Là một thắng cảnh thuộc quần thể di tích quốc gia cố đô Hoa Lư, động Am Tiên nằm tại xã Trường Yên, huyện Hoa Lư, cách trung tâm thành phố Ninh Bình chỉ 12km.
Trước khi xây đường hầm xuyên núi vào động, động Am Tiên nằm khá biệt lập nên không nhiều người biết, kể cả