Ảnh: healthline
Các nhà khoa học tại Đại học Oxford (Anh) đã phân tích dữ liệu của hơn 48.000 người trung bình 45 tuổi và không có tiền sử bệnh tim hoặc đột quỵ lúc bắt đầu nghiên cứu. Người tham gia được chia thành ba nhóm, gồm: ăn thịt, chỉ ăn cá mà không có thịt khác và ăn chay (có cả sữa và trứng hoặc thuần chay). Sau 18 năm theo dõi, có 2.820 trường hợp mắc bệnh tim mạch vành (CHD) và 1.072 trường hợp bị đột quỵ. Sau khi loại các yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả, nhóm nghiên cứu kết luận người ăn cá và người ăn chay có nguy cơ bị CHD thấp hơn lần lượt 13% và 22% so với những người ăn thịt. Tuy nhiên, điều đáng nói là những người ăn chay lại có nguy cơ đột quỵ cao hơn 20% so với nhóm ăn thịt - nhất là đột quỵ do xuất huyết não.
Nguy cơ đột quỵ tăng cao ở nhóm ăn chay có thể là do “hàm lượng cholesterol hoặc hàm lượng một số chất dinh dưỡng quá thấp”. Tiến sĩ Tammy Tong - trưởng nhóm nghiên cứu - cho rằng một số bằng chứng cho thấy hàm lượng cholesterol quá thấp có thể liên quan đến nguy cơ cao đột quỵ chảy máu não. Tương tự, nghiên cứu khác chỉ ra rằng thiếu hụt một số vitamin cụ thể cũng có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ. Thực tế là những người ăn chay trong nghiên cứu có mức độ tuần hoàn cholesterol và các dưỡng chất thiết yếu thấp hơn những người ăn thịt, bao gồm vitamin B12, vitamin D, các axít amino thiết yếu và axít béo không bão hòa đa chuỗi dài n-3.
Những năm gần đây, ngày càng có nhiều người chuyển sang ăn chay vì những lợi ích sức khỏe mà nó mang lại như cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần, cân bằng hoóc-môn. Nhưng chế độ ăn chay cũng có một số hạn chế, đặc biệt khi ăn chay trường, vì thực phẩm chủ yếu dựa vào ngũ cốc, rau, củ, quả và các loại hạt nên thường bị thiếu một số dưỡng chất như vitamin B12, canxi, i-ốt, sắt...
Những dưỡng chất cần thiết mà người ăn chay cần lưu ý
Vitamin B12 rất cần cho quá trình tạo ra hồng cầu, hình thành ADN, axít béo và một số chất dẫn truyền thần kinh quan trọng cần thiết cho chức năng não. Những dấu hiệu thường thấy khi thiếu dưỡng chất này là cơ thể mệt mỏi, đau đầu nhẹ, nhịp tim nhanh, da dễ bị bầm tím, sụt cân, chảy máu nướu răng…. Để bù đắp tình trạng thiếu hụt, những người ăn chay không cần phải ăn thịt mà vẫn có thể nạp đủ vitamin B12 bằng cách uống sữa và ăn trứng.
Canxi là dưỡng chất thiết yếu để duy trì và phát triển xương, răng cũng như các chức năng khác của cơ, tim và hệ thần kinh. Thiếu canxi sẽ khiến xương giòn, làm tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương. Để tránh bị thiếu canxi, người ăn chay nên bổ sung sữa và các thực phẩm làm từ sữa như sữa chua. Ngoài ra, đậu nành và các thực phẩm làm từ loại đậu này như tàu hủ, sữa đậu nành cũng rất giàu canxi.
I-ốt rất cần thiết để cơ thể tạo ra thyroxine, loại hoóc-môn tuyến giáp có vai trò điều hòa tốc độ trao đổi chất của cơ thể và quá trình phát triển hệ thần kinh trung ương. Dấu hiệu rõ nhất khi thiếu i-ốt là bệnh bướu cổ do cường giáp hoặc suy giáp. Ngoài sử dụng muối i-ốt khi nêm thức ăn, người ăn chay cần bổ sung các loại rau như bắp cải, bông cải xanh, khoai lang và bắp - đều là thực phẩm chứa chất goitrogen giúp cân bằng hoóc-môn ở tuyến giáp.
Sắt cần thiết để sản sinh haemoglobin trong tế bào hồng cầu. Thiếu sắt làm giảm hiệu suất làm việc, suy giảm chức năng não, khả năng miễn dịch kém hơn và chậm phát triển ở trẻ nhỏ. Mặc dù sắt có nhiều trong thịt và cá, nhưng người ăn chay có thể bổ sung sắt bằng cách ăn ngũ cốc nguyên hạt, hạt mè, hạt điều, đậu nành và bông cải xanh.
