Những điều cần biết về bệnh dại
Người dân đến tiêm vắc-xin ngừa bệnh dại tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP Cần Thơ.
Bệnh dại là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi-rút dại rabies gây ra. Người mắc bệnh dại thường do chó nuôi hoặc động vật hoang dã mang vi-rút dại rabies cắn, cào cấu, liếm lên trên da hoặc vùng niêm mạc. Vi-rút dại sau đó sẽ di chuyển vào hệ thần kinh trung ương bằng các dây thần kinh vận động và cảm giác. Khi vi-rút đã xâm nhập được vào não bộ, người bị bệnh bắt đầu lên cơn co giật, lú lẫn hoặc phát điên. Bệnh thường tăng cao vào mùa nắng nóng từ tháng 5 đến tháng 8 hàng năm.
BS. CKI Trần Văn Tuấn, Trưởng khoa Phòng, chống bệnh truyền nhiễm - Kiểm dịch y tế quốc tế, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố Cần Thơ, cho biết: Thời gian ủ bệnh thông thường là từ 1-3 tháng sau phơi nhiễm, hiếm khi có trường hợp thời gian ủ bệnh ngắn dưới 9 ngày hoặc dài tới một vài năm. Thời gian ủ bệnh phụ thuộc vào tình trạng nặng nhẹ của vết cắn, vị trí của vết cắn có liên quan đến nơi có nhiều dây thần kinh, khoảng cách từ vết cắn đến não, số lượng vi-rút xâm nhập. Vết cắn càng nặng và gần thần kinh trung ương thì thời gian ủ bệnh càng ngắn.
Các biểu hiện lâm sàng của bệnh dại trên người là: sợ nước, sợ gió, sợ ánh sáng (thể dại điên cuồng); hoặc có trường hợp liệt (thể dại liệt), tiến triển tới hôn mê. Người đã bị bệnh dại gần như tử vong 100%. Trên thế giới hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Bệnh dại nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh được bằng vắc-xin và huyết thanh kháng dại.
Giải pháp phòng, chống
Ổ chứa vi-rút dại trong thiên nhiên là động vật có máu nóng như chó sói, chó rừng, chó nhà, mèo, chồn, cầy, cáo và động vật có vú khác. Tại Việt Nam, chó là nguồn truyền bệnh dại chủ yếu. Nguyên nhân chủ yếu của bệnh dại là do đàn chó nuôi không được tiêm phòng dại triệt để, hiện tượng chó nuôi thả rông, không đeo rọ mõm và cắn người ở nơi công cộng vẫn phổ biến làm cho số người bị chó cắn tăng cao, nhiều người bị chó cắn đã chủ quan không đến cơ sở y tế tiêm phòng, bị phát bệnh dại và tử vong. Vì vậy, cách phòng bệnh tốt nhất là phải tiêm phòng cho 100% chó, mèo nuôi đầy đủ và nhắc lại hàng năm theo khuyến cáo của ngành thú y. Nuôi chó phải xích, nhốt, khi ra đường phải mang rọ mõm, không để chó chạy rông bên ngoài và không nên đùa nghịch, chọc phá các con vật nuôi.
BS.CKI Trần Văn Tuấn cũng khuyên người dân không may bị chó, mèo cắn phải thực hiện các bước như sau: Đầu tiên, rửa vết thương dưới vòi nước chảy ngay lập tức với xà phòng liên tục 15 phút. Nếu không có xà phòng có thể xối rửa vết thương bằng nước thông thường. Sau đó sát khuẩn bằng cồn 45°-70° hoặc cồn i-ốt. Có thể sử dụng các chất khử trùng thông thường như rượu, cồn, bột giặt các loại để rửa vết thương sau khi bị cắn. Hạn chế làm dập vết thương và không băng kín vết thương. Sau đó cần nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn và tiêm vắc-xin phòng dại kịp thời. Lưu ý, tuyệt đối không tự ý dùng thuốc nam để điều trị hoặc nhờ thầy lang khám chữa. Cần theo dõi tình trạng con vật sau khi cắn người trong vòng 2 tuần (ốm, chết, lên cơn dại…) để có hướng xử lý tiếp theo. Khi tiêm vắc-xin phòng bệnh dại yêu cầu phải tuân thủ: Tiêm đủ mũi, đúng lịch, không uống rượu bia, không dùng thuốc Corticoid và thuốc ức chế miễn dịch.
