Theo hướng dẫn của Bộ Xây dựng, quy định của pháp luật về nhà ở, nhà ở xã hội được đầu tư xây dựng bằng vốn ngoài ngân sách thì người mua, thuê mua nhà ở xã hội chỉ được bán hoặc thế chấp sau 5 năm, kể từ thời điểm trả hết tiền mua, thuê mua nhà ở theo hợp đồng đã ký với bên bán và đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định của pháp luật về đất đai.
Trường hợp trong thời hạn chưa đủ 5 năm thì chỉ được thế chấp với ngân hàng để vay tiền mua, thuê mua chính căn hộ đó, trường hợp bán lại thì chỉ được bán cho chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở xã hội hoặc đối tượng được mua nhà ở xã hội theo quy định, với giá bán không được vượt quá giá bán nhà ở xã hội cùng loại tại cùng địa điểm, thời điểm bán.
Thế nhưng, hiện nay, việc mua bán nhà ở xã hội diễn ra một cách công khai qua nhiều website bán bất động sản. Đơn cử như tại badongsan.com, lượng thông tin rao bán hộ nhà ở xã hội rất lớn.
Tại thị trường Hà Nội, với từ khoá như: “bán căn hộ chung cư tại Rice City Linh Đàm”, “bán nhà dự án nhà ở cho cán bộ, chiến sĩ Bộ Công an” “chung cư 282 Nguyễn Huy Tưởng”… người có nhu cầu dễ dàng được tiếp cận với loạt dòng tin rao bán căn hộ mua bán nhà ở xã hội này đăng tải.
Nhà ở xã hội được bán trái phép công khai trên thị trường. (ảnh chụp màn hình)
Trong vai khách hàng có nhu cầu mua căn hộ 57.5m2 tại Rice City tòa Trung Tây Nam Linh Đàm, giá 1 tỷ 450 triệu đồng, PV được một người tên H - nhân viên một sàn giao dịch bất động sản tại Hà Nội được chủ nhà nhờ bán tư vấn: “Nhiều người cứ nghĩ là việc mua bán nhà ở xã hội là khó khăn, nhưng thực tế em bán cái này nhiều rồi thì nó cũng đơn giản. Bởi vì, nhà ở xã hội thì phải 5 năm mới được sang tên, nhưng hiện tại khu Rice City Linh Đàm đã được bàn giao hơn 3 năm”.
Tư vấn về hình thức hợp “thức hoá” việc mua bán nhà ở xã hội này, H. nói: “Bây giờ, thường bên em sẽ bán qua hình thức vi bằng. Có một bộ phận thừa phát lại của Sở Tư pháp người ta sẽ đứng ra lập vi bằng cho mình. Không thì mình sẽ ra văn phòng công chứng”.
Thực tế việc mua bán căn hộ không chỉ diễn ra tại các dự án đã được chủ bàn giao cho cư dân về ổn định mà còn xuất hiện tại những dự án đang trong quá trình triển khai hoặc mới khởi công gây khó khăn cho cơ quan quản lý, nhức nhối trong dư luận.
Tại TP.HCM cũng xảy ra nhiều vụ việc căn hộ nhà ở xã hội bị rao bán khi vừa mới được bàn giao, chưa đủ điều kiện giao dịch, chuyển nhượng. Điển hình là chung cư First Home Thạnh Lộc tọa lạc trên đường Vườn Lài nối dài, thuộc phường Thạnh Lộc, quận 12, TP.HCM do Hợp tác xã Gia Phú làm chủ đầu tư.
First Home Thạnh Lộc được cho là dự án nhà ở dành cho người có thu nhập thấp đầu tiên được thực hiện tại TP.HCM. Dự án có quy mô 14 tầng và 1 tầng hầm, xây dựng trên diện tích 5.000 m2 với các loại căn hộ diện tích khoảng từ 43m2 đến 61m2, mức giá từ 380 triệu đến hơn 600 triệu đồng.
Cơ quan chức năng có đang buông lỏng quản lý trong việc mua bán, cho thuê nhà ở xã hội?
Trước đó không lâu, Bộ Xây dựng vừa có văn bản gửi UBND TP.Hà Nội về việc kiểm tra, chấn chỉnh hoạt động môi giới, mua bán nhà ở xã hội trên địa bàn. Cơ quan này cho biết, theo phản ánh tại một số dự án nhà ở xã hội như dự án Ecohome 3 (phường Đông Ngạc, quận Bắc Từ Liêm), dự án 282 Nguyễn Huy Tưởng (Thanh Xuân)... có hiện tượng các cá nhân, sàn bất động sản môi giới mua bán nhà ở xã hội và thu tiền chênh lệch trái quy định. Trong đó, chi phí hướng dẫn, hỗ trợ làm hồ sơ và cam kết sẽ được mua nhà ở xã hội lên tới hàng chục triệu đồng.
Các môi giới đã thu thêm chi phí hướng dẫn, hỗ trợ làm hồ sơ và cam kết sẽ được mua Nhà ở xã hội. Số tiền thu thêm này lên tới hàng chục triệu đồng. Ngoài ra, môi giới còn yêu cầu thu thêm chi phí để khách hàng mua được căn góc, vị trí đẹp chênh so với giá bán gốc hàng trăm triệu đồng. Đối với trường hợp mua lại nhà ở xã hội thì phải trả tiền chênh khoảng 4 - 6 triệu/m2, tương đương mỗi căn hộ chênh lệch so với giá gốc khoảng 400 triệu đồng.
Bộ Xây dựng cho biết các hành vi trên đều trái với các quy định hiện hành. Do đó, cơ quan này đề nghị UBND TP.Hà Nội chỉ đạo Sở Xây dựng và các cơ quan chức năng kiểm tra để chấn chỉnh, đồng thời xử lý các vi phạm./.
