Đến thời điểm này, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) mới công bố danh mục 32 sách giáo khoa (SGK) lớp 1 trong tổng số 38 sách được các hội đồng thẩm định đánh giá "đạt". Trong đó, 6 SGK tiếng Anh lớp 1 chưa được công bố dù cũng đã được đánh giá "đạt".
Do là SGK tự chọn
Lý giải tại sao chưa công bố SGK tiếng Anh, tại cuộc họp báo công bố SGK của Bộ GD-ĐT chiều 22-11, ông Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ Giáo dục tiểu học - Bộ GD-ĐT, cho biết danh mục 32 SGK đã được phê duyệt, công bố là sách của môn học, hoạt động giáo dục bắt buộc. Tiếng Anh là môn học tự chọn nên 6 bản thảo SGK tiếng Anh lớp 1 sẽ được công bố sau.
Câu trả lời của Vụ trưởng Thái Văn Tài khiến nhiều chuyên gia giáo dục băn khoăn, bởi môn tiếng Anh cũng nằm trong thiết kế của Chương trình giáo dục phổ thông mới, được thẩm định theo một quy định, một hệ thống tiêu chí của Thông tư 33/2017/TT-BGDĐT (Thông tư 33) do Bộ GD-ĐT ban hành giống như các môn học, hoạt động giáo dục khác. Vậy thì tại sao lại phải công bố phê duyệt sau?
Theo tìm hiểu của phóng viên, lý do các bản mẫu SGK tiếng Anh được hội đồng thẩm định đánh giá đạt ở vòng 2 nhưng chưa được phê duyệt là vướng về vấn đề pháp lý chứ không như giải thích của Bộ GD-ĐT.
Học sinh TP HCM đang học bộ sách tiếng Anh “Family and Friends”. Ảnh: TẤN THẠNH
Vướng pháp lý?
Theo một nguồn tin, vấn đề pháp lý phát sinh sau khi hội đồng thẩm định đánh giá "đạt" bởi phần lớn bản thảo SGK tiếng Anh lớp 1 do các tác giả người nước ngoài biên soạn. Cụ thể, một số SGK tiếng Anh được các NXB giới thiệu sau khi thẩm định là sách nhập khẩu hoàn toàn do tác giả người nước ngoài đứng tên. Có thể kể đến trong bộ SGK "Chân trời sáng tạo" của NXB Giáo dục Việt Nam, SGK tiếng Anh là cuốn "Family and Friends (National Edition), "Student book" của tác giả Naomi Simmons (NXB ĐH Oxford, Anh). Đây là sách rất phổ biến được các trung tâm ngoại ngữ sử dụng hoặc dùng để liên kết dạy thêm trong trường học khoảng 10 năm nay.
Theo quy định tại Thông tư 33 về tiêu chuẩn, quy trình biên soạn, chỉnh sửa SGK; tiêu chuẩn tổ chức, cá nhân biên soạn SGK; tổ chức và hoạt động của Hội đồng Quốc gia thẩm định SGK , nội dung SGK phải thể hiện đúng và đầy đủ nội dung của chương trình môn học hoặc hoạt động giáo dục; bảo đảm tính cơ bản, khoa học, thiết thực, phù hợp với thực tiễn Việt Nam; người biên soạn SGK phải có đầy đủ quyền công dân, phẩm chất đạo đức, tư tưởng tốt… Chính vì thế, một nguồn tin cho rằng để giải quyết những vấn đề pháp lý đối với bản thảo SGK tiếng Anh, Bộ GD-ĐT đã yêu cầu các NXB bổ sung chủ biên sách là người Việt Nam, dự kiến hoàn thành trong đầu tháng 12-2019.
Theo các chuyên gia, sách nước ngoài về dạy ở Việt Nam thì cần có quy định riêng. Nhưng SGK là xuất bản phẩm đặc biệt, nó cụ thể hóa các yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông, được sử dụng làm tài liệu dạy học chính thức trong các cơ sở giáo dục phổ thông, vì thế quy trình biên soạn không đơn giản, phải có tổ chức viết bản thảo, thực nghiệm, đánh giá xem có phù hợp với học sinh Việt Nam hay không. Việc sách nhập khẩu có được sử dụng như SGK hay không và nếu được thì phải Việt hóa như thế nào, phải có quy định rõ ràng, đúng pháp luật.
Chủ tịch hội đồng thẩm định SGK môn tiếng Anh cấp tiểu học (lớp 1) Phạm Thị Hồng Nhung cho biết hội đồng thẩm định chỉ chịu trách nhiệm về chuyên môn SGK do đơn vị tổ chức thẩm định của Bộ GD-ĐT chuyển đến. Những vấn đề liên quan khác là trách nhiệm đơn vị tổ chức thẩm định của Bộ GD-ĐT.
Gây chậm trễ ở nhiều khâu
Bộ GD-ĐT đã yêu cầu các NXB phải tổ chức tập huấn sử dụng SGK cho tất cả giáo viên giảng dạy lớp 1, bảo đảm in - phát hành kịp tiến độ để nhà trường, giáo viên và học sinh trang bị cho năm học mới trước ngày 30-7-2020. Vì thế, việc 6 bản thảo SGK tiếng Anh lớp 1 chưa được công bố sẽ dẫn đến hệ quả là chậm tập huấn giáo viên, kéo theo chậm cả khâu in, phát hành sách.
