Theo TS Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), khởi nghiệp sáng tạo ở Việt Nam đang gặp nhiều khó khăn về vốn, tuy nhiên không phải cứ "vướng" về vốn là nghĩ ngay tới ngân hàng. Đây là thông tin ông Lực chia sẻ tại hội thảo "Doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo nắm bắt thời cơ phát triển" do Bộ Kế Hoạch và Đầu Tư phối hợp với Ibosses Việt Nam tổ chức ngày 5-4 tại Hà Nội.
Ông Lực cho biết "start-up" (khởi nghiệp) được nhắc đến ở Việt Nam rất nhiều trong những năm vừa qua ở Việt Nam. "Nhiều người đã khởi nghiệp, đặc biệt là các bạn trẻ nhưng không đủ kiến thức, tâm huyết nên không ít trường hợp nhận thất bại"- ông Lực nói.
Chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực cho rằng nhiều người tham gia khởi nghiệp nhưng chưa đủ kiến thức, sự tâm huyết, vốn nên dễ thất bại
Đánh giá nguồn vốn là một trong những yếu tố quan trọng của khởi nghiệp sáng tạo ở Việt Nam, nhưng ông cho rằng song hành với đó là các kinh nghiệm về thị trường, về quản trị điều hành và sẵn sàng chấp nhận rủi ro khi "làm ăn lớn".
Về vấn đề nguồn vốn khi khởi nghiệp, ông Lực cho biết ở Việt Nam có tâm lý chung khi thiếu tiền là nghĩ ngay đến ngân hàng, nhưng đây không phải là suy nghĩ đúng đắn. Ông Lực cũng chỉ ra thực tế để các "start-up" tiếp cận nguồn vốn từ ngân hàng, vay được vốn là vô cùng khó khăn, vì bản thân ngân hàng cũng là doanh nghiệp, cần tuân thủ các quy định và cơ chế thị trường.
"Đặc biệt, ở Việt Nam, việc hình sự hóa các quan hệ kinh tế diễn ra rất phổ biến. Trong khi đầu tư cho khởi nghiệp thì rủi ro cao, nên khi xảy ra cho vay mà mất vốn thì cả bên vay và bên cho vay đều gặp vấn đề"- chuyên gia Cấn Văn Lực chia sẻ.
Ông Lực dẫn con số khảo sát ở Châu Âu cho thấy 85% doanh nghiệp khởi nghiệp huy động nguồn vốn của chính mình, người thân và bạn bè, sau đó đến các quỹ đầu tư. Vị chuyên gia cho rằng để khởi nghiệp, cần có ít nhất một nửa số vốn từ việc huy động bạn bè, người thân, các mối quan hệ, sau đó mới đến phương án đi vay. "Trong trường hợp tay không bắt giặc, đi vay thì rất khó"- ông Lực nói.
Hiện nay ở Việt Nam đã có không ít các quỹ đầu tư cho khởi nghiệp, nhưng theo ông Lực thì đội ngũ khởi nghiệp chưa được chú ý thật sự.
Tại Việt Nam, ông Lực cho rằng cần sớm có hành lang pháp lý để cho vay ngang hàng phát triển, đây là kênh huy động vốn tuyệt vời cho khởi nghiệp sáng tạo. Theo ông, bản thân những người khởi nghiệp cũng thích tiếp cận các nguồn vốn cho vay với thủ tục đơn giản, nhanh, mặc dù mức lãi suất sẽ cao hơn.
Đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư, bà Bùi Thu Thủy, Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp, cũng thừa nhận những khó khăn của doanh nghiệp nhỏ và vừa khi khởi nghiệp sáng tạo. "Hiện nay, đi vay ngân hàng rất khó, bởi vì họ cần có dự án khả thi, minh chứng đủ dòng tiền, bao lâu trả lại cho ngân hàng, kế hoạch ra sao"- bà Thủy nêu thực tế.
Bà Thủy cho rằng vai trò của các ngồn quỹ, các nhà đầu tư hiện nay là rất quan trọng. Theo bà, nhiều nhà đầu tư có nguồn tiền nhàn rỗi muốn tìm kiếm các dự án khả thi, có tiềm năng để đầu tư với mong muốn cho ra đời những sản phẩm tốt, đủ sức cạnh tranh và tạo ra sự khác biệt.
"Nghị định 38 của chính phủ quy định chi tiết về đầu tư cho doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo đã chính danh hóa những quỹ đầu tư. Các địa phương lớn như TP HCM, Hà Nội, Đà Nẵng... cũng có cơ chế dùng ngân sách địa phương đối ứng vào mô hình start-up"- bà Thủy cho biết. Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp cũng cho biết thêm TP HCM vừa là địa phương đầu tiên có quỹ đầu tư mạo hiểm thành lập trên cơ sở Nghị định 38 này.
Tại hội thảo, Bộ KH-ĐT cũng đã công bố dự án iStart – thí điểm phát triển Hệ sinh thái khởi nghiệp dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo. Theo đó, iStart là chương trình tăng tốc doanh nghiệp, dựa trên nền tảng hệ sinh thái của iBosses. Mục đích của chương trình là chuyên nghiệp hóa các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các start-up hoạt động hiệu quả trong kỷ nguyên số, đồng thời giúp kết nối đầu tư trong nước và quốc tế.
