Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) vừa ban hành Thông tư 01 (hiệu lực từ ngày 8-3-2019) quy định ngưng hiệu lực thi hành một số quy định của Thông tư 08 và 09 ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường liên quan đến phế liệu nhập khẩu (PLNK).
Cụ thể, Thông tư 01 quy định sẽ ngưng điều 2 của Thông tư 08 và 09, quy định trách nhiệm kiểm tra nhà nước đối với chất lượng PLNK của cơ quan kiểm tra (sở TN-MT) nơi có nhà máy, cơ sở sản xuất sử dụng PLNK tại các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với PLNK ban hành kèm thông tư.
Thông tư 01 cũng ngưng hiệu lực thi hành quy định trách nhiệm của cơ quan kiểm tra liên quan các hoạt động kiểm tra, tiếp nhận văn bản về kết quả giám định lô hàng PLNK (chứng thư giám định), thông báo kết quả kiểm tra nhà nước hoặc xử lý theo quy định đối với trường hợp PLNK không phù hợp quy chuẩn, quyết định lấy mẫu PLNK; ngưng hiệu lực thi hành quy định quản lý của các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với PLNK…
Hàng hóa thông quan tại cảng Cát Lái Ảnh: Hoàng Triều
Trước đó, sau hơn 4 tháng áp dụng, Thông tư 08 và 09 đã phát sinh những điểm chưa phù hợp thực tế, khiến thời gian thông quan kéo dài, ảnh hưởng tới doanh nghiệp (DN) và Văn phòng Chính phủ đã truyền đạt ý kiến của Thủ tướng yêu cầu Bộ TN-MT sửa 2 thông tư trên.
Ông Trần Việt Thắng, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1, cho biết Thông tư 01 tạo thuận lợi rất nhiều cho DN trong đẩy nhanh nhập khẩu hàng hóa là phế liệu. Bây giờ, chỉ cần DN có giấy xác nhận đủ điều kiện nhập khẩu (bản sao công chứng), giấy ký quỹ, hồ sơ hải quan theo Thông tư 38 của Bộ Tài chính và thông báo đạt chất lượng nhập khẩu… Về mặt hồ sơ đã giảm so với Thông tư 08 và 09 gồm các giấy tờ đăng ký kiểm tra chất lượng của các sở TN-MT.
Để nhập khẩu phế liệu, trước đây DN phải đợi thông qua kiểm tra hàng hóa của sở TN-MT nên tốn rất nhiều thời gian. Rồi đến Chi cục Kiểm định 3 cũng phải lấy mẫu kiểm tra hàng hóa, trong khi nhân lực không có. Nay chỉ cần 1 kết quả của cơ quan chuyên ngành là 1 trong 12 đơn vị được Bộ TN-MT chỉ định cấp giấy phép là đủ. Giảm chi phí cho DN rất nhiều vì không phải lưu container, lưu bãi. Hải quan cũng thực hiện thủ tục thông quan nhanh cho DN để giải phóng hàng, giảm áp lực hàng hóa trong cảng.
Lãnh đạo một DN có năng lực nhập khẩu trung bình mỗi tháng từ 400-500 container phế liệu về các cảng cho biết Thông tư 01 đã tạo rất nhiều thuận lợi cho DN.
Cụ thể, theo vị này, trước đây 1 lô hàng nhập khẩu mất từ 25-40 ngày mới hoàn tất thủ tục thông quan… Trong đó, thủ tục tốn thời gian nhất là chờ lịch làm việc của sở TN-MT, rồi chờ thông báo kết quả của lô hàng. Tiếp theo là phải sắp xếp container, kho bãi kiểm tra toàn bộ 100% lô hàng, trong khi năng lực cảng không đủ để bố trí nhân sự, kỹ thuật. Một lô hàng về thì vài chục container mà số lượng DN cũng nhiều nên xảy ra ùn ứ, tắc nghẽn hàng hóa tại cảng, rất áp lực cho cảng và DN. Nay quá trình thông quan chỉ mất 2-4 ngày, chi phí cũng giảm rất nhiều vì không tốn tiền lưu container, lưu bãi; chi phí đảo chuyển container vì hàng hóa được kiểm tra theo tỉ lệ, tùy mức độ chấp hành tốt của DN thông qua hệ thống quản lý rủi ro nên thời gian thông quan rất nhanh.
Theo tin từ Chi cục Hải quan cảng Sài Gòn khu vực 1, hiện tại cảng Cát Lái, số lượng container phế liệu tồn đọng chưa qua 30 ngày là 827 container, tồn đọng từ 30-90 ngày là 326 container và trên 90 ngày là 2.845 container. Trong đó, hàng phế liệu tồn đọng đã hoàn thành kiểm kê, phân loại (chưa làm thủ tục hải quan) chỉ 348 container.
Nhiều lãnh đạo DN nhận định dù Thông tư 01 có hiệu lực toàn quốc nhưng hiện chỉ một số cảng áp dụng tốt như Cát Lái, Cái Mép…
Giảm nhập khẩu rác phế liệu
Ngoài việc gỡ vướng, giảm thời gian cho DN trong hoạt động nhập khẩu phế liệu thì quy chuẩn ban hành song song Thông tư 01 cũng giúp giảm tình trạng nhập khẩu phế liệu cấm, rác phế liệu bởi phế liệu không bảo đảm quy chuẩn theo quy định thì bị cấm nhập khẩu. Theo đó, trước khi muốn nhập hàng phế liệu, người vận chuyển phải có giấy xác nhận đủ điều kiện của Bộ TN-MT cấp, khai báo cụ thể trên "manifest" thì mới được hạ bãi. Trước đây, chưa có quy chuẩn về phế liệu nên DN lợi dụng nhập đủ thứ, hiện có quy chuẩn rồi nên cơ quan chức năng giám định sẽ có căn cứ để ra chứng thư là loại phế liệu nào được nhập, quy cách ra sao.
