Cơ hội và thách thức
Nông sản được xem là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của vùng ĐBSCL. Trong ảnh: Thu hoạch sầu riêng tại tỉnh Hậu Giang.
Thị trường Liên minh châu Âu (EU) là khu vực chiếm tỷ trọng lớn trong quan hệ thương mại giữa Việt Nam và châu Âu. Quan hệ thương mại song phương Việt Nam - EU phát triển nhanh chóng và hiệu quả. Kim ngạch thương mại hai chiều đã tăng lên khoảng 14 lần, từ mức 4,1 tỉ USD năm 2000 lên trên 56 tỉ USD vào năm 2019. Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam tăng gần 15 lần, từ 2,8 tỉ USD vào năm 2000 lên 41 tỉ USD vào năm 2019. Các mặt hàng truyền thống của Việt Nam xuất khẩu sang EU hiện nay chủ yếu vẫn là dệt may, nông sản, lâm sản, thủy sản, giày dép, máy vi tính... Theo các chuyên gia kinh tế, thị trường EU và Việt Nam có đặc điểm bổ trợ lẫn nhau về lợi thế và về nhu cầu nhập khẩu, ít mặt hàng mang tính cạnh tranh, đối đầu. Đây cũng là lợi thế đối với hàng hóa xuất khẩu của các doanh nghiệp Việt Nam so với hàng hóa xuất khẩu của các nước khác, đặc biệt là các nước châu Á khi vào thị trường EU. Khi EVFTA có hiệu lực và đi vào thực thi, thì lợi thế này càng được phát huy hiệu quả.
Theo nội dung cam kết của EU được thể hiện trong Hiệp định, sau 7 năm kể từ khi Hiệp định có hiệu lực, EU sẽ xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với 99,2% số dòng thuế, tương đương 99,7% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU. Với một số ít mặt hàng còn lại (tương đương khoảng 0,3% kim ngạch xuất khẩu), EU cam kết dành cho Việt Nam hạn ngạch thuế quan, với thuế suất nhập khẩu trong hạn ngạch là 0%. Như vậy, có thể nói gần 100% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU sẽ được xóa bỏ sau một lộ trình được xem là khá ngắn (7 năm). Tiến sĩ Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt nam (SMEs) cho rằng, ngay sau khi EVFTA có hiệu lực và thực thi, đây sẽ là điều kiện thuận lợi, đột phá mới, mở ra cơ hội rất lớn đối với các doanh nghiệp, tạo ra lợi thế cạnh tranh rất lớn về giá hàng hóa xuất khẩu khi so sánh với giá của các quốc gia trong khu vực đang xuất khẩu hàng hóa sang thị trường EU. Người tiêu dùng sẽ được đón nhận các sản phẩm rẻ hơn do được miễn thuế hải quan; mang đến cơ hội công ăn việc làm cho người lao động.
Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh cho rằng, cơ hội mang lại từ EVFTA là rất lớn, nhưng thách thức đối với các doanh nghiệp Việt Nam khi tham gia Hiệp định này cũng không hề nhỏ. Đây là một thị trường rất khó tính, đòi hỏi về chất lượng sản phẩm cao, thách thức đối với các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, phần lớn đến từ việc phải đối mặt với một loạt các rào cản kỹ thuật, sức ép cạnh tranh với hàng hóa EU, các biện pháp phòng vệ thương mại, cạnh tranh nguồn lao động từ EU... Trong khi đa phần các doanh nghiệp Việt Nam còn thiếu thông tin do doanh nghiệp chưa chủ động tiếp cận các nguồn thông tin, đặc biệt từ các nước trong thị trường EU, chưa được chuẩn bị kiến thức, kỹ năng đầy đủ về xuất khẩu hàng hóa sang EU, thiếu vốn sản xuất kinh doanh...
