Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ trên đường hành quân đến Manbij. Ảnh: AP
Theo Guardian, căn cứ không quân Incirlik cách biên giới Syria khoảng 160-400km đang cất giữ tầm 50 quả bom hạt nhân B61 của Mỹ từ thời Chiến tranh Lạnh. Trong bối cảnh hoạt động quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ tại nước láng giềng tiếp tục diễn biến phức tạp, một quan chức cấp cao Mỹ tin rằng số bom nói trên đang trở thành “con tin” của chính quyền Tổng thống Recep Tayyip Erdogan. Ông Erdogan lâu nay không che giấu ý định phát triển vũ khí hạt nhân. Do đó, khi nghe phong thanh về ý định của Mỹ di dời kho bom hạt nhân, các quan chức ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ trong tuyên bố mang tính “uy hiếp” cho biết họ sẽ bắt đầu phát triển vũ khí hạt nhân của riêng mình.
Sự hiện diện của bom hạt nhân Mỹ tại Thổ Nhĩ Kỳ cùng 4 quốc gia khác thuộc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) không được phép thảo luận công khai. Nhưng thực tế đây không phải vấn đề bí mật. Ngoài mặt, những quả bom này là tàn tích của Chiến tranh Lạnh và không được triển khai tác chiến. Song, giới phân tích cho rằng chúng đồng thời là biểu tượng cho cam kết của Washington với đồng minh NATO. Vì lẽ này, kế hoạch di dời kho bom của Mỹ tuy nhiều lần được xem xét trong các buổi thảo luận của NATO suốt 30 năm qua mà vẫn chưa thể thực hiện do vấp phải phản đối từ những thành viên như Thổ Nhĩ Kỳ.
Nhưng dưới thời Tổng thống Mỹ Barack Obama, vấn đề này thường xuyên được nhắc tới, đặc biệt sau cuộc đảo chính bất thành năm 2016 ở Thổ Nhĩ Kỳ. Đến nay, mối quan tâm ngày càng lớn khi báo cáo của Lầu Năm Góc tố Ankara mới đây đã trút hỏa lực xuống binh sĩ Mỹ gần thị trấn biên giới Kobane ở miền Bắc Syria. Có lẽ đây cũng là lần đầu tiên một quốc gia cho Mỹ triển khai vũ khí hạt nhân lại nã đạn vào lực lượng Mỹ - chuyên gia Jeffrey Lewis bình luận.
Trước nguy cơ kho bom hạt nhân trở thành quân bài mặc cả trong tay Thổ Nhĩ Kỳ, một cựu quan chức Mỹ cho biết đã đến lúc Washington giải quyết vấn đề tồn tại hàng chục năm qua. Điều này đồng thời đặt dấu chấm hết cho liên minh Mỹ-Thổ. Tuy vậy, chuyên gia hạt nhân Vipin Narang cho rằng Mỹ không phải muốn là có thể dễ dàng đưa số vũ khí này ra khỏi Incirlik. Do Thổ Nhĩ Kỳ không có máy bay được phép mang vũ khí hạt nhân, nên bắt buộc Washington phải tự triển khai phương tiện. Ngoài thách thức hậu cần, kế hoạch này bị cho khá nguy hiểm do nguy cơ bị tai nạn, trộm cắp hoặc tấn công giữa tình hình chiến sự bất ổn hiện nay.
Liên quan tình hình ở Trung Đông, Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 15-10 cho biết Washington đã cử phái đoàn cấp cao do Phó Tổng thống Mike Pence dẫn đầu đến Thổ Nhĩ Kỳ nhằm ngăn chiến dịch của người Thổ trên đất Syria. Nhưng bất chấp áp lực quốc tế, các lệnh trừng phạt mới của Washington và khả năng đối đầu trực tiếp với lực lượng chính phủ Syria, Ankara đang đẩy mạnh chiến dịch ở vành đai phía Bắc khi đưa quân tiến về thành phố chiến lược Manbij. Là điểm nóng trên bản đồ xung đột Syria, Manbij đã “đổi chủ” 3 lần kể từ khi nội chiến ở quốc gia này bùng phát năm 2011.
Trong cuộc điện đàm hôm 15-10, Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Erdogan đã nhất trí ngăn chặn nguy cơ đối đầu giữa quân Thổ và lực lượng vũ trang Syria là điều cần thiết. Theo Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Chính sách Arab Marwan Kabalan, Mát-xcơ-va có thể đạt được đồng thuận với Thổ Nhĩ Kỳ, kéo theo sự rút lui của Lực lượng Dân chủ Syria do người Kurd lãnh đạo ở Manbij và trao lại quyền kiểm soát vùng này về tay Nga. Hiện lực lượng quân sự Nga đã bắt đầu triển khai tuần tra gần biên giới Syria-Thổ Nhĩ Kỳ, phát đi tín hiệu Mát-xcơ-va đang chớp thời cơ lấp khoảng trống an ninh sau khi quân đội Mỹ rút khỏi khu vực vào tuần trước.
