Vào một buổi sáng tháng 2, người đàn ông tóc vàng, da rám nắng làm việc ở trường dự bị ĐH từ Florida tiến về phía Trung tâm khảo thí Tây Hollywood với nhiệm vụ giúp đỡ con gái một nữ doanh nhân ở California, Mỹ đạt điểm cao trong kỳ thi đầu vào ĐH (ACT).
Quân bài chốt
Mark Riddell, 36 tuổi, từng tốt nghiệp ĐH Harvard lừng danh, xuất hiện khi một thí sinh "được gửi gắm" đã làm xong bài thi ACT và rời khỏi phòng. Anh ta sửa lại các câu trả lời trong bài thi để bảo đảm thí sinh này đạt điểm số từ 33 đến 35, mấp mé điểm tuyệt đối 36.
Cựu sinh viên Harvard nói trên nằm trong số 50 người bị truy tố hôm 12-3 trong đường dây chạy suất vào ĐH với phí tổn hàng chục triệu USD. Vụ bê bối gây rúng động này liên quan tới nhiều phụ huynh lắm tiền nhiều của, bị cáo buộc hối lộ các chuyên gia luyện thi để giúp con em họ gian lận trong các cuộc thi chuẩn hóa và bảo đảm một suất trong các trường ĐH hàng đầu nước Mỹ.
Theo các công tố viên liên bang, với trí tuệ hơn người, Riddell có thể đạt được bất cứ điểm số nào theo yêu cầu và là một vũ khí bí mật trong đường dây chạy trường đang khiến cả nước Mỹ phẫn nộ. "Anh ta không hề có thông tin nội bộ về các đáp án chính xác nhưng đủ thông minh để sửa các bài thi đạt điểm số gần như tuyệt đối" - công tố viên liên bang phụ trách Massachusetts, Andrew Lelling, cho biết.
Dù người cầm đầu đường dây gian lận tuyển sinh này được xác định là William Rick Singer - một doanh nhân kiêm chuyên gia tư vấn đầu vào ĐH ở Newport Beach-nhưng Riddell mới thực sự được xem là quân bài chốt của đường dây gian lận tuyển sinh ĐH lớn nhất từng bị truy tố ở Mỹ. Riddell có khả năng "phù phép" điểm số cho con cái của nhiều nhà giàu Mỹ rộng đường tới cánh cửa các trường ĐH danh giá.
Các công tố viên cho biết từ năm 2011 - 2018, hàng chục phụ huynh đã trả tổng cộng hơn 25 triệu USD cho Singer để tìm cách nâng điểm hoặc hối lộ để các huấn luyện viên đội thể thao đánh giá chất lượng cao vào hồ sơ của con em họ. Singer đã thừa nhận 4 tội danh hôm 12-3. Trong khi đó, hồ sơ tòa án cho thấy Riddell đã nhận tội gian lận thư từ và một cáo buộc khác liên quan tới rửa tiền. Phiên tòa của tên này đã được lên lịch vào tháng 4 ở Boston.
Đại học Stanford, một trong những đại học hàng đầu của Mỹ, nơi mơ ước của nhiều học sinh. Ảnh: AP
Theo các công tố viên, hoạt động gian lận điểm thi trong đường dây của Singer đã diễn ra ít nhất 30 lần, từ năm 2011. Trong số 33 phụ huynh bị buộc tội ngày 12-3, ít nhất 16 người có dính líu tới Riddell. Kẻ được mệnh danh là "vũ khí bí mật" của đường dây này đã hợp tác với các nhà điều tra từ tháng 2 với hy vọng được hưởng khoan hồng.
Hồ sơ tòa án cho thấy trong một trường hợp, lịch thi đã phải lùi ngày vì nhà Riddell chào đón một nhóc tì. Một lần khác, Riddell dùng giấy tờ giả để "vào vai" một sinh viên. Trường hợp khác, Riddell nhận lời sửa bài thi cho một thí sinh ở Los Angeles, bang California, thế nhưng người này bị viêm amidan và không thể gặp Riddell tại địa điểm thi ở Houston. Riddell sau đó đã xin mẫu chữ viết tay và thay thí sinh này làm bài thi ACT, đạt 35/36 điểm.
