Ngày 23-6, Quốc hội (QH) thảo luận tại hội trường về dự án Luật Kinh doanh Bất động sản (sửa đổi). Nhiều đại biểu QH đã đề nghị bỏ quy định về sàn giao dịch bất động sản (BĐS) vì có thể tăng thêm chi phí giao dịch cho người dân khi mua bán BĐS, có thể trùng lặp nhiệm vụ với công chứng...
Đại biểu Cầm Hà Chung, đoàn Phú Thọ. Ảnh: Phạm Thắng
Đại biểu Cầm Hà Chung (đoàn Phú Thọ) cho rằng quy định giao dịch BĐS phải thông qua sàn gây xung đột pháp luật, có dấu hiệu ngăn trở quyền tự do kinh doanh. "Sàn giao dịch bất động sản là doanh nghiệp thông thường không phải cơ quan quản lý nhà nước, không phải là chủ thể cung cấp dịch vụ công theo sự ủy nhiệm của nhà nước. Vì vậy, việc bắt buộc các chủ thể khác phải sử dụng dịch vụ của doanh nghiệp thông thường tạo nên sự bất bình đẳng, vi phạm các nguyên tắc về bình đẳng trong hoạt động kinh doanh" - đại biểu Chung nói.
Cũng theo đại biểu Chung, quy định này có thể khiến công việc của công chứng viên trùng lặp với hoạt động của sàn giao dịch BĐS khi thẩm định, đánh giá tính pháp lý của BĐS bảo đảm đủ điều kiện mua bán. Ngoài ra, quy định mua bán BĐS phải qua sàn không có bất kỳ cơ sở nào để bảo đảm rằng sàn sẽ đảm bảo quyền lợi cho người mua.
"Các sàn với tư cách là môi giới trung gian bán hàng có thể vì mục đích kiếm lời, mức chiết khấu cao… tạo nên các giao dịch ảo nhằm lũng đoạn thị trường, đẩy giá bán lên cao. Đề nghị chỉ nên khuyến khích nhưng không bắt buộc bất cứ giao dịch nào cũng phải thông qua sàn giao dịch bất động sản" - đại biểu Chung đề nghị.
Tranh luận ý kiến trên, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn TP Hà Nội) đặt vấn đề: "Ngay các đại biểu QH hội ngồi trong hội trường này, tôi xin hỏi rằng bao nhiêu người có thể tự mình đi mua bán BĐS, mua bán nhà mà không cần nhờ môi giới. Tôi nghĩ rằng rất ít, vì không biết được bán ở đâu, không biết rằng thủ tục ra làm sao, không biết rằng khả năng pháp lý của BĐS như thế nào" - đại biểu đoàn TP Hà Nội nói.
Theo đại biểu Cường, thực tế cho thấy hoạt động mua bán BĐS hiện nay người dân vẫn thông qua môi giới, mất phí môi giới. Hiện ở các nước có thị trường BĐS hoàn chỉnh, hoạt động môi giới được quy định rất chặt chẽ, người môi giới phải chịu trách nhiệm về mặt pháp lý, giá cả… của BĐS. Từ những phân tích trên, đại biểu Cường khẳng định việc giao dịch BĐS qua sàn là cần thiết, giúp người mua, kẻ bán yên tâm về tính pháp lý, không mất thời gian nhiều thời gian, được tư vấn đầy đủ các thông tin…
Làm rõ vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho hay quy định này được cơ quan soạn thảo thiết kế căn cứ vào yêu cầu của Nghị quyết số 18, các nghị quyết, văn kiện của Đại hội Đảng, đồng thời đồng bộ với hệ thống pháp luật, hoàn thiện cơ chế phòng, chống rửa tiền và tài trợ khủng bố ở Việt Nam…
"Đặc biệt là để tăng cường kiểm soát, công khai, minh bạch, bảo vệ quyền lợi của người người dân trong giao dịch BĐS nhưng không làm ảnh hưởng đến quyền tự do trong hoạt động, phương thức giao dịch BĐS của người dân. Nhà nước có công cụ quản lý thông tin về thị trường BĐS, từ đó đưa ra các chính sách nhằm điều tiết kịp thời thị trường để thị trường phát triển lành mạnh, ổn định" - Bộ trưởng Bộ Xây dựng nói.
Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị khẳng định quy định này không làm tăng chi phí bất hợp lý hay làm tăng giá bán BĐS, thậm chí có thể tiết kiệm hơn cho chủ đầu tư trong bán hàng do thông qua các sàn BĐS chuyên nghiệp. Đây là mô hình đã được nhiều nước áp dụng và đạt hiệu quả. Bên cạnh đó giao dịch qua sàn để đảm bảo công khai, minh bạch, giúp ngăn chặn các hành vi lừa đảo trong giao dịch bất động sản nhằm minh bạch hóa hoạt động của tất cả các chủ thể tham gia thị trường, tránh rủi ro cho người dân.
"Bỏ tư duy không buôn gì lãi bằng buôn đất"
Đại biểu Trần Văn Khải (đoàn Hà Nam) cho thị trường BĐS luôn rình rập tình trạng sốt nóng hoặc đóng băng và xảy ra thường xuyên theo chu kỳ từ những năm 1990 trở lại đây. Theo ông Khải, việc xây dựng chính sách của nhà nước đối với thị trường BĐS là rất quan trọng. Nghị quyết số 18 cũng như Nghị quyết Đại hội Đảng XIII cũng đã nêu một điều rất quan trọng, tức là chúng ta phải quản lý chặt chẽ và sử dụng hiệu quả tài nguyên đất và các tài nguyên khác. Tuy nhiên, hiện nay trong điều này của chúng ta thể chế chưa cụ thể và chưa điều tiết được thị trường bất động sản, cơ cấu lại thị trường BĐS.
"Tôi thấy rằng cử tri có mong muốn sửa đổi luật lần này làm sao để xóa bỏ được tư duy không buôn gì lãi bằng buôn đất và làm sao để cho người nghèo không nghèo hơn vì BĐS, làm sao để cho thế hệ sau của chúng ta không vô vọng với ước mơ có được căn nhà của mình" - đại biểu Trần Văn Khải nêu.
