Cán bộ Cục Quản lý thị trường tỉnh Phú Yên kiểm tra lô hàng không rõ nguồn gốc. Ảnh: TRUNG THI
Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo quốc gia chống BL, GLTM, HG (Ban Chỉ đạo 389 quốc gia), trong sáu tháng đầu năm nay, các lực lượng chức năng trên cả nước đã phát hiện, xử lý gần 86 nghìn vụ việc vi phạm, thu nộp ngân sách hơn 6.165 tỷ đồng, khởi tố 1.311 vụ (tăng 47% so cùng kỳ năm 2018), với 1.546 đối tượng (tăng hơn 56% so cùng kỳ năm trước). Ðiều này thể hiện sự quyết tâm, xử lý triệt để các vụ việc vi phạm của lực lượng chức năng, tuy nhiên cũng cho thấy, phát hiện số vụ vi phạm nhiều nhưng số vụ khởi tố không tương xứng; tình trạng BL, GLTM, HG vẫn đang diễn biến hết sức phức tạp với số vụ vi phạm và số đối tượng bị bắt giữ năm sau luôn cao hơn năm trước.
Hiện tình trạng BL, GLTM, HG đang diễn ra rất nóng ở cả ba tuyến đường bộ, đường biển và đường hàng không. Ðối với tuyến biên giới, cửa khẩu đường bộ phía bắc, trọng điểm là các tỉnh Quảng Ninh, Lạng Sơn, Lào Cai, Cao Bằng, hàng hóa vi phạm chủ yếu là ma túy, tiền giả, pháo nổ, mỹ phẩm, đồ điện tử gia dụng, máy móc,… Ở tuyến biên giới miền trung và Tây Nam Bộ, các đối tượng tập trung buôn lậu thuốc lá, rượu ngoại, đường cát. Ðáng chú ý, hiện nay đang nổi lên hiện tượng lợi dụng chính sách tạm nhập tái xuất, kho ngoại quan để buôn lậu. Mới đây, tại Lào Cai, lực lượng chức năng đã phát hiện một kho chứa gần 500 tấn hàng tạm nhập tái xuất tuồn vào để tiêu thụ nội địa. Ngoài ra, xuất hiện tình trạng các đối tượng người nước ngoài cấu kết với người địa phương, thuê kho, xưởng để tàng trữ, pha chế ma túy vận chuyển đi nước thứ ba tiêu thụ. Ðiển hình như vụ việc ngày 11-5 vừa qua, Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh phối hợp các lực lượng chức năng phát hiện, thu giữ hơn 507 kg ketamin (loại ma túy cực mạnh, có giá trị cao trên thị trường chợ đen). Trên tuyến đường biển, tại các thành phố Hải Phòng, Ðà Nẵng, TP Hồ Chí Minh có cảng biển lớn; trên tuyến hàng không, bưu điện quốc tế tại các sân bay Nội Bài, Ðà Nẵng, Tân Sơn Nhất, tình trạng vận chuyển trái phép động vật hoang dã như cá thể tê tê, vẩy tê tê, ngà voi hay vàng miếng, ngoại tệ, mỹ phẩm,... được ngụy trang trong các công-ten-nơ, hành lý ký gửi, xách tay đang có chiều hướng gia tăng.