Mất niềm tin
Sau khi nhận cáo trạng hôm 12-3, Riddell ra thông cáo xin lỗi về những tổn hại và bất bình mà bản thân đã gây ra. "Tôi hiểu mọi hành động của tôi đã gây mất niềm tin vào quá trình tuyển sinh như thế nào" - Riddell hối lỗi.
Theo The Los Angeles Times, Riddell từng là sinh viên Học viện IMG, một trường dự bị ĐH ở bang Florida chuyên bồi dưỡng cho các tài năng thể thao trung học. Theo ghi nhận của trang Wall Street Journal, học phí nội trú của một học sinh trong ngôi trường này trong năm nay lên tới 77.650 USD. Sau khi tốt nghiệp ĐH Harvard, Riddell trở lại Học viện IMG và trở thành giám đốc luyện thi ĐH ở trường cũ - nơi trở thành lò đào tạo hàng loạt thế hệ vận động viên trẻ ở nhiều môn thể thao như: bóng chày, golf, bóng chuyền và bóng vợt. IMG hiện đã đình chỉ vị trí nói trên của cựu sinh viên này.
Mark Riddell, nhân vật nòng cốt trong đường dây chạy suất vào đại học hàng đầu của Mỹ Ảnh: IMG ACADEMY
Trước khi các cáo buộc bị phanh phui, trên trang web của mình, IMG mô tả Riddell là một tài năng quần vợt chuyên nghiệp, một cựu sinh viên Harvard đã trợ giúp hàng ngàn học sinh đến với các trường ĐH tốp đầu của Mỹ: Stanford, Duke, Columbia,…
Theo hồ sơ tòa án, Singer luôn bảo đảm với những phụ huynh tìm tới đường dây của ông ta về khả năng đạt bao nhiêu điểm tùy thích của Riddell. "Bất cứ điểm số nào chúng ta muốn có, anh ta (Riddell) đều có thể đạt được" - đó là lời của Singer giới thiệu với bà Michelle Janavs - một người mẹ ở Newport Coast, đồng thời là cựu giám đốc điều hành một hãng sản xuất thực phẩm lớn. Với mỗi bài thi trót lọt, Riddell thường nhận 10 ngàn USD từ Singer.
Cáo trạng cho thấy vào năm 2011, doanh nhân đồng thời là nhà hảo tâm người Canada David Sidoo đã trả cho Singer 100.000 USD để Riddell làm bài thi đánh giá năng lực trung học (SAT) thay cho con trai lớn của mình. Nhận chỉ đạo không được đạt điểm quá cao, Riddell chỉ giành 1.670/2.400 điểm. Anh ta cũng thi hộ kỳ thi tốt nghiệp trung học Canada cho cậu cả nhà giàu nói trên và sau đó tiếp tục nhận tiền để thi hộ bài thi SAT cho một người con trai khác của nhà Sidoo. Vị doanh nhân này đã phải từ chức giám đốc điều hành của Công ty East West Petroleum Corp. Ra tòa ở Boston hôm 15-3, ông Sidoo nhất quyết không nhận tội.
Không bất ngờ
Nếu bị kết tội, Riddell đối mặt với án phạt 20 năm tù, cùng khoảng 3 năm quản thúc và nộp phạt 250.000 USD. Một số chuyên gia nghiên cứu về thể thao ĐH nói rằng họ không bất ngờ khi hay tin về những hành động của Riddell. "Nếu hệ thống của IMG và các cơ chế tuyển sinh ĐH nói chung không được thiết lập để tận dụng tiền bạc của người giàu thì điều này đã không xảy ra" - giáo sư Richard M. Southall, Giám đốc Viện Nghiên cứu Thể thao ĐH thuộc ĐH Nam Carolina nói và nhận định: "Những người có tiền và đặc quyền sẽ làm bất cứ điều gì họ muốn để đưa con cái vào trường danh giá".
