Thời gian qua, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng rất "được lòng" giới trẻ, trong đó một số lượng lớn người dùng là học sinh bởi mẫu mã bắt mắt, đa dạng, nhiều loại hương liệu hấp dẫn, dễ mua bán, dễ sử dụng, giá thành không cao...
Điều này khiến rất nhiều phụ huynh hoang mang, lo lắng bởi thuốc lá điện tử đã được chứng minh gây nhiều tác hại cho sức khỏe. Đặc biệt, đã có nhiều trường hợp lợi dụng để trộn ma túy vào thuốc lá điện tử, kéo theo nhiều hệ lụy xã hội khác.
Mua dễ dàng, giá rẻ, hình thức bắt mắt là nguyên nhân khiến thuốc lá điện tử thu hút giới trẻ
Giới trẻ bị thuốc lá điện tử lôi kéo?
Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đang tăng nhanh về số người sử dụng, tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng của người dân, đặc biệt là đối với giới trẻ.
Qua điều tra tại 34 tỉnh, thành phố vào năm 2020 ở người trưởng thành cho thấy tỉ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở người trưởng thành từ 15 tuổi trở lên tăng 18 lần (từ 0,2% năm 2015 lên 3,6% năm 2020), trong đó tập trung cao nhất ở nhóm tuổi từ 15 đến 24 tuổi.
Kết quả điều tra liên quan đến sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng theo các nhóm tuổi thấy rằng nhu cầu và việc sử dụng trong giới trẻ, đặc biệt là đối với trẻ em gái cũng tăng lên. Tỉ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong nhóm học sinh từ 13 – 17 tuổi cũng tăng 2,6% năm 2019 lên 8,1% năm 2023…
Bộ trưởng Bộ Y tế cũng phân tích về những tác hại của việc sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, đặc biệt là đối với giới trẻ. Trong đó có nhiều tác hại làm ảnh hưởng đến tim, gan, phổi… đặc biệt là ảnh hưởng đến vấn đề loạn thần. Năm 2023 đã có 1.234 người điều trị bệnh liên quan thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng… Cả nước cũng ghi nhận khoảng 40.000 người mỗi năm mắc các bệnh ảnh hưởng tới sức khỏe do thuốc lá thường.
Thuốc lá điện tử là hàng cấm
Tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết về việc cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng từ năm 2025.
Thuốc lá điện tử bị cấm mua bán, sử dụng từ năm 2025
Như vậy, bắt đầu từ năm 2025, thuốc lá mới này được liệt vào danh sách vào hàng cấm. Nếu cá nhân, tổ chức vi phạm, sẽ bị xử phạt theo các quy định hiện hành. Hiện nay, việc xử phạt tội sản xuất, buôn bán hàng cấm được căn cứ Điều 190 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017.
Theo đó, người vi phạm có thể bị phạt tiền từ 100 triệu đồng đến một tỉ đồng hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm.
Hay nghị định 98/2020 cũng có quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, trong đó có mặt hàng thuốc lá. Với người sử dụng thuốc lá điện tử có thể bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 1-2 triệu đồng.
Bà Đinh Thị Thu Thủy, Phó Vụ Trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế, cho biết Bộ Y tế đang xây dựng kế hoạch, tiến hành rà soát các văn bản quy phạm pháp luật, xem xét có còn khoảng trống pháp lý nào không, từ đó có đề xuất điều chỉnh, bổ sung các chế tài cho phù hợp, đồng bộ, nhất quán. Ngoài ra, cơ quan này lên các kế hoạch truyền thông để nâng cao nhận thức của người dân, đặc biệt là thanh thiếu niên về tác hại của thuốc lá mới.
Việc cấm thuốc lá mới đã được Bộ Y tế, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và nhiều tổ chức quốc tế, đơn vị, người dân đề xuất và mong chờ được thông qua nhiều năm nay.
Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, cho biết "hết sức vui mừng" khi biết Quốc hội đã bỏ phiếu thông qua Nghị quyết cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nóng nung nóng. "Đây là một nghị quyết vì sức khỏe và tương lai của lớp trẻ. Chúng tôi nồng nhiệt hoan nghênh quyết định rất sáng suốt này"- chuyên gia WHO nói.
TS Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam
WHO nhấn mạnh các sản phẩm nicotin và thuốc lá mới có hại cho sức khỏe. Chúng chứa các hóa chất độc hại đã được chứng minh là gây ung thư, bệnh tim và phổi. Trong ngắn hạn, những sản phẩm trên cũng có thể gây tổn thương phổi rất nghiêm trọng, thậm chí tử vong.
Hiện có khoảng 40 quốc gia, bao gồm 5 nước trong ASEAN là Thái Lan, Singapore, Lào, Brunei và Campuchia cấm sử dụng thuốc lá điện tử.
