Thời gian qua, các bệnh viện (BV) ở TP HCM tiếp nhận nhiều bệnh nhân trung niên trở lên nhập viện trong tình trạng mệt, khó thở, tức ngực… do tập thể dục gắng sức; không ít người đã tử vong.
Đau dữ dội khi đang chơi thể thao
Hơn 1 năm nay, chiều nào ông N.V.M (59 tuổi, ngụ quận Tân Bình, TP HCM) cũng đi đánh tennis cùng bạn bè. Cách đây một tháng, trong một lần đánh tennis, ông bất ngờ đau dữ dội ở ngực trái, vã mồ hôi, khó thở… Ngay lập tức, ông M. ngừng chơi và về nhà nghỉ ngơi. Tuy nhiên sau đó, sức khỏe ông M. không cải thiện mà mệt và khó thở càng nhiều nên được người nhà đưa đến BV Thống Nhất cấp cứu.
Sau khi kiểm tra, các bác sĩ (BS) chẩn đoán ông bị nhồi máu cơ tim cấp và tiến hành chụp, can thiệp động mạch vành. Kết quả, ông M. bị tắc nhánh động mạch vành lớn nuôi trái tim do nhiều huyết khối. Sau khi hội chẩn và đặt stent, tình trạng sức khỏe bệnh nhân dần cải thiện.
Sau đó vài ngày, BV Thống Nhất cũng kịp thời cấp cứu cho bệnh nhân L.V.T (56 tuổi, ngụ quận Tân Bình) nhập viện trong tình trạng mệt, khó thở. Bệnh nhân cho hay khi đang chơi cầu lông thì thấy mệt. Ngay sau đó xuất hiện từng cơn đau dữ dội ở ngực kèm theo mệt, khó thở nên ông T. được bạn bè đưa vào BV cấp cứu. Tại đây, các BS cũng chẩn đoán ông bị nhồi máu cơ tim cấp. Kết quả chụp động mạch vành cho thấy ông bị tắc hoàn toàn một nhánh mạch vành bên phải và được các bác sĩ can thiệp kịp thời nên giữ được mạng sống.
Không may mắn như 2 trường hợp trên, bệnh nhân N.T.T (60 tuổi, ngụ quận 5, TP HCM) nhập viện ở BV ĐH Y Dược trong tình trạng hôn mê sâu. Người nhà cho hay ông T. có thói quen chạy bộ vào 5 giờ mỗi sáng. Cách đây không lâu, trong lúc chạy bộ, ông đột ngột bị té ngã và bất tỉnh. Khi đưa vào BV ĐH Y Dược, bác sĩ chẩn đoán ông N.T.T bị đột quỵ do đứt mạch máu não. Sau khi cứu chữa tích cực, bệnh nhân được cứu sống nhưng bị liệt nửa người.
Bệnh nhân điều trị tại Bệnh viện Thống Nhất do đột quỵ khi tập thể dục
Phải tầm soát chuyên sâu
Ths-BS Nguyễn Đức Thành, Trưởng Khoa Phục hồi chức năng BV ĐH Y Dược, cho biết có rất nhiều bệnh nhân đột quỵ dẫn đến tử vong khi tập thể dục gắng sức, nhất là ở người lớn tuổi. Từ tuổi trung niên trở lên, nếu muốn tập thể dục phải đi khám sức khỏe tổng quát, tầm soát các yếu tố nguy cơ để chọn lựa bài tập, cường độ phù hợp.
BS Thành cũng khuyến cáo người lớn tuổi không nên tập thể dục quá sớm, khi mặt trời chưa lên. Vì sáng sớm, cơ thể hoạt động cường độ cao cộng với nhiệt độ lạnh sẽ làm cho máu co lại một cách đột ngột dễ gây xuất huyết não.
TS-BS Nguyễn Văn Tân, Phó Khoa Tim mạch cấp cứu và can thiệp BV Thống Nhất - người trực tiếp can thiệp động mạch cứu sống kịp thời 2 bệnh nhân kể trên, cho hay độ tuổi từ 40-60 tiềm ẩn nhiều nguy cơ về bệnh tim mạch. Tuy nhiên, khi khám sức khỏe định kỳ, rất khó phát hiện vì bình thường bệnh nhân chưa gắng sức nên không có biểu hiện ra bên ngoài. Do vậy, trước khi tập thể dục, đặc biệt là ở độ tuổi trung niên, người lớn tuổi hoặc những người có yếu tố nguy cơ cao như gia đình có người bệnh tim, đái tháo đường, thận mạn tính, tăng lipid máu… cần tầm soát chuyên sâu.
Những xét nghiệm chuyên sâu bao gồm điện tâm đồ gắng sức, siêu âm tim gắng sức, mới nhất là kỹ thuật chụp CT động mạch vành để phát hiện mức độ hẹp động mạch vành và tổn thương động mạch vành… "Điều này sẽ rất có lợi cho bệnh nhân vì sẽ được BS tư vấn giúp người bệnh lựa chọn môn thể dục phù hợp với sức khỏe, tránh những rủi ro tiềm ẩn có thể xảy ra" - BS Tân đánh giá.
Xảy ra với cả người trẻ
Ths-BS Nguyễn Đức Thành cho biết tập thể dục gắng sức không chỉ nguy hiểm cho người lớn tuổi mà ngay cả ở người trẻ cũng khó tránh khỏi nếu mắc một số chứng bệnh liên quan đến tim.
BS Thành dẫn ví dụ trường hợp một vận động viên 23 tuổi đột tử khi đang trên đường chạy marathon hồi đầu năm nay. Theo BS Thành, vận động viên này có cơ tim dày hơn người bình thường nhưng chức năng co bóp của tim không bình thường. Khi anh hoạt động thể lực gắng sức quá mức, chức năng co bóp của tim hoạt động không hiệu quả khiến bệnh nhân bị rối loạn nhịp tim và ngưng tim.
BS Thành cũng dẫn ra một số bệnh lý khác có thể dẫn đến đột quỵ khi thể dục gắng sức ngay cả đối với người trẻ như cơ tim giãn nở, bệnh lý mạch vành. Những bệnh lý này bình thường không có triệu chứng gì, chỉ đến khi vận động gắng sức, đột ngột thì mới phát hiện được.
