Tại tọa đàm sinh hoạt y khoa Pháp - Việt vừa diễn ra ở Hà Nội với chủ đề tối ưu hóa quản lý các bệnh không lây nhiễm, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết Việt Nam đang phải đối mặt với mô hình bệnh tật kép, là thách thức rất lớn với ngành y tế.
Trong đó, bệnh không lây nhiễm chiếm khoảng 70% gánh nặng bệnh tật ở Việt Nam và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong, chiếm tới 77%.
Đáng lưu ý, tỷ lệ chẩn đoán và quản lý hai bệnh tăng huyết áp và đái tháo đường tại Việt Nam rất thấp. Cụ thể, đến năm 2015, tỷ lệ tăng huyết áp chưa được chẩn đoán lên tới 56,9%, tỷ lệ này ở đái tháo đường là 69,9%; về quản lý bệnh, chỉ có hơn 13% bệnh nhân tăng huyết áp và gần 30% bệnh nhân đái tháo đường được quản lý.
Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến tọa đàm cùng các chuyên gia đến từ Pháp. Ảnh: Vietnamnet
Nguyên nhân chính là nhận thức của người dân về bệnh còn hạn chế; người bệnh chưa tuân thủ điều trị; nhận thức và năng lực của cơ sở y tế chưa thực hiện tốt hoạt động khám, phát hiện sớm bệnh, điều trị tập trung chính vào cung cấp thuốc, chưa thực hiện các tư vấn, can thiệp về các yếu tố nguy cơ gây bệnh, tư vấn về tuân thủ điều trị. Đây là thách thức lớn trong việc đạt được mục tiêu kiểm soát tăng huyết áp và đái tháo đường ở Việt Nam.
Riêng với căn bệnh tăng huyết áp, PGS.TS Phạm Mạnh Hùng, Viện trưởng Viện Tim mạch quốc gia, tiếp tục chia sẻ những thông tin hết sức giật mình về căn bệnh này.
Theo PGS Hùng, tăng huyết áp là một trong những bệnh tim mạch phổ biến nhất và tỷ lệ người Việt mắc bệnh ngày càng gia tăng. Tại Việt Nam, bệnh tim mạch là nguyên nhân tử vong hàng đầu, khiến hơn 200.000 người tử vong mỗi năm (chiếm 33%).
Cụ thể, năm năm 1976 chỉ có khoảng 2% người trưởng thành mắc tăng huyết áp, đến 1990 đã tăng lên 11,5% và năm 2008 lên mức 25%.
Mới đây nhất, vào năm 2015, Viện Tim mạch quốc gia tiếp tục điều tra dịch tễ tại 8 tỉnh, cho thấy tỷ lệ tăng huyết áp ở nhóm đối tượng trên 25 tuổi đã tăng lên 47,3%, tương đương gần 21 triệu bệnh nhân. Tức là cứ 2 người trưởng thành có một người bị tăng huyết áp.
“Với tỷ lệ này, Việt Nam thuộc nhóm những nước có tỷ lệ mắc tăng huyết áp cao nhất thế giới. Đáng lưu ý, tỷ lệ mắc mới mỗi năm cũng rất cao, trung bình khoảng 1% trong khi tỷ lệ này ở các nước chỉ từ 0,3-0,5%”, PGS Hùng thông tin.
PGS.TS Phạm Mạnh Hùng trao đổi bên lề buổi toạ đàm. Ảnh: VietNamNet.
PGS Hùng nhấn mạnh tăng huyết áp là kẻ giết người thầm lặng, do các triệu chứng diễn ra hết sức âm thầm. Tăng huyết áp sẽ gây ra các biến chứng tim mạch, cụ thể như bệnh mạch vành, suy tim, nhồi máu cơ tim, xuất huyết não, vỡ mạch máu não...
“Với biến chứng suy tim, bạn có thể mất 5-10 năm mới đến giai đoạn nguy kịch nhưng nhồi máu cơ tim có thể xảy ra với bất cứ ai, bất cứ độ tuổi nào. Những bệnh nhân bị tăng huyết áp có nguy cơ bị nhồi máu cơ tim gấp 3 lần so với người bình thường”, PGS Hùng nhấn mạnh.
Chỉ riêng nhồi máu cơ tim (biến chứng phổ biến nhất của tăng huyết áp), mỗi năm đã cướp đi sinh mạng khoảng 150.000 người Việt.
Ngoài ra, tăng huyết áp cũng chính là nguyên nhân gây ra 80% các ca đột quỵ tại Việt Nam. Theo PGS Hùng, 90-96% bệnh nhân bị đột quỵ không hề biết mình bị tăng huyết áp.
Nguyên nhân khiến tỷ lệ tăng huyết áp ở Việt Nam cao là thói quen ăn mặn (gấp đôi khuyến cáo của WHO), lười vận động, stress, béo phì, hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia, tiền sử gia đình.
Thừa nhận bản thân cũng bị tăng huyết áp, PGS Hùng cho biết kiểm soát tăng huyết áp không khó và chi phí rất rẻ, chỉ 2.000-3.000 đồng/ngày nhưng thực tế, trên 70% người bệnh tăng huyết áp tại Việt Nam không tuân thủ điều trị.
Do đó, gần 3 năm nay, dự án “Ngày đầu tiên”, với sự điều hành Hội Tim mạch Việt Nam, Hội Nội tiết - đái tháo đường Việt Nam tập trung tăng cường nhận thức, tầm soát phát hiện sớm 2 bệnh tăng huyết áp và đái tháo đường cho người dân, giúp người dân có kiến thức tự quản lý bệnh và tuân thủ điều trị ngay từ ngày đầu tiên.
