Trước khi đi sinh, chị Mỹ T. (27 tuổi; ngụ quận 3, TP HCM) đã lén mẹ giấu vào túi đồ ít gói dầu gội, dầu xả, sữa tắm. "Gia đình tôi còn giữ truyền thống cũ, dặn dò đủ thứ. Nhưng tôi đọc báo nước ngoài, thấy hình ảnh vài cô gái nổi tiếng chỉ nửa ngày sau sinh là tươi tắn, sạch sẽ bồng con "ra mắt" thiên hạ, tôi phát ham" - chị T. chia sẻ.

Bà đẻ kiểu mới

Tham khảo ý kiến một người bạn làm trong ngành y và nhận được sự ủng hộ, chị Mỹ T. tranh thủ vận động sớm cho máu lưu thông trong ngày đầu. Sau sinh 2 ngày, lúc mẹ xuống căng-tin bệnh viện ăn trưa, chị tắm gội nhanh bằng nước ấm. Đến khi mẹ lên thì... chuyện đã rồi. "Tôi vẫn nhớ cảm giác lần đầu được tắm rửa sạch sẽ sau sinh, tôi như sống lại vì lúc sinh chuyển dạ mấy tiếng, mồ hôi cứ nhớp nháp" - chị nói.

Đồng quan điểm với chị T., chị Trần Uyên P. (29 tuổi; ngụ huyện Bình Chánh, TP HCM) vừa trải qua lần sinh con thứ 2 theo kiểu vận động, tắm rửa sớm và thấy khỏe. "Tôi sinh mổ nhưng đỡ mệt hơn lần sinh con đầu (sinh thường) nhiều vì lần đó tôi "nằm ổ" liên tục 1 tuần, bị táo bón, rồi viêm da dị ứng vì mồ hôi đọng lâu ngày. Năm ngoái, chị gái tôi bị nhiễm trùng hậu sản, phải nằm viện hơn tuần do chăm sóc vệ sinh không tốt, tôi đâm hoảng nên quyết định làm bà đẻ kiểu mới. Nhờ vậy, sinh con 2 tháng, tôi đã lấy lại cân nặng hồi con gái" - chị cho biết.

Gia đình phản đối nhưng y học lại có phần ủng hộ các bà đẻ kiểu mới như chị T., chị P. Hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản do Bộ Y tế ban hành, trong mục về chăm sóc cho phụ nữ ngày đầu sau sinh, có hướng dẫn giúp sản phụ vận động sớm sau 6 giờ.

Theo bác sĩ (BS) chuyên khoa II Trần Ngọc Hải, Phó Giám đốc Bệnh viện (BV) Từ Dũ (TP HCM), vận động sớm và đúng cách sau sinh là một trong những cách giúp phụ nữ sớm phục hồi sau cuộc "vượt cạn", sự tuần hoàn khôi phục tốt, sản dịch dễ thoát... Còn theo PGS-TS-BS Huỳnh Nguyễn Khánh Trang, Trưởng Khoa Sản BV Hùng Vương, nhiều phụ nữ sau sinh mổ hoặc sinh có vết rạch tầng sinh môn thường bị đau nên ngại vận động. Tuy nhiên, nếu cố gắng vận động thích hợp, đúng hướng dẫn và vượt qua ngưỡng đau, sau đó họ sẽ không cảm thấy đau đớn nhiều như trước nữa.

Về việc vệ sinh cá nhân, BS Hải nêu quan điểm: "Cuộc sinh nở, quá trình sữa về, cho con bú... khiến sản phụ đổ rất nhiều mồ hôi. Cơ thể không được tắm gội nhiều ngày, thời tiết TP HCM lại nóng bức khiến sản phụ hết sức khó chịu, trong khi sau sinh lại là quãng thời gian họ cần được thoải mái để hồi phục. Cơ thể, răng miệng mẹ không được vệ sinh cũng dễ lây nhiễm vi khuẩn, gây mầm bệnh cho bé sơ sinh".

Lưu ý quan trọng

Theo BS Trần Ngọc Hải, mối lo tắm rửa, vệ sinh, đi lại dễ làm sản phụ yếu, bệnh thực sự chỉ có nguy cơ nếu vận động, vệ sinh cơ thể không thực hiện đúng cách, không khoa học.

Vận động sớm không có nghĩa là sinh xong vội nghĩ đến chuyện ra khỏi giường. Việc đầu tiên sản phụ cần làm sau cuộc vượt cạn là... ngủ. Không nhất thiết phải rập khuôn theo hướng dẫn mấy giờ sau sinh là phải bắt đầu vận động. Hãy để sản phụ ngủ đủ theo nhu cầu của họ, khi nào họ tỉnh dậy, cảm thấy đủ khỏe khoắn thì hãy bắt đầu vận động. Cách vận động cũng phải đúng, từ từ theo từng bước. Đầu tiên, hãy co duỗi tay chân, trở mình qua lại trên giường; sau một lúc mới ngồi dậy và vận động trên giường. Vài giờ sau, khi nào cảm thấy thực sự thoải mái, tỉnh táo, mới bắt đầu tập đi lại và phải có người thân đỡ. Cần tránh sự thay đổi tư thế đột ngột bởi dễ gây choáng.

PGS Khánh Trang khuyên sau khi sinh, kể cả mổ sinh hay sinh thường, sản phụ cần tắm rửa vệ sinh cá nhân bởi sạch sẽ luôn là yếu tố có lợi, tránh nhiễm trùng cho cả mẹ và bé. Tuy nhiên, phải bảo đảm nơi tắm kín gió, sử dụng nước có nhiệt độ phù hợp. Nên bắt đầu tắm từ ngày thứ 2 sau sinh, còn ngày đầu chưa cần tắm cũng được vì nếu sinh trong BV, cả cuộc đẻ đều diễn ra trong môi trường vô trùng.

Theo các BS, nếu ngày đầu sản phụ mệt, chưa tắm được thì người nhà nên chuẩn bị nước ấm để họ tự lau mình để loại bỏ cảm giác khó chịu do mồ hôi, nhất là lau bầu ngực trước và sau khi cho con bú. Nếu sợ mình yếu, dễ nhiễm lạnh sau sinh, sản phụ có thể tranh thủ tắm và nhất là gội đầu sạch sẽ, tết tóc gọn gàng trước khi lên bàn đẻ.