Theo thống kê năm 2018, cả nước phát hiện 1.547 vụ xâm hại trẻ em với 1.669 đối tượng, xâm hại 1.579 em. Trong đó, số vụ án xâm hại tình dục trẻ em là 1.269 vụ (chiếm 82%) với 1.233 đối tượng, xâm hại 1.141 em. Đáng nói, số vụ án dâm ô đối với trẻ em (232 vụ với 225 đối tượng xâm hại 213 nạn nhân) chỉ xếp sau số vụ án hiếp dâm trẻ em và giao cấu với trẻ em.
Thực tế cho thấy không ít vụ án dâm ô đối với trẻ em gặp vướng từ quá trình điều tra đến xét xử.
Nhiều cách hiểu
Gần đây, dư luận bức xúc trước vụ việc một thầy giáo ở tỉnh Bắc Giang sau khi uống rượu đã đụng chạm học trò không đứng đắn. Học sinh phản ánh thầy đã xoa lưng, vỗ mông, véo mũi… một số nữ sinh trong lớp phụ đạo. Trong biên bản xác minh vụ việc, thầy giáo này thừa nhận có sờ vào vùng nhạy cảm của học sinh và xin lỗi. Cơ quan công an kết luận chưa đủ căn cứ chứng minh thầy giáo có hành vi dâm ô đối với người dưới 16 tuổi. Chính quyền địa phương cho rằng hành động "sờ mông, sờ đùi một số em" không phải là dấu hiệu cấu thành tội dâm ô.
Trước đó, vụ án ông Nguyễn Khắc Thủy (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) 2 lần thực hiện hành vi dâm ô một bé gái cũng gây không ít quan điểm trái chiều về dấu hiệu phạm tội.
Bị cáo Nguyễn Khắc Thủy kêu oan tại phiên tòa phúc thẩm Ảnh: NGỌC GIANG
Đối tượng Nguyễn Khắc Thủy khai nhận do thân thiết nên thường xuyên vỗ vai, xoa đầu cháu bé và một mực kêu oan. Tòa án sơ thẩm xử phạt bị cáo Nguyễn Khắc Thủy 3 năm tù về tội "Dâm ô đối với trẻ em". HĐXX sơ thẩm cho rằng biên bản thực nghiệm điều tra, lời khai các bên đủ "sức nặng" cáo buộc bị cáo tội danh trên. Tuy nhiên, cấp phúc thẩm cho rằng thời điểm xảy ra vụ việc, nạn nhân đã phát triển bình thường. Nếu bị xâm hại, nạn nhân phải chống trả, kêu cứu chứ không thể để bản thân bị xâm hại trong thời gian khá lâu. Từ nhận định đó, cấp phúc thẩm sửa án sơ thẩm, giảm án cho bị cáo từ 3 năm tù xuống 18 tháng tù cho hưởng án treo. Không đồng tình, TAND Cấp cao tại TP HCM kháng nghị giám đốc thẩm, đề nghị hủy bản án phúc thẩm. Tại buổi họp giám đốc thẩm, Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao quyết định hủy bản án phúc thẩm, giữ nguyên bản án sơ thẩm.
Xử án dâm ô theo luật...đã cũ?
Hiện hướng dẫn về việc xác định hành vi dâm ô chưa rõ ràng nên gây ra nhiều cách hiểu không nhất quán. Bên cạnh đó, pháp luật hình sự hiện hành chưa mổ xẻ tận cùng khái niệm "dâm ô". Việc xử lý đối tượng phạm tội "Dâm ô đối với trẻ em" chủ yếu dựa trên Thông tư liên tịch giữa TAND Tối cao - VKSND Tối cao - Bộ Nội vụ ký kết năm 1998 và Bản tổng kết và hướng dẫn đường lối xét xử tội hiếp dâm và một số tội phạm khác về mặt tình dục do TAND Tối cao ban hành năm 1967. Nhiều ý kiến cho rằng hướng dẫn này ra đời cách đây… hơn 50 năm nên không còn sát thực.
Theo ông Ngô Cường, nguyên Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (TAND Tối cao), ngoài hành vi động chạm bộ phận sinh dục, đối tượng chỉ cần sờ lên bộ phận cơ thể khác như: đùi, ngực… với mục đích thỏa mãn dục vọng bản thân thì đã là dấu hiệu cấu thành tội phạm.
Bình luận về tội dâm ô, GS-TS Nguyễn Ngọc Hòa nêu quan điểm dâm ô là hành vi tình dục có đặc điểm thỏa mãn, khêu gợi, kích thích nhu cầu tình dục nhưng không phải hành vi giao cấu hay hành vi quan hệ tình dục khác.
Tại TP HCM, một số bản án nêu rõ quan điểm về việc xử lý hành vi dâm ô đối với trẻ em. Đơn cử, trong vụ việc bị cáo N.V.L (SN 1976) đã nhận hình phạt 2 năm tù về tội "Dâm ô đối với trẻ em". Thẩm phán Châu Thị Điệp, chủ tọa phiên tòa phúc thẩm vụ án trên, nhận thấy bị cáo xâm phạm không chỉ âm hộ mà còn có ngực nạn nhân, nhằm thỏa mãn nhu cầu tình dục. Đây là lỗi cố ý trực tiếp. Bị cáo lợi dụng sự không hiểu biết của trẻ em đã xâm phạm đến thể chất và tinh thần của trẻ. Nếu không có người phát hiện kịp thời thì hậu quả chắc chắn sẽ nghiêm trọng hơn.
Tội "Dâm ô đối với người dưới 16 tuổi"
Điều 146 Bộ Luật Hình sự 2015 quy định tội "Dâm ô đối với người dưới 16 tuổi" nêu rõ: Người nào đủ 18 tuổi trở lên mà có hành vi dâm ô đối với người dưới 16 tuổi không nhằm mục đích giao cấu hoặc không nhằm thực hiện các hành vi quan hệ tình dục khác thì bị phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Người phạm tội có thể lãnh từ 3 - 7 năm tù trong những trường hợp như: phạm tội với 2 người trở lên; đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh...
