Cùng một loại thuốc, tại sao tác dụng ở mỗi người lại khác nhau?
Mới đây, các nhà khoa học từ Đại học Yale (Hoa Kỳ) đã công bố công trình chứng minh được các vi khuẩn đường ruột sẽ tác động đến chuyển hóa của hơn 150 thuốc khi đưa vào cơ thể, và đồng thời xác lập được phần gen cho tác dụng này.
Trong nghiên cứu được xuất bản vào đầu tháng 6/2019 trên tạp chí Nature, các nhà khoa học đã tìm hiểu có hay không, và nếu có thì bằng cách nào các vi khuẩn đường ruột có thể chuyển hóa thuốc. Đã có 271 thuốc dùng đường uống và 76 loại vi khuẩn đại diện cho hệ vi khuẩn đường ruột được đánh giá.
Kết quả ghi nhận gần 2/3 số thuốc trên bị chuyển hóa bởi ít nhất một vi khuẩn đường ruột, và mỗi chủng biến đổi từ 11 đến 95 loại thuốc khác nhau.
Sau đó, các nhà nghiên cứu tiến hành xác định những phần nào trong DNA cho phép vi khuẩn có khả năng đó. Phát hiện này sẽ giúp làm rõ vai trò của các vi khuẩn đường ruột với chuyển hóa của từng thuốc, điều tạo nên sự khác biệt giữa các bệnh nhân với nhau.
Trước đây, các quan điểm cho rằng thuốc chỉ được chuyển hóa tại vài cơ quan, như là gan. Nhưng nhóm nghiên cứu cho biết "chúng tôi mong kết quả này là bước đi đầu hữu ích, trong việc hiểu các vi khuẩn cũng đóng góp trong chuyển hóa thuốc trong cơ thể".
"Chúng ta có thể sử dụng vài gen hay nhóm vi khuẩn để dự đoán khả năng chuyển hóa một thuốc của hệ vi khuẩn đường ruột trên một người" đồng tác giả nghiên cứu Maria Zimmermann-Kogadeeva, nghiên cứu sinh tại Viện Khoa học sinh vật Đại học Yale phát biểu.
"Việc này là bước đi đầu tiên trong việc xác định các dấu ấn sinh học, sẽ giúp các bác sĩ kê đơn loại thuốc đảm bảo an toàn và hiệu quả nhất cho từng bệnh nhân."
Các tác giả cũng ghi nhận được sự khác nhau về số lượng các gen đã được xác định giữa những người bình thường khỏe mạnh, chính vì thế một số người có hệ vi khuẩn đường ruột chuyển hóa thuốc nhanh hơn những người khác, thậm chí vài người không hề có tác dụng.
Tương lai, các nhà khoa học sẽ tiếp tục xác định chính xác cách thức tác động của hệ vi khuẩn đường ruột với thuốc và kết quả cuối cùng của những ảnh hưởng này.
Nghiên cứu cũng đã mở ra hướng phát triển mới có các công ty sản xuất dược phẩm, như thiết kế thuốc tránh một số tác động xấu của vi khuẩn, hay phát triển các loại thuốc thay đổi hệ vi khuẩn đường ruột giúp tăng cường hoặc kéo dài tác dụng của thuốc.
