Ngày 14-5, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đã họp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) và các bộ, ngành liên quan về công tác quản lý thị trường vàng.
Nhà nước không bảo hộ giá
Tại cuộc họp, các đại diện NHNN, Văn phòng Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Công an, Thanh tra Chính phủ, lãnh đạo TP HCM, Công ty SJC đã trao đổi về diễn biến giá vàng thế giới, giá vàng trong nước, nhất là giá vàng miếng SJC; phân tích nguyên nhân giá vàng miếng SJC trong nước chênh lệch cao so với giá vàng thế giới; công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát thị trường vàng; sử dụng hóa đơn điện tử trong mua bán vàng; phòng chống buôn lậu vàng... Qua đó đề xuất các giải pháp để quản lý thị trường vàng trước mắt và lâu dài.
Các ý kiến chung cho rằng vàng không phải mặt hàng nhà nước bình ổn giá. Nhà nước không can thiệp, bảo hộ giá, kiểm soát giá vàng. NHNN chỉ độc quyền sản xuất vàng miếng chứ không độc quyền kinh doanh vàng miếng.
Tuy nhiên, vàng miếng là loại sản phẩm đặc biệt, vừa có tính chất hàng hóa vừa có tính chất tiền tệ. Nhu cầu mua bán, trao đổi vàng miếng của người dân là chính đáng.
Do đó, NHNN có trách nhiệm can thiệp, bình ổn thị trường, "tạo sân chơi bình đẳng" để bảo đảm hài hòa lợi ích giữa các chủ thể; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật, đầu cơ, lũng đoạn thị trường vàng… Vấn đề cấp bách hiện nay là triển khai các giải pháp đồng bộ cả về tăng cung, tăng cường công tác tuyên truyền, thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm.
Đại diện các bộ, ngành, doanh nghiệp cũng đề xuất các giải pháp để tăng cung vàng miếng, hạ nhiệt thị trường, trong đó có vấn đề giá chào sàn phù hợp để tổ chức thành công các phiên đấu thầu vàng miếng của NHNN theo đúng quy định của pháp luật, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa nhà nước, doanh nghiệp và người dân…
Về căn cơ, lâu dài, cần phải sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP theo hướng bỏ độc quyền thương hiệu vàng miếng SJC, chuyển sang quản lý vàng miếng là vàng chất lượng 9999. Còn vàng trang sức thì coi là hàng hóa bình thường.
Về việc triển khai thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng về thanh tra, kiểm tra thị trường vàng, đại diện NHNN cho biết đã chỉ đạo và đề xuất thành lập đoàn thanh tra liên ngành với thành phần tham gia có Thanh tra Chính phủ và các bộ: Công an, Công Thương, Tài chính.
Hiện các đơn vị chức năng của NHNN đang khảo sát thực tế để bảo đảm việc thanh tra hiệu quả. Dự kiến ngày 15-5 sẽ hoàn thành khảo sát, sau đó sẽ báo cáo Ban Cán sự Đảng NHNN và trong tuần tới sẽ ra quyết định thanh tra.
Tinh thần là thanh tra kỹ lưỡng, chặt chẽ theo đúng quy định của Nghị định 24/2012; kiên quyết làm rõ và xử lý nghiêm các vi phạm liên quan đến đầu cơ, làm giá… Phải thanh tra mới đánh giá được toàn diện thực trạng, nguyên nhân, qua đó mới đề xuất được giải pháp tối ưu để quản lý hiệu quả thị trường vàng trong thời gian tới.
Mua bán vàng tại một cơ sở kinh doanh vàng ở TP HCM Ảnh: TẤN THẠNH
Giải quyết ngay bất cập
Đại diện các bộ, ngành, TP HCM cũng cam kết sẽ tiếp tục thực hiện nghiêm chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng về quản lý thị trường vàng, tăng cường kiểm tra, giám sát, chủ động đấu tranh xử lý nghiêm các vi phạm đầu cơ, thao túng thị trường vàng; tăng cường công tác truyền thông về quản lý thị trường vàng…
Phát biểu kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái yêu cầu các bộ, ngành, địa phương căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền được giao, căn cứ vào các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng và các quy định của pháp luật triển khai ngay các biện pháp để giải quyết bất cập của thị trường vàng hiện nay; bảo đảm thị trường vàng vận hành ổn định với giá vàng miếng ở mức hợp lý.
Đối với NHNN, Phó Thủ tướng đề nghị tiếp thu đầy đủ các ý kiến tại cuộc họp, thu thập thêm thông tin, số liệu để đánh giá đầy đủ về cung - cầu; tình hình hoạt động kinh doanh vàng của các doanh nghiệp kinh doanh vàng miếng… để có giải pháp phù hợp, hiệu quả.
Về việc tiến hành thanh tra, kiểm tra thị trường vàng và hoạt động kinh doanh vàng, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị Thanh tra Chính phủ và các bộ: Công an, Tài chính, Công Thương cử các cán bộ có năng lực, am hiểu thực tế tham gia đoàn thanh tra liên ngành.
Phó Thủ tướng cũng yêu cầu NHNN chậm nhất cuối tuần này phải công bố quyết định thanh tra. Đề nghị các cơ quan, bộ, ngành, địa phương qua thanh tra, kiểm tra thị trường vàng và hoạt động kinh doanh vàng nếu phát hiện vi phạm thì chuyển ngay hồ sơ cho cơ quan công an xử lý theo quy định của pháp luật.
Ngày 14-5, NHNN đã tổ chức đấu thầu 16.800 lượng vàng miếng SJC và đã đấu thầu thành công 8.100 lượng vàng. NHNN cho biết sẽ tiếp tục tổ chức các phiên đấu thầu bán vàng miếng cung ứng ra thị trường với khối lượng và tần suất phù hợp để bình ổn thị trường vàng.
Đẩy mạnh chống buôn lậu
Cùng ngày, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã có công điện gửi Tổng cục Thuế, Tổng cục Hải quan về tăng cường các biện pháp quản lý, giám sát, đấu tranh phòng chống buôn lậu, kinh doanh trái phép vàng.
Công điện nêu rõ thời gian qua thị trường vàng vẫn diễn biến phức tạp, giá vàng trong nước cao hơn giá vàng quốc tế và liên tục có nhiều biến động mạnh, ảnh hưởng đến sự ổn định, an toàn thị trường tài chính và tâm lý xã hội.
Để đẩy mạnh đấu tranh phòng chống buôn lậu, kinh doanh trái phép vàng, tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan chỉ đạo cơ quan hải quan các cấp chủ động, thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các lực lượng công an, biên phòng, quản lý thị trường tập trung đấu tranh đối với các chuyên án buôn lậu, vận chuyển trái phép mặt hàng vàng, ngoại tệ; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật, nhất là các hành vi buôn lậu vàng qua biên giới.
Tổng cục Thuế chỉ đạo các cục thuế chủ động, tích cực phối hợp với chính quyền địa phương đẩy mạnh kiểm tra việc chấp hành quy định áp dụng hóa đơn điện tử tại các doanh nghiệp, cửa hàng, địa điểm kinh doanh vàng.
Thường xuyên phối hợp chặt chẽ với công an, quản lý thị trường kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các vi phạm về thuế, hóa đơn; chuyển cơ quan công an xử lý vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự.
