Theo PGS.TS. Bùi Xuân Hồi, Chủ nhiệm Bộ môn Kinh tế Năng lượng (Đại học Bách khoa Hà Nội), chủ nhiệm Đề án, có các phương án 3 bậc thang (Bậc 1 từ 0-100 kWh/tháng; Bậc 2 từ 101-400 kWh/tháng; Bậc 3 từ 401 kWh/tháng trở lên); phương án 4 bậc thang (Bậc 1 từ 0-100 kWh; Bậc 2 từ 101-300 kWh; Bậc 3 từ 301-600 kWh và bậc 4 từ 601 kWh trở lên); phương án 5 bậc thang (Bậc 1 từ 0-100 kWh; Bậc 2 từ 101-200 kWh; Bậc 3 từ 201-400 kWh; Bậc 4 từ 401-700 kWh và Bậc 5 từ 701 kWh trở lên).
Ông Bùi Xuân Hồi cho biết, cả 3 phương án đều không gây tác động nhiều đến hộ tiêu dùng, xã hội và doanh thu của EVN giảm nhẹ. Mặc dù phương án 3 bậc triển khai thực tế sẽ đơn giản hơn 4 bậc và 5 bậc nhưng đây là phương án mà hộ từ 101-200 kWh sẽ trả chi phí tăng nhiều nhất.
Lý giải việc lựa chọn phương án 5 bậc, PGS. TS Bùi Xuân Hồi cho rằng, phương án này phù hợp hơn cả với các mục tiêu khi định giá: Hộ tiêu dùng bậc 101-200 kWh/tháng chịu tác động ít nhất trong 3 phương án; việc chia các bậc thang dùng nhiều điện chi tiết hơn cũng phù hợp hơn với đặc điểm tiêu dùng hiện nay; 5 bậc thang sản lượng cũng phù hợp với 5 bậc thang thu nhập của hộ gia đình.
Ảnh tại Hội thảo. VGP/ Toàn Thắng
Chia sẻ thêm về phương án cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện theo 5 bậc, ông Bùi Xuân Hồi cho biết, người tiêu dùng tại bậc 1 (<101 kWh) sẽ phải trả thêm gần 2.800 đồng/tháng; bậc 2 (101-200 kWh) sẽ trả thêm hơn 8.300 đồng/tháng. Trong khi đó ở các bậc tiêu dùng điện khác đều có mức trả thấp hơn từ 12.000 đến 189.000 đồng/tháng.
Phương án này không gây tác động đến chỉ số CPI vì tổng chi tiêu hộ sinh hoạt không tăng, có mức giảm nhẹ; tuy nhiên, chi tiêu hỗ trợ giá điện cho các hộ nghèo của Chính phủ sẽ tăng khoảng 5,7 tỷ đồng/tháng và doanh thu của EVN sẽ có mức giảm nhẹ.
Đề án cũng chỉ ra rằng, phương án 6 bậc như hiện nay có phần quá chi tiết, trong khi cơ cấu tiêu dùng đã thay đổi nên có thể xem xét gộp lại để đơn giản quá trình tính toán.
Đề án cũng đề xuất “Cải tiến cơ chế biểu giá bán lẻ điện và Luật hóa chu kỳ điều chỉnh giá”. Cụ thể, Đề án đưa ra chu kỳ giá theo phương án 6 tháng/lần. Ngoài ra, luật hóa cơ chế điều chỉnh giá bằng các văn bản pháp lý của cấp có thẩm quyền công khai chu kỳ điều chỉnh giá.
Chủ nhiệm Đề án “Cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện” nêu rõ, thời điểm điều chỉnh có thể được lựa chọn theo mùa mưa, mùa khô, đồng thời tránh các thời điểm nhạy cảm, có sự thay đổi đột biết về sản lượng. Kỳ điều chỉnh giá đề xuất sẽ vào các ngày 1/3 và 1/9 hằng năm.
Đặc biệt, việc điều chỉnh giá cũng có thể diễn ra bất thường khi có sự biến động lớn về giá nhiên liệu trên thị trường quốc tế dẫn đến sự thay đổi đáng kể về chi phí sản xuất và mua điện.
Theo GS. Viện sĩ Trần Đình Long, giá bán lẻ điện có ý nghĩa rất quan trọng, ảnh hưởng tới các hộ tiêu thụ điện và tới doanh thu của doanh nghiệp điện lực.
Góp ý vào nội dung Đề án, GS. Viện sĩ Trần Đình Long cho rằng việc gộp các bậc trong biểu giá điện như đề xuất là hợp lý vì chênh lệch 2 bậc trong biểu giá 6 bậc cũ không quá nhiều.
“Đồng thời, việc lựa chọn phương án nhiều bậc (5 bậc thay vì 3 hay 4 bậc) cũng đảm bảo được ý đồ của biểu giá bậc thang: Dùng càng nhiều giá càng cao. Ngoài ra, cần phải cải tiến biểu giá bởi hiện nay, mức độ chênh lệch của bậc cao nhất và thấp nhất lchưa đủ mạnh để người sử dụng cảm nhận được “sức nóng” của dùng điện nhiều, từ đó có ý thức tiết kiệm” ông Long nhấn mạnh.
GS. Viện sĩ Trần Đình Long chia sẻ và hoàn toàn đồng tình với vấn đề luật hóa chu trình điều chỉnh giá điện. Theo phân tích của ông Long, thị trường thay đổi hằng ngày thì cần có chu kỳ điều chỉnh cho phù hợp, đề xuất một năm 2 lần điều chỉnh là hợp lý.
“Cứ đến ngày thì EVN đề xuất, các cơ quan nhà nước chịu trách nhiệm xem xét, thông qua hoặc không thông qua. Và phải làm rõ cơ chế điều chỉnh giá, đầu vào như thế nào, tỉ giá ra sao, thời điểm điều chỉnh giá cho phù hợp với tình hình kinh tế-xã hội của đất nước”. GS. Viện sĩ Trần Đình Long phân tích.
Tại Hội thảo Đề án “Cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện” cũng đã nhận được nhiều ý kiến phản biện, góp ý của các chuyên gia thuộc lĩnh vực năng lượng và kinh tế trên cơ sở đó để đơn vị tư vấn tiếp tục bổ sung, hoàn thiện Đề án trình các bộ, ngành liên quan và Chính phủ trong thời gian tới.
