Trao đổi với báo chí về nghi vấn tồn tại đường dây mua - bán thận tại bệnh viện (BV), GS-TS Trần Bình Giang, Giám đốc BV Việt Đức, cho biết khoảng 2 tháng trước, Công an TP Hà Nội đã đề nghị BV Việt Đức phối hợp để điều tra nhóm mua - bán thận mà công an đang điều tra.

Theo rà soát, thời gian qua có 5 cặp cho - nhận thận không cùng huyết thống được ghép thận tại BV Việt Đức. Tuy nhiên, nếu xét theo hồ sơ pháp lý, cả 5 cặp hồ sơ hiến - ghép tạng này đều đủ yêu cầu.

Cặp đầu tiên bệnh nhân nam Q.H.N, 36 tuổi, ở Phú Thọ, bị suy thận mãn, nhận tạng từ người hiến là C.T.T.N, 30 tuổi ở An Giang. Để hoàn thành thủ tục hiến thận đã có bố và chồng đến BV Việt Đức, nghe các bác sĩ giải thích và ký cam kết. 

Cặp thứ 2 là bệnh nhân P.T.T.X, 43 tuổi ở Hải Dương bị suy thận mãn nhận tạng từ người hiến là H.N.T, 30 tuổi ở Quảng Trị, có mẹ đẻ và vợ đến viện ký cam kết.

Cặp 3 là bệnh nhân Đ.H.N, 43 tuổi, ở Hà Nội, nhận tạng từ người hiến là V.T.Đ, 25 tuổi, ở Lạng Sơn, cũng có mẹ đẻ và vợ đến viện ký cam kết.

Cặp 4 là bệnh nhân T.V.H, 26 tuổi, ở Bắc Ninh, nhận tạng từ người hiến là P.V.H, 27 tuổi ở Lạng Sơn, cũng có vợ và mẹ đẻ đến nghe và ký cam kết.

Cặp thứ 5 là bệnh nhân Đ.D.M, 40 tuổi, ở Hà Nội, nhận thận từ người hiến L.Đ.V, 28 tuổi ở Lạng Sơn, có vợ và mẹ đẻ đến nghe và ký cam kết.

Theo GS Giang những cặp bệnh nhân hiến - ghép tạng này đều không cùng huyết thống nhưng một trong những yêu cầu nghiêm ngặt với người hiến thận đó là phải có ít nhất 2 người thân trong gia đình (bố, mẹ hoặc chồng, vợ) đến BV, cùng ký cam kết đồng ý hiến thận. Mối quan hệ gia đình cũng được chứng thực bằng các giấy tờ liên quan, chứng nhận của địa phương, qua phòng công chứng xác định.

PGS-TS Nguyễn Quang Nghĩa, Giám đốc Trung tâm Ghép tạng thuộc BV Việt Đức, cho biết bản thân ông đã từng phải từ chối nhiều ca ghép, ngay trước giờ phẫu thuật vì nhận thấy có vấn đề giữa người cho - người nhận. Thậm chí có nhiều trường hợp hiến - ghép thận thấy hồ sơ tại BV làm quá chặt chẽ đã phải chuyển sang viện khác.

Theo PGS Nghĩa, hầu hết những trường hợp đến hiến thận thường chỉ định luôn người nhận thận, chỉ có một số ít trường hợp để lại thông tin về việc có nhu cầu hiến tạng cho người xa lạ. Với hồ sơ hiến - nhận tạng luôn phải có sự chứng nhận, ký tên, điểm chỉ của 2 người thân nhân với người hiến. Quy định hồ sơ cũng chặt chẽ, giấy tờ chứng minh thân nhân đi theo người hiến không chỉ bản gốc mà cần công chứng.

Ngoài ra, với có trường hợp nghi ngờ, trung tâm sẽ gọi điện về công an địa phương xác minh. "Mặc dù bệnh nhân ghép rất cần ghép tạng nhưng theo quy định chúng tôi đã từ chối ghép cho nhiều ca bởi nghi ngờ việc hiến thận "có vấn đề"- PGS Nghĩa nói.

Theo GS Giang, hiện nay tại BV Việt Đức mỗi tuần thực hiện từ 4 - 6 ca ghép thận. Nhu cầu ghép thận rất nhiều, nhưng ngoài việc không có nguồn tạng hiến thì chi phí đối với người ghép cũng là số tiền rất lớn khiến bệnh nhân không thể ghép thận.

Tuy nhiên, GS Giang cũng cho rằng thực tế có thể có những trường hợp khó khăn đột xuất về kinh tế, bị "cò" mồi bắt mối, thậm chí lân la cho vay tiền đến khi không có khả năng trả thì phải trả... bằng thận. Bởi theo Luật hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến lấy xác, mọi người trưởng thành đều có quyền cho thận, không yêu cầu có cùng huyết thống.

Do đó để tránh kẽ hở có thể dẫn đến mua - bán thận, quy trình hiến thận tại BV Việt Đức được thực hiện rất chặt chẽ. Một người trưởng thành, có đủ điều kiện hiến thận khi đi hiến, ngoài chính bản thân người hiến đồng ý thì cần có yêu cầu xác nhận địa phương về nhân thân. Đặc biệt, người hiến thận cần dẫn theo ít nhất 2 người thân ruột thịt (bố mẹ, vợ, hoặc chồng) đến BV để nghe bác sĩ giải thích, ký, điểm chỉ vào hồ sơ. "Tôi khẳng định quy trình tại BV làm rất chặt chẽ, về phía nhân viên y tế tuyệt đối không có chuyện móc nối để làm hồ sơ. Chỉ cần phát hiện nếu cán bộ y tế có liên quan, chắc chắn sẽ lập tức bị đuổi việc"- GS Giang khẳng định.