Nguyên do, ngày 19/6/2019, TAND cấp cao tại TP.HCM do thẩm phán Mai Thị Tú Oanh làm Chủ tọa cùng thẩm phán Trương Văn Bình và Phan Văn Yên đã xét xử phúc thẩm tuyên Bản án số 31/2019/KDTM-PT.

Đây là vụ án tranh chấp hợp đồng hợp tác đầu tư giữa nguyên đơn LICO với hai bị đơn là Công ty TNHH Thương mại xuất nhập khẩu Tân Lợi Lợi (Công ty Tân Lợi Lợi) và Công ty Cổ phần Tập đoàn quốc tế Năm Sao (Công ty Năm Sao).

Vụ án phức tạp khi việc tranh chấp đã qua nhiều lần xét xử, với người có quyền và nghĩa vụ liên quan là UBND tỉnh Long An, Tổng Công ty Điện lực miền Nam, Công ty Cổ phần Ga Thành Tài, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam và Công ty TNHH xuất nhập khẩu Lợi Lợi (Công ty Lợi Lợi).

Ông Nguyễn Văn Liên (giữa) cung cấp đơn tố cáo cho luật sư và nhà báo.

Hơn chục năm khiếu kiện

Khởi sự vào ngày 31/12/2003, UBND tỉnh Long An có Công văn số 5667/CV-UB giao cho LICO làm chủ đầu tư hạ tầng cụm công nghiệp Long Định – Long Can, rộng 50 ha ở xã Long Định và Long Can (Cần Đước, Long An). Đất do dân đang sử dụng nên LICO tổ chức bồi thường, tái định cư, san lấp mặt bằng, kết quả thuận lợi.

Một số doanh nghiệp thấy hiệu quả nên xin tham gia. Năm 2005 và 2006, LICO ký hợp đồng hợp tác đầu tư với Công ty Tân Lợi Lợi và Công ty Năm Sao cho hai công ty góp vốn. Thời gian đầu, việc hợp tác tốt đẹp nhưng về sau, hai công ty vi phạm hợp đồng rồi có văn bản từ chối góp vốn vào năm 2007. Chỉ còn LICO thực hiện dự án.

Thế nhưng, trong ngày 27/4/2007, UBND tỉnh Long An có quyết định giao cho Công ty Tân Lợi Lợi 25ha (Quyết định số 1174/QĐ-UBND) và Công ty Năm Sao 13ha (Quyết định số 1171/QĐ-UBND), trùng lên khu đất 50ha LICO đang làm chủ đầu tư, mà không đề cập quyền lợi của LICO. Từ đây, LICO rơi vào vòng khiếu kiện dai dẳng.

Cơ sở sản xuất của Công ty Năm Sao xây dựng và hoạt động nhiều năm nay trên đất không có quyền sử dụng.

Ban đầu, LICO khiếu nại các quyết định giao đất trái pháp luật của UBND tỉnh Long An nhưng không được giải quyết nên khởi kiện vụ án hành chính ra TAND tỉnh Long An, yêu cầu hủy bỏ các quyết định giao đất cho hai công ty kia. Tòa chuẩn bị xét xử thì vào chiều thứ bảy ngày 21/5/2008, UBND tỉnh Long An ra quyết định thu hồi các quyết định giao đất, nên vụ án được đình chỉ.

Nhưng Công ty Tân Lợi Lợi và Năm Sao vẫn chiếm giữ đất. LICO nhiều lần báo cáo không được UBND tỉnh Long An xử lý nên khởi kiện ra TAND tỉnh Long An, yêu cầu hủy hợp đồng hợp tác đầu tư với hai công ty.

TAND tỉnh Long An xử sơ thẩm ngày 03/9/2008 và Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TP.HCM xử phúc thẩm ngày 28/11/2008. Hai bản án này bị Hội đồng thẩm phán TAND tối cao ra quyết định giám đốc thẩm ngày 14/12/2009, hủy tất cả, giao hồ sơ vụ án cho TAND tỉnh Long An xét xử lại từ sơ thẩm.

Phía tỉnh Long An, sau khi có bản án phúc thẩm, UBND tỉnh vội vàng cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất 25 ha cho Công ty Tân Lợi Lợi và 13 ha cho Công ty Năm Sao. Hơn thế, ngày 29/5/2009, UBND tỉnh Long An có công văn chấp thuận cho Công ty Tân Lợi Lợi chuyển nhượng dự án cho Công ty Lợi Lợi, mà không hề đề cập đến quyền lợi của LICO, nên LICO phải khởi kiện loạt vụ án hành chính ra TAND tỉnh Long An.

