Bệnh nhân C.T.H, 48 tuổi ở Vĩnh Phúc, bị ung thư phổi cách đây 3 năm. Hơn 2 năm được truyền hóa chất và sử dụng các loại thuốc tốt nhưng bệnh tình không cải thiện. Năm 2018, nghe nói có ứng dụng AI trong hỗ trợ điều trị ung thư tại Bệnh viện (BV) Đa khoa tỉnh Phú Thọ - cơ sở đầu tiên trên cả nước triển khai ứng dụng này - nên tìm đến.
Khỏe lên nhờ phác đồ từ AI
Tại đây, các bác sĩ đã nhập kết quả chẩn đoán bệnh của chị H. vào hệ thống, từ đó AI sẽ đưa ra phác đồ điều trị mới nhất bao gồm sử dụng thuốc điều trị trúng đích sinh học thế hệ 3 kết hợp với xạ trị giảm đau xương. Dùng thuốc theo phác đồ mới, từ tình trạng khó thở, không đi được, đau nhức xương, sau hơn 1 tháng, chị H. đã sinh hoạt bình thường, không phải dùng thuốc giảm đau.
Bác sĩ Trần Xuân Vĩnh, Trung tâm Ung bướu (BV Đa khoa tỉnh Phú Thọ), cho biết đánh giá kết quả điều trị với trên 100 bệnh nhân sau 7 tháng triển khai cho thấy sự tương đồng giữa phác đồ mà hệ thống AI đưa ra và phác đồ của bác sĩ là hơn 90%.
Phần mềm trí tuệ nhân tạo AI hay còn gọi là "IBM Watson for Oncology" do Tập đoàn IBM của Mỹ xây dựng dựa trên nền tảng dữ liệu lớn về y khoa tiên tiến. Hiện nay, phần mềm đã được áp dụng ở 230 BV của 13 quốc gia. Tại Việt Nam, ứng dụng được thí điểm áp dụng ở 3 BV: K Trung ương, Ung bướu TP HCM và Đa khoa Phú Thọ. Riêng ở BV Ung bướu TP HCM, thời gian bắt đầu thử nghiệm AI là từ ngày 14-3.
Theo bác sĩ Phan Tấn Thuận, Phó trưởng Phòng Chỉ đạo tuyến BV Ung bướu TP HCM, BV đã thử nghiệm phần mềm AI trên 103 bệnh nhân ung thư vú và 126 bệnh nhân ung thư đại trực tràng. Kết quả cho thấy tỉ lệ tương đồng giữa phác đồ của BV và phác đồ của phần mềm đưa ra là 80,3%.
Phần mềm AI hỗ trợ hầu hết các giai đoạn của ung thư vú và ung thư đại trực tràng. Sau giai đoạn thử nghiệm, BV sẽ tiếp tục ứng dụng phần mềm AI này trên 200 bệnh nhân với các bệnh lý khác như phổi, gan, dạ dày, tuyến giáp, cổ tử cung…
Các bác sĩ Bệnh viện Ung bướu TP HCM đang tập huấn ứng dụng phần mềm AI trong điều trị ung thư Ảnh: TRỊNH THIỆP
Không phải là phương pháp chữa ung thư
PGS-TS Lê Văn Quảng, Phó Giám đốc BV K Trung ương, cho biết thuận lợi lớn nhất mà AI đem đến là giúp họ cập nhật nhanh chóng các phác đồ, thuốc mới trong điều trị ung thư để đưa ra kế hoạch điều trị hiệu quả và phù hợp cho từng bệnh nhân. Để sử dụng được công nghệ này, các bác sĩ phải có trình độ tiếng Anh và kiến thức về bệnh học mới có thể truyền tải thông tin đúng để nhập vào máy. Điều đó có nghĩa là các bác sĩ muốn AI đưa ra được gợi ý đúng thì chính bác sĩ phải chẩn đoán đúng bệnh và cho bệnh nhân làm các xét nghiệm đầy đủ. Ngược lại, nếu chẩn đoán sai về bệnh, sai về giai đoạn, không nắm được các bệnh kèm theo thì sẽ không thể điều trị tốt cho bệnh nhân.
Chỉ ra những hạn chế của phần mềm AI, bác sĩ Phan Tấn Thuận cho biết việc chỉ định thuốc với liều lượng còn chưa phù hợp với thể trạng người Việt hoặc phác đồ với nhiều thuốc mới chưa sẵn có tại Việt Nam mà phải theo thị trường Mỹ… Ngoài ra, do chi phí lớn lại chưa được BHYT chi trả nên không phải ai cũng có điều kiện áp dụng AI.
Đồng quan điểm, TS-BS Phạm Xuân Dũng, Giám đốc BV Ung bướu TP HCM, nhận định dù AI có nhiều ưu điểm vượt trội nhưng đây không phải là một thiết bị y tế điều trị ung thư, không phải công cụ chẩn đoán và cũng không được thiết kế thay thế bác sĩ. "AI dù nhanh nhạy nhưng không thể bằng con người ở một số lĩnh vực, đó là chưa kể đến một số yếu tố như sự vô cảm, máy móc và thiếu sáng tạo" - bác sĩ Dũng phân tích.
Đề nghị quỹ BHYT chi trả
Bộ Y tế cho biết sau khi đánh giá hiệu quả của việc ứng dụng AI trong tư vấn, hỗ trợ điều trị ung thư tại Việt Nam, Hội đồng Chuyên môn cũng đề nghị bộ sớm xem xét để xây dựng giá thành sử dụng AI và quy định được BHYT chi trả.
Hội đồng khuyến nghị các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thể sử dụng AI trong tư vấn, hỗ trợ bác sĩ chuyên ngành ung thư lựa chọn phác đồ điều trị ung thư cho người bệnh, góp phần nâng cao hiệu quả điều trị bệnh ung thư.
Hút u vú không cần phẫu thuật
BV Đa khoa Nông nghiệp (Hà Nội) vừa triển khai kỹ thuật loại bỏ ung thư vú bằng kỹ thuật sinh thiết có hút chân không với sự hỗ trợ của các chuyên gia BV Bạch Mai. Với sinh thiết vú có hút chân không, một lần lấy có thể lấy được nhiều bệnh phẩm, loại bỏ hoàn toàn tổn thương vú. Đây là kỹ thuật hiện đại, ít xâm lấn, giảm tối đa tổn thương nhu mô lành lân cận. Do thời gian thực hiện nhanh, bệnh nhân có thể ra viện và sinh hoạt bình thường sau một ngày và hầu như không để lại sẹo.
Trước khi chuyển giao cho các cơ sở tuyến dưới, tại BV Bạch Mai đã có hơn 100 bệnh nhân được các bác sĩ loại bỏ ung thư vú bằng kỹ thuật sinh thiết có hỗ trợ hút chân không.
N.Dung