|
Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh nhấn mạnh, nếu như muốn phát triển bền vững thì phát triển logistics là vấn đề không thể thiếu, đặc biệt khi doanh nghiệp tiếp cận với thị trường, đối tác lớn như EU. Thời gian tới, Bộ sẽ nghiên cứu và đề nghị bổ sung những nội dung cần thiết để kiến nghị bổ sung vào các chương trình hành động của Chính phủ cũng như chương trình hành động của Bộ Công thương. Đồng thời, xây dựng những kế hoạch cụ thể để phối hợp với doanh nghiệp nhỏ và vừa tổ chức triển khai thực hiện các hoạt động: tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại, thực hiện vấn đề liên quan đến dữ liệu phục vụ cộng đồng doanh nghiệp và các vấn đề liên quan đến thực thi hướng dẫn. Tập trung, đẩy nhanh hơn nữa công tác phối hợp với EU để sớm đưa EVFTA vào thực hiện ngay và tiếp tục có giải pháp hỗ trợ có hiệu quả cho Chính phủ Việt Nam, các bộ, ngành về năng lực thể chế trong thực thi Hiệp định để có những khoản hỗ trợ cần thiết cho cộng đồng doanh nghiệp.
|
Tận dụng tối đa thời cơ
Đại diện một doanh nghiệp xuất khẩu gỗ và hàng thủ công mỹ nghệ tại TP Hồ Chí Minh cho biết, việc quảng bá sản phẩm của doanh nghiệp lâu nay thường thông qua các hội chợ lớn tại các quốc gia lân cận, kênh quảng bá này có hạn chế trong quảng bá đa dạng sản phẩm. Do đó, doanh nghiệp rất cần những hội chợ quốc tế tầm cỡ lớn hơn để thu hút các đối tác kinh doanh, các nhà đầu tư đến doanh nghiệp tìm hiểu cụ thể về quy mô hoạt động từ đó có được sự tin tưởng và đặt mối quan hệ làm ăn. Ông Nguyễn Kim Hùng, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu SMEs, cho rằng, doanh nghiệp mong có một cổng thông tin trên cổng thông tin Chính phủ để có thể phản hồi trực tiếp những vướng mắc trong thực thi Hiệp định. Tăng nguồn lực tài chính và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận nguồn vốn vay với mức lãi suất vay ưu đãi. Đồng thời nên số hóa, thay đổi hình thức, nội dung trong chương trình xúc tiến thương mại.
Theo Cục Xuất nhập khẩu, một trong những việc các doanh nghiệp Việt Nam cần làm ngay là đầu tư nâng cao giá trị, chất lượng sản phẩm hàng hóa nhằm củng cố năng lực cạnh tranh của sản phẩm tại thị trường EU. Các doanh nghiệp cần chú trọng vấn đề vệ sinh thực phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn và quy trình quản lý do EU quy định, coi trọng trách nhiệm xã hội, minh bạch hóa thông tin về lao động, môi trường sản xuất, đặc biệt đảm bảo quy tắc xuất xứ. Đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, cần coi EVFTA là khởi đầu một chặng đường kinh doanh trong bối cảnh mới, lấy sức ép về cạnh tranh là động lực để đổi mới và phát triển. Đồng thời, cần chủ động tìm hướng hợp tác với các thị trường đối tác để thu hút mạnh mẽ đầu tư trực tiếp vào Việt Nam. Đây cũng chính là cơ hội tốt để các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam tham gia sâu hơn nữa vào chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu.
Bà Nguyễn Mỹ Thuận, Phó Chủ tịch Thường trực kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp TP Cần Thơ, cho rằng hiện nay hầu hết hàng hóa của doanh nghiệp tại Cần Thơ và ĐBSCL phải thông qua các cảng tại TP Hồ Chí Minh, điều này gây tốn kém chi phí, nâng giá thành sản phẩm, dẫn đến kém cạnh tranh ngay cả doanh nghiệp trong nước có cùng sản phẩm. Do vậy, Chính phủ cần chú ý hơn nữa để phát triển cảng và logistics tại Cần Thơ để đủ điều kiện để trở thành cảng container tiên tiến, phù hợp với năng lực xuất nhập khẩu của các ngành hàng chủ lực của Cần Thơ nói riêng, ĐBSCL nói chung. Doanh nghiệp nói chung, doanh nghiệp nhỏ và vừa nói riêng, lúc nào cũng cần thông tin thị trường để định hướng sản xuất hàng hóa và thị trường xuất khẩu do đó cần sự hỗ trợ của Bộ Công thương để doanh nghiệp đề ra và thực thiện đạt hiệu quả quy trình tiếp cận thị trường, đàm phán trong kinh doanh cũng như bảo vệ hàng hóa của mình ở nước ngoài...
Bài, ảnh: KHÁNH NAM - (baocantho.com.vn)
T/h: H.Phong (dongbang.vn)