Ngày 06/7/2011, khởi kiện yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cấp cho Công ty Tân Lợi Lợi, Công ty Lợi Lợi và Công ty Năm Sao. Ngày 18/8/2009, khởi kiện yêu cầu hủy bỏ Công văn (ngày 29/5/2009) của UBND tỉnh Long An cho phép Công ty Tân Lợi Lợi chuyển dự án cho Công ty Lợi Lợi. Ngày 21/9/2010, khởi kiện yêu cầu hủy các giấy chứng nhận đầu tư UBND tỉnh Long An đã cấp cho Công ty Tân Lợi Lợi và Công ty Lợi Lợi.

Các vụ kiện hành chính đã được xét xử. Kết quả, Bản án phúc thẩm số 24/2012/HC-PT (ngày 18/01/2012), Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TP. HCM tuyên hủy Công văn (ngày 29/5/2009) của UBND tỉnh Long An cho phép Công ty Tân Lợi Lợi chuyển nhượng dự án đầu tư cho Công ty Lợi Lợi; hủy giấy chứng nhận đầu tư của UBND tỉnh Long An cấp cho Công ty Tân Lợi Lợi; hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của UBND tỉnh Long An cấp cho Công ty Lợi Lợi; buộc UBND tỉnh Long An tiếp tục để LICO làm chủ đầu tư trên phần đất 25ha mà UBND tỉnh Long An lấy giao cho Công ty Tân Lợi Lợi.

Bản án phúc thẩm số 67/2013/HC-PT (ngày 28/01/2013) của Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TP.HCM tuyên hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất UBND tỉnh Long An cấp cho Công ty Năm Sao. Như thế, các quyết định hành chính của UBND tỉnh Long An về việc giao đất, chứng nhận đầu tư, cho phép mua bán dự án với Công Tân Lợi Lợi và Năm Sao đã được hủy bỏ.

LICO chỉ còn vụ kiện yêu cầu hủy hợp đồng hợp tác đầu tư với Công ty Tân Lợi Lợi và Năm Sao, mà Quyết định Giám đốc thẩm số 12/2009/KDTM-GĐT (ngày 14/12/2009), giao hồ sơ cho TAND tỉnh Long An xét xử lại sơ thẩm.

Ngày 19/11/2015, TAND tỉnh Long An xử lại sơ thẩm và bản án này bị các bên kháng cáo. Ngày 24/12/2015, TAND cấp cao tại tại TP.HCM thụ lý. Sau nhiều lần hoãn do vắng mặt bị đơn và người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan, ngày 19/6/2019, TAND cấp cao tại TP. HCM với Chủ tọa là Thẩm phán Mai Thị Tú Oanh cùng Thẩm phán Trương Văn Bình và Phan Văn Yên đã xử phúc thẩm, tuyên Bản án số 31/2019/KDTM-PT.

Lý do tố cáo

Bản án phúc thẩm số 31/2019/KDTM-PT có nội dung: “Công nhận việc Công ty Tân Lợi Lợi đã đầu tư tại dự án khu công nghiệp Long Định - Long Cang trên diện tích đất 249.318m2, Công ty Tân Lợi Lợi đã chuyển nhượng dự án cho Công ty Lợi Lợi nên giữa Công ty Tân Lợi Lợi và UBND tỉnh Long An không phải giải quyết việc chi trả lợi nhuận đầu tư dự án. 

Công nhận việc Công ty Năm Sao đã đầu tư tại dự án khu công nghiệp Long Định - Long Cang trên diện tích đất 129.953m². Công ty Năm Sao và UBND tỉnh Long An tự thoả thuận giải quyết về việc giao lại dự án và chi trả lợi nhuận trên diện tích mà Công ty Năm Sao đã đầu tư.

Trong trường hợp Công ty Năm Sao cần tiếp tục thuê đất để làm kho trung chuyển phân bón cho các tỉnh miền Tây thì liên hệ với UBND tỉnh Long An để được khôi phục lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật.

Trong trường hợp Công ty Năm Sao nhận giá trị lợi nhuận thì khi giải quyết UBND tỉnh Long An phải giải quyết luôn hậu quả của việc thi hành Bản án phúc thẩm số 159/2008 để đảm bảo quyền lợi cho Công ty Năm Sao.

Buộc Công ty Tân Lợi Lợi trả cho LICO số tiền 19.318.707.543 đồng vốn và 26.290.643.847 đồng tiền lãi; tổng cộng hai khoản là 45.609.351.390 đồng. Buộc Công ty Năm Sao trả cho LICO số tiền 9.659.353.771 đồng vốn và 13.145.321.923 đồng tiền lãi; tổng cộng hai khoản là 22.804.675.694 đồng. 

