Liên quan đến mặt hàng tôm hùm càng đỏ, qua khai thác dữ liệu trong cơ sở dữ liệu điện tử lưu trữ tại Tổng cục Hải quan theo mô tả hàng hóa do doanh nghiệp khai báo, năm 2018, Việt Nam nhập từ Trung Quốc gần 46,2 tấn gồm: tôm hùm đông lạnh (Frozen whole cooked crawfish, tên khoa học Procambarus clarkii) khối lượng gần 36,2 tấn và tôm hùm đất luộc sơ đông lạnh 10 tấn (không có thông tin về tên khoa học).
Năm 2019 (từ ngày 1-1 đến 15-5), các doanh nghiệp đã nhập gần 7,4 tấn tôm hùm đông lạnh (Frozen whole cooked crawfish, tên khoa học Procambarus clarkii) và 23 tấn tôm hùm đất hấp còn vỏ đông lạnh (không có thông tin về tên khoa học). Các lô hàng trên đều làm thủ tục nhập khẩu qua cảng Cát Lái (quận 2, TP HCM).
Tôm hùm đông lạnh
Trong khi đó, thông tin từ Chi cục Hải quan Cửa khẩu Càng Sài Gòn Khu vực 1 (Cục Hải quan TP HCM) cho biết từ đầu năm đến nay, chỉ có 2 lô hàng nhập khẩu tôm đông lạnh, loại tôm càng đỏ (crawfish). Loại này là tôm đông lạnh đã chết, không làm ảnh hưởng đến môi trường. Trong đó có 1 lô nhập từ Trung Quốc, số lượng trên 8,1 tấn, trị giá tính thuế nhập khẩu 1,153 tỉ đồng. Lô còn lại nhập từ Mỹ nặng chỉ 31,5 kg, trị giá tính thuế trên 7,2 triệu đồng, lô này nhập chung với các loại thực phẩm khác như cá hồi, cá thu, phô mai… Các lô hàng trên đều phải trải qua kiểm dịch động vật trước khi thông quan.
Trước đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn có văn bản đề nghị UBND các tỉnh, thành phố; Tổng cục Hải quan và Tổng cục QLTT đề nghị tăng cường kiểm soát loài tôm hùm đất (còn gọi là tôm càng đỏ, tên khoa học cherax quadricarinatus) do đây là loài ngoại lai xâm hại. Tôm càng đỏ cũng không có trong danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam.
Như vậy, loài tôm hùm đông lạnh nhập khẩu từ Trung Quốc theo thống kê của hải quan có thể không phải là loài mà báo chí và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề cập gần đây.
Tôm hùm nước ngọt - loài thủy sinh có nguy cơ xâm hại
Tôm càng đỏ - loài thủy sinh ngoại lai xâm hại
Tuy nhiên, căn cứ theo tên khoa học Procambarus clarkii của các lô tôm hùm đông lạnh nhập khẩu của hải quan đây chính là tôm hùm nước ngọt, một loài cũng không có trong danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam và có trong danh mục loài ngoại lai có nguy cơ xâm hại.
Dù các loài thủy sản đông lạnh, hấp chín được nhập khẩu không có khả năng ảnh hưởng đến môi sinh như loại còn sống nhưng việc nhập khẩu chính ngạch các loài tôm không có trong danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam khiến dư luận băn khoăn.
Ngày 27-5, phóng viên đã liên hệ lãnh đạo Cục Thú y, Tổng cục Thủy sản (thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) xung quanh thủ tục cấp phép nhập khẩu, kiểm tra chuyên ngành các lô hàng trên thì được trả lời đang rà soát dữ liệu và đề nghị phóng viên gửi câu hỏi bằng văn bản để trả lời sau.
Hiện nay danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành nhưng danh mục loài ngoại lai (trong đó có thủy sinh) xâm hại và loài ngoại lai có nguy cơ xâm hại lại do Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành.
