA
Nếu như năm ngoái, Sơn La là một trong 3 tỉnh đứng đầu cả nước về tỉ lệ thí sinh có điểm thi môn toán từ 9 điểm trở lên thì năm nay, toàn tỉnh chỉ có 14 thí sinh đạt số điểm này. Ở môn vật lý, năm ngoái, tỉnh xếp thứ 2 cả nước về lượng thí sinh đạt điểm 9 trở lên thì năm nay, Sơn La không có thí sinh nào đạt mức điểm này. Số lượng thí sinh đạt từ 8 điểm trở lên môn vật lý cũng chỉ có 37 em. Ở môn hóa học, năm nay cả tỉnh Sơn La cũng không có thí sinh nào đạt từ 9 điểm trở lên. Tính theo khối xét tuyển, năm nay Sơn La không có bất kỳ thí sinh nào đạt được mức điểm từ 27 trở lên ở khối A (toán, vật lý, hóa học). Ở khối A1 (toán, vật lý, tiếng Anh), năm ngoái Sơn La có 8 thí sinh đạt mức điểm từ 27 trở lên, chiếm 9,76% so với cả nước thì năm nay tỉnh chỉ có 3 thí sinh đạt mức điểm này.
Tương tự Sơn La, Hà Giang có tỉ lệ tốt nghiệp chỉ ở mức hơn 70%. Theo ông Nguyễn Thế Bình, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) tỉnh Hà Giang, tỉ lệ đỗ tốt nghiệp của toàn tỉnh đạt 71,96%, giảm 17% so với năm ngoái.
Thống kê từ dữ liệu điểm thi của Bộ GD-ĐT cho thấy Hà Giang nằm trong số 10 địa phương có điểm trung bình các môn thi thấp nhất, ở tất cả 8 môn toán, ngữ văn, tiếng Anh, vật lý, hóa học, lịch sử, địa lý và giáo dục công dân. Ở môn toán, Hà Giang đứng vị trí 62/63 tỉnh - thành với điểm trung bình 3,69 điểm. Ở môn văn, điểm trung bình ở Hà Giang là 4,10 điểm xếp thứ 62.
Đứng thứ ba trong danh sách các tỉnh có điểm trung bình chung thấp nhất cả nước, thí sinh Hòa Bình có mức điểm trung bình là 4,652 điểm. Tỉ lệ thí sinh đạt điểm giỏi của Hòa Bình thấp so với năm 2018. Thậm chí Hòa Bình còn có tên trong tốp 10 tỉnh, thành có điểm thấp nhất ở hầu hết tất cả các môn trong kỳ thi THPT quốc gia năm nay.
Tuột dốc không phanh là đúng
Lý giải về tỉ lệ tốt nghiệp "tuột dốc không phanh" so với năm 2018, đại diện Ban Chỉ đạo thi tỉnh Sơn La cho rằng đó là kết quả của việc coi thi, chấm thi thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ.
Ông Nguyễn Thế Bình nói thêm một lý do nữa, đó là do Bộ GD-ĐT có thay đổi trong cách tính điểm xét tốt nghiệp. Năm 2018 công thức để xét tốt nghiệp là lấy tổng điểm trung bình lớp 12 và điểm thi THPT quốc gia theo tỉ lệ 50:50 để xét tốt nghiệp. Thực tế điểm học bạ thường khá cao có thể san sẻ cho điểm thi thấp của thí sinh. Nhưng năm nay, việc lấy tỉ lệ xét tốt nghiệp 70% dựa vào kết quả thi THPT quốc gia, 30% dựa vào kết quả học bạ lớp 12 là khá khó khăn đối với các tỉnh miền núi, do vậy học sinh khó đỗ hơn so với năm 2018.
Ông Mai Văn Trinh, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, Bộ GD-ĐT, cho rằng kết quả tốt nghiệp năm nay cho thấy sự nghiêm túc, quyết liệt của những người làm giáo dục. "Quyết tâm của chúng tôi là có một kết quả thực chất từ một kỳ thi nghiêm túc nhất, khách quan nhất để lấy lại lòng tin của xã hội. Từ Ban Chỉ đạo thi quốc gia đến ban chỉ đạo thi các địa phương, giảng viên các trường ĐH, các thầy cô giám thị đều vào cuộc với quyết tâm làm sao có một kỳ thi nghiêm túc nhất có thể. Tỉ lệ tốt nghiệp khiêm tốn ở một số địa phương có thể khiến nhiều người chưa hài lòng nhưng tôi tin sẽ nhận được sự ủng hộ vì một kỳ thi thực chất" - ông Trinh nói.
Trong danh sách các tỉnh có điểm trung bình chung thấp nhất cả nước, Sơn La đứng vị trí số 1 với điểm trung bình chung các môn là 4,123. Trừ môn sinh học, ở tất cả 8 môn toán, ngữ văn, tiếng Anh, vật lý, hóa học, lịch sử, địa lý và giáo dục công dân, Sơn La đều nằm trong tốp 10 địa phương có điểm trung bình các môn thi thấp nhất.
