Do ảnh hưởng dịch Covid-19 đa số các đơn hàng xuất khẩu của các DN thủy sản đã bị sụt giảm từ 35-50%. Ảnh: Hải An
Nhiều đơn hàng xuất khẩu thủy sản bị ngưng trệ
Theo số liệu thống kê của Hải quan, tính đến hết tháng 2-2020, xuất khẩu (XK) thủy sản của cả nước đạt trên 991 triệu USD, giảm gần 11% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, XK thủy sản sang thị trường Trung Quốc giảm 44%; XK sang EU cũng giảm mạnh 20%, các thị trường khác như ASEAN, Hàn Quốc giảm lần lượt 4% và 9% so với cùng kỳ năm ngoái.
Đại dịch Covid- 19 đã và đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến rất nhiều lĩnh vực kinh tế như giao thông vận tải, du lịch, bán lẻ, thị trường chứng khoán, chuyển phát nhanh, logistics, do vậy hoạt động sản xuất, kinh doanh xuất nhập khẩu (NK) thủy sản cũng không tránh khỏi ảnh hưởng ít nhất cho đến hết nửa đầu năm 2020. Không chỉ XK sang thị trường Trung Quốc bị ảnh hưởng mà XK sang các thị trường khác cũng bị tác động.
Theo phản ánh của các DN XK cá tra, tháng 1-2020, gần toàn như toàn bộ hoạt động XK cá tra mới bị gián đoạn hoặc ngưng trệ sang thị trường lớn nhất Trung Quốc. Tuy nhiên, kể từ tháng 3 này, khu vực ảnh hưởng bắt đầu lan rộng sang khu vực châu Âu, tại một số nước, khách hàng đã tạm dừng mọi giao dịch, nhà hàng và khách sạn đều đã đóng cửa để ngăn chặn nguy cơ đại dịch bùng phát. Đơn hàng mới chưa được ký lại, hàng tồn kho lớn. Đến giữa tháng 3-2020, nhiều đơn hàng tại Trung Đông, châu Á hay Nam Mỹ cũng bắt đầu ách tắc, hủy hoặc thông báo tạm ngừng mà chưa có thời gian quay trở lại. Cho tới thời điểm này, phần lớn các DN thủy sản đều bị ảnh hưởng sản xuất do thiếu nguyên liệu (ngoại trừ DN cá tra), tuy nhiên các đơn hàng phục vụ cho ngành dịch vụ thực phẩm (Food Service) cũng bị đình trệ, chỉ duy trì đơn hàng cho phân khúc bán lẻ...
Đã có từ 35-50% đơn hàng XK tôm đi Mỹ và EU bị tạm hoãn giao hàng hoặc hủy do khách không bán được, lượng tồn kho tại cả nhà XK và nhà nhập khẩu (NK) đều lớn, kho lạnh đã đầy và không còn đủ sức chứa, cho dù tại nhiều nước NK, nhà cung cấp đã linh hoạt giảm giá bán từ 25-30% nhưng cũng không thể kích cầu. Mặc dù, hoạt động sản xuất và XK của các DN XK tôm đang gặp rất nhiều khó khăn ở hầu hết các thị trường nhưng nhiều DN vẫn đang cố gắng duy trì công ăn việc làm cho công nhân, phân chia lại lịch làm việc cho phù hợp với mức lương giảm tương ứng, đào tại tay nghề cho người lao động để có khả năng làm việc đầy đủ các mặt hàng.
Doanh nghiệp thủy sản chủ động ổn định thị trường
Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) đánh giá, cá tra là mặt hàng bị ảnh hưởng mạnh nhất bởi dịch Covid-19. Nguyên nhân do, Trung Quốc là thị trường lớn nhất NK cá tra Việt Nam (chiếm 35%), nên dịch Covid-19 gây ảnh hưởng rất lớn. Hệ thống bán lẻ, siêu thị đình trệ, hệ thống giao nhận bị tắc nghẽn nên XK sang thị trường này bị sụt giảm mạnh 52% trong hai tháng đầu năm. Tổng XK cá tra hai tháng qua đạt 210 triệu USD, giảm 32%, không chỉ giảm mạnh tại Trung Quốc mà xuất sang Mỹ cũng giảm 27%, sang EU giảm 40%, các nước ASEAN giảm 19%.
Diện tích nuôi giảm nên sản lượng cá tra năm 2020 có thể giảm 10-20%. Dự kiến XK quý III, quý IV tăng nhẹ, nên có thể sẽ thiếu cá vào năm sau, đặc biệt là quý I năm 2021. Theo dự đoán của một số doanh nghiệp (DN) cá tra, sang tháng 4, XK cá tra sang Trung Quốc có thể phục hồi 50%, tháng 5 hồi phục 70% và đến tháng 6 mới có thể hồi phục hoàn toàn 100%.
VASEP cho rằng, năm 2020 chắc chắn không thiếu nguyên liệu cá tra nhưng năm tới có thể thiếu nên các DN phải tập trung từ năm nay để ổn định thị trường. Bên cạnh đó, cần tiếp cận việc đánh số vùng nuôi hoặc đưa ra các điều kiện nuôi cá tra hoàn chỉnh hơn để chuẩn bị cho năm 2021 tốt hơn, đặc biệt liên quan đến chương trình thanh tra của Cơ quan thanh tra an toàn thực phẩm (FSIS) thuộc Bộ Nông nghiệp Mỹ về cơ sở nuôi đủ điều kiện. Tạo điều kiện thuận lợi, thúc đẩy XK sang thị trường này sau khi hết dịch Covid- 19.
Trong khi cá tra chịu ảnh hưởng nặng nề thì tính đến hết tháng 2, XK tôm vẫn tăng nhẹ 2,6%, đạt 383 triệu USD, chủ yếu nhờ thị trường Nhật Bản vẫn ổn định, NK vẫn tăng 16%, trong khi XK sang Trung Quốc giảm 37%, sang EU giảm 15%.
Hiện nay, chưa vào vụ chính, nguyên liệu tôm bị thiếu, DN không mua được tôm nguyên liệu với giá mong muốn. Diễn biến dịch Covid-19 trên thế giới vẫn rất phức tạp. Các DN tôm hiện tập trung vào hai giải pháp căn bản: Phân bổ tài chính, nguồn lực để có thể vượt qua thời gian cầm cự này cùng người nuôi, khách hàng, bảo đảm đơn hàng; cân đối lại cơ cấu thị trường, không tập trung vào một số thị trường như trước đây, đặc biệt là thị trường Trung Quốc, Hàn Quốc. Bên cạnh đó, DN đang chờ đợi và hy vọng qua tháng 3, đến tháng 4 XK tôm sang Trung Quốc sẽ khôi phục trở lại và sẽ tập trung xuất chính ngạch đường biển để ổn định.
PHÚC HUY - (nhandan.com.vn)
T/h: H.Phong (dongbang.vn)
