Một nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí khoa học PNAS cho biết các xác ướp lâu đời nhất thế giới đã xuất hiện ở Đông Nam Á và Trung Quốc hàng thiên niên kỷ trước khi người Ai Cập bắt đầu ướp xác.
Các xác ướp cổ nhất thế giới đã được tạo ra ở châu Á bằng cách hun khói - Minh họa AI: Thu Anh
Nhóm tác giả dẫn đầu bởi nhà khảo cổ Hsiao-chun Hung từ Đại học Quốc gia Úc đã tìm hiểu hàng chục ngôi mộ cổ có niên đại 4.000-12.000 năm ở Trung Quốc, Philippines, Lào, Thái Lan, Malaysia và Indonesia.
Bên trong đó là các xác ướp, được xử lý bằng cách hun khói trong thời gian dài trước khi chôn cất, giúp bảo quản
Theo các tác giả, hình thức ướp xác này có thể mang ý nghĩa tâm linh, tôn giáo hoặc văn hóa vượt xa ý nghĩa đơn thuần là làm chậm quá trình phân hủy.
Các xác ướp châu Á thường được chôn cất trong tư thế bị uốn cong quá mức và có dấu hiệu bị hun khói trước khi chôn cất.
Điều này được xác định nhờ kỹ thuật nhiễu xạ tia X và quang phổ hồng ngoại, cho thấy thi thể có tiếp xúc với nhiệt sau khi chết, nhưng chỉ ở mức thấp chứ không giống như bị hỏa táng, đồng thời có dấu vết của bồ hóng.
Sự xuất hiện của các xác ướp được xử lý cùng một kiểu tại nhiều nước cho thấy nghi lễ này từng phổ biến trong các cộng đồng nông nghiệp khắp vùng Đông Nam Á và Đông Á thời cổ đại.
Một số vùng vẫn giữ tập tục đó cho đến ngày nay. Các nhà nghiên cứu đã đến Papua - Indonesia và chứng kiến cách một số nhóm dân tộc thiểu số như người Dani và Pumo tạo ra xác ướp bằng cách trói chặt thi thể, đặt lên giàn giáo và hun khói phía trên một đống lửa cho đến khi cơ thể chuyển sang màu đen hoàn toàn.
