Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vừa có văn bản yêu cầu bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) khẩn trương báo cáo tình hình triển khai hệ thống thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử tự động không dừng (ETC) trước ngày 20-6. Thủ tướng lưu ý báo cáo phải nêu rõ tiến độ hoàn thành đối với từng trạm; khó khăn, vướng mắc và trách nhiệm của các đơn vị có liên quan; biện pháp xử lý đối với các trường hợp không thực hiện đúng lộ trình chuyển sang thu tự động không dừng.
48 trạm chưa thu phí tự động
Trước đó, tại kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XIV, nhiều đại biểu (ĐB) cũng chất vấn bộ trưởng Bộ GTVT khi triển khai chậm trễ việc lắp đặt thu phí tự động không dừng. ĐB Trương Minh Hoàng (Cà Mau) đặt vấn đề vì sao đến thời điểm này mới triển khai đạt chưa tới 30% tiến độ, do không cương quyết hay do thỏa thuận nào khác?
Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết hiện nay Bộ GTVT đang bám sát Quyết định 07/2017/QĐ-TTg ngày 27-3-2017 của Thủ tướng Chính phủ, về việc thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử tự động không dừng (gọi tắt là Quyết định 07), trong đó hạn cuối cùng là ngày 31-12-2019, tất cả trạm thu phí BOT phải thu phí tự động không dừng.
Về tiến độ, ông Thể cho biết chia làm 2 dự án. Dự án đầu tiên đã thực hiện được khoảng 28 trạm có thu phí tự động không dừng, còn 15 trạm của giai đoạn 1 hiện đang triển khai. Giai đoạn 2 tổ chức đấu thầu công khai rộng rãi từ năm 2018 qua đầu năm 2019 và bộ cũng đã thống nhất để Tổng cục Đường bộ giao cho Viettel cùng với VietinBank đảm nhận. Hai đơn vị này đã khảo sát toàn bộ 33 trạm thu phí của giai đoạn 2 và theo cam kết của các nhà đầu tư, sẽ hoàn thành dự án này trong tháng 12-2019.
"Về tiến độ, giai đoạn 1 là tương đối, còn 15 trạm. Giai đoạn 2 là 33 trạm nhưng giai đoạn 2 có Viettel với hạ tầng viễn thông rộng khắp cả nước nên chỉ cần mua thiết bị lắp là có thể đẩy nhanh được tiến độ" - ông Nguyễn Văn Thể nói.
Nhiều trạm BOT vừa thu phí tự động vừa thu phí thủ công. Ảnh: VIỆT HÙNG
Vẫn mở làn thu phí thủ công
ĐB Vũ Thị Nguyệt (Hưng Yên) đề nghị Bộ GTVT cho biết giải pháp trước tình trạng chủ xe ôtô đồng ý mở tài khoản và dán thẻ thu phí còn ở mức khiêm tốn.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể thừa nhận hiện nay còn bất cập là việc dán thẻ và nộp tiền vào thẻ để sử dụng còn hạn chế. Nguyên nhân do chưa hoàn chỉnh toàn bộ hệ thống nên các trạm thu phí mặc dù có làn thu phí không dừng nhưng vẫn thu phí thủ công. Hiện nay, có tâm lý thu phí tự động cũng được hoặc thủ công cũng được, do đó nhiều xe dù đã dán thẻ nhưng tài xế không nộp tiền mà đi theo phương thức thủ công.
"Hiện nay chưa khép kín toàn bộ các trạm trên toàn quốc về dán thẻ nên số lượng doanh thu từ làn thu phí không dừng không cao" - ông Thể nói. Để giải quyết việc này, bên cạnh việc chỉ đạo đơn vị lắp đặt thiết bị theo đúng tiến độ, sắp tới Bộ GTVT sẽ tham mưu Chính phủ ban hành một số chỉ thị, chỉ đạo để đến cuối năm 2019, tất cả phương tiện chưa dán thẻ hoặc chưa nộp tiền phải đi vào làn thủ công.
"Chúng tôi đã bố trí mỗi trạm khoảng 2 làn thủ công, nếu phương tiện nào không chấp hành sẽ xếp hàng và lúc đó là 5 hay 10 km cũng phải xếp hàng vì không được quyền đi vào làn thu phí tự động, tạo điều kiện cho lái xe dán thẻ cũng như nộp tiền" - tư lệnh ngành giao thông cho biết.
Để người sử dụng dịch vụ nộp tiền thuận lợi, Bộ GTVT đã làm việc với Ngân hàng Nhà nước và rất mong Ngân hàng Nhà nước ủng hộ liên thông tài khoản của thẻ tạo thuận lợi hơn cho người sử dụng.
Trước ý kiến của Bộ trưởng Bộ GTVT, ĐB Nguyễn Thị Xuân (Đắk Lắk) đánh giá: "Giải pháp bộ trưởng nêu ra vẫn còn duy trì 2 làn thu phí thủ công. Phải chăng việc tiếp tục duy trì các làn thu phí thủ công là một hình thức thỏa hiệp. Cử tri e rằng với việc duy trì thu phí thủ công này sẽ tiếp tục hạn chế sự minh bạch, nhập nhèm trong quản lý thu phí BOT".
Hàng loạt văn bản chỉ đạo của Thủ tướng
Liên tục từ năm 2017 đến nay, đã rất nhiều lần Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc lên tiếng nhắc nhở, chỉ đạo trực tiếp và có những văn bản chỉ đạo thực hiện cụ thể. Đó là Quyết định số 07/2017/QĐ-TTg ngày 27-3-2017 sau khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 437/NQ-UBTVQH 14 vào tháng 1-2017 về vấn đề liên quan tới dự án thu phí không dừng. Đến ngày 27-2-2018, Thủ tướng lại tiếp tục ban hành Chỉ thị số 06/CT-TTg về đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án. Ngày 29-2-2019, Văn phòng Chính phủ có Văn bản số 1638/VPCP-CN gửi Bộ GTVT và các tỉnh, TP trực thuộc trung ương về thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng đối với việc triển khai các dự án thu phí tự động không ngừng. Gần đây nhất, Thủ tướng yêu cầu Bộ GTVT phải báo cáo tình hình triển khai dự án với Thủ tướng trước ngày 20-6-2019.