Công nhận hợp đồng chuyển nhượng dự án số 01/HĐCN/2009 (ngày 02/6/2009) giữa Công ty Tân Lợi Lợi với Công ty Lợi Lợi đã được công chứng tại Văn phòng công chứng số 2 tỉnh Long An ngày 08/6/2009 và Hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất số 0672/NHNT-TDC (ngày 29/12/2009) giữa Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam với Công ty Lợi Lợi đối với quyền sử dụng đất tại xã Long Định, huyện Cần Đước, tỉnh Long An thuộc quyền sử dụng đất số AI 212540 do UBND tỉnh Long An cấp ngày 16/4/2008 có hiệu lực pháp luật. Kiến nghị UBND tỉnh Long An phục hồi lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã bị thu hồi cho Công ty Lợi Lợi. 

Bác yêu cầu của LICO về việc yêu cầu hủy Hợp đồng hợp tác đầu tư số 59/HTĐT.05 ngày 22/4/2005 giữa Công ty Tân Lợi Lợi với LICO và Hợp đồng hợp tác đầu tư số 015K06HT (ngày 07/02/2006) giữa LICO với Công ty Năm Sao”.

Ông Liên tố cáo bản án tuyên trái pháp luật vì: “Bị đơn thứ nhất là Công ty Tân Lợi Lợi không có yêu cầu phản tố về đề nghị công nhận việc đầu tư và chuyển nhượng dự án cho Công ty Tân Lợi Lợi trên diện tích đất 294.318m2, Tòa án cấp sơ thẩm không thụ lý xét xử quan hệ pháp luật này.

Bị đơn thứ hai là Công ty Năm Sao cũng không có yêu cầu phản tố và Tòa án cấp sơ thẩm cũng không thụ lý xét xử yêu cầu công nhận đã đầu tư dự án trên đất 129.953m2. Cho nên, bản án phúc thẩm tuyên công nhận việc Công ty Tân Lợi Lợi đầu tư trên diện tích đất 294.318m2 và Công ty Năm Sao đầu tư trên diện tích đất 129.953m2 là ngoài phạm vi tranh chấp của vụ án”.

Theo bản án, Công ty Lợi Lợi được tòa xác định là người có quyền và nghĩa vụ liên quan, nhưng không có đơn yêu cầu độc lập đề nghị cấp sơ thẩm công nhận hợp đồng chuyển nhượng dự án số 01/HĐCN/2009 (ngày 02/06/2009) giữa Công ty Tân Lợi Lợi với Công ty Lợi Lợi.

 “Nội dung này ngoài quan hệ pháp luật tranh chấp đã thụ lý nhưng bản án phúc thẩm lại tuyên công nhận cho Công ty Tân Lợi Lợi được đầu tư và chuyển nhượng dự án cho Công ty Lợi Lợi là cố tình bất chấp quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.

Cần lưu ý, các quyết định trên của bản án phúc thẩm tuyên khi bị đơn, người liên quan không có yêu cầu tại giai đoạn sơ thẩm, không đóng dự phí theo quy định pháp luật tố tụng dân sự, đã xâm phạm lợi ích của LICO và của Nhà nước.

Chúng tôi có chứng cứ về việc làm sai của bản án phúc thẩm đã gây thất thoát cho ngân sách Nhà nước 346.398.284.237 đồng, thiệt hại cho LICO 54.334.163.473 đồng”, ông Liên nhấn mạnh.

Luật sư Nguyễn Trường Thành (Đoàn luật sư TP. Cần Thơ) phân tích thêm: “Bản án phúc thẩm này đã vô hiệu hóa các bản án hành chính đã có hiệu lực pháp luật.

Theo đó, Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TP. HCM đã ban hành 03 bản án hành chính hủy các giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho Công ty Tân Lợi Lợi và Công ty Năm Sao.

Nay, bà Oanh cùng hai thẩm phán lại đề nghị UBND tỉnh Long An khôi phục lại (đây là hành vi cố ý) cho Công ty Năm Sao và Công ty Tân Lợi Lợi. Bản án phúc thẩm còn vô hiệu hóa quyết định giám đốc thẩm số 12/2009/KDTM-GĐT (ngày 14/12/2009) của Hội đồng thẩm phán TAND tối cao dưới sự chủ tọa của Chánh án TAND tối cao Trương Hòa Bình nay là Phó Thủ tướng thường trực Chính phủ”.