Trong thị trường nội địa, tình trạng vi phạm quy định xuất xứ, nhãn mác, sản xuất, buôn bán hàng giả, kém chất lượng, xâm phạm sở hữu trí tuệ diễn ra tràn lan, có chiều hướng gia tăng ở khắp các vùng miền, nhất là khu vực đô thị, với nhiều mặt hàng như xăng dầu, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, hàng bách hóa tiêu dùng, đồ điện tử, dược phẩm, thực phẩm, thực phẩm chức năng,... Những mặt hàng này được tổ chức tinh vi, chặt chẽ từ khâu sản xuất đến phân phối, không chỉ sản xuất trong nước mà còn làm ở nước ngoài, sau đó dán tem, nhãn xuất xứ hàng Việt Nam để tuồn vào trong nước tiêu thụ. Ngoài ra, tình hình vận chuyển, buôn bán hàng hóa không bảo đảm an toàn thực phẩm vẫn còn tiềm ẩn, chủ yếu xảy ra ở các cơ sở sản xuất thủ công, doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ, các điểm giáp ranh giữa các quận, huyện, các địa phương, gây khó khăn trong kiểm tra, kiểm soát…
Theo đánh giá của Tổng Cục trưởng Quản lý thị trường (QLTT) Trần Hữu Linh, công tác chống BL, GLTM thời gian qua vẫn còn một số hạn chế, việc phối hợp trao đổi thông tin giữa các đơn vị đôi lúc chưa đồng bộ, kịp thời; một số văn bản quy phạm pháp luật không rõ ràng,… tạo kẽ hở để các đối tượng lợi dụng. Gần đây, các đối tượng còn móc nối với cá nhân và tổ chức nước ngoài, sản xuất hàng giả mạo xuất xứ "Made in Vietnam" để GLTM, gây thất thu ngân sách, ảnh hưởng uy tín các doanh nghiệp Việt Nam. Các thủ đoạn này có thể không mới, nhưng mức độ tinh vi, phức tạp hơn trước rất nhiều, khiến lực lượng chức năng mất nhiều thời gian bóc tách từng vụ việc để xử lý. Vì vậy, rất cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng chức năng trong việc kiểm tra, phát hiện và xử lý vi phạm. Nếu không tích cực và có những biện pháp mạnh mẽ, quyết liệt hơn, thị trường sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, tạo cơ hội cho tội phạm BL, GLTM, HG lộng hành.
Ðể công tác đấu tranh chống BL, GLTM, HG thật sự đạt hiệu quả cao trong thời gian tới, các lực lượng chức năng cần thiết lập cơ chế chia sẻ thông tin nhanh, chính xác; tăng cường phối hợp đồng bộ, từ đó đưa ra các giải pháp quyết liệt, toàn diện và thực chất hơn. Trong đó, lực lượng hải quan cần phối hợp tốt với lực lượng Biên phòng, tập trung tiến công các đường dây, ổ nhóm để phòng ngừa, triệt phá nạn buôn lậu, vận chuyển hàng cấm ngay tại các điểm nóng ở khu vực cửa khẩu, biên giới. Các lực lượng như QLTT, công an, thuế cần phối hợp chặt chẽ để làm tốt công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường; theo dõi, xác lập đối tượng, chuyên án cụ thể để đấu tranh xử lý theo quy định của pháp luật, hoặc chuyển cơ quan chức năng khởi tố những vụ việc về hàng giả, buôn lậu, nhất là hàng cấm, gian lận có giá trị, thuế suất lớn.
Chánh Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia Ðàm Thanh Thế cho biết, từ nay đến cuối năm, dự báo tình hình BL, GLTM, HG sẽ còn diễn biến phức tạp, đòi hỏi các bộ, ngành, địa phương cần tiếp tục nắm chắc tình hình cả chiều rộng lẫn chiều sâu. Chống buôn lậu hiệu quả, ngoài tập trung thanh tra, kiểm tra công vụ theo định kỳ, cần xác định rõ trách nhiệm người đứng đầu theo từng địa bàn, lĩnh vực phụ trách. Trên cơ sở đó, dự báo sát tình hình, kịp thời tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ các giải pháp nâng cao hiệu quả chỉ đạo, điều hành chống BL, GLTM, HG. Cần kiên quyết không cho phép có "vùng cấm" và phải quyết liệt điều chuyển, thay thế người đứng đầu các cơ quan, đơn vị chức năng không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, có biểu hiện bao che, dung túng cho BL, GLTM, HG. Ðây là nhiệm vụ quan trọng nhằm lấy lại niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp và người dân, góp phần khôi phục môi trường kinh doanh lành mạnh, hiệu quả.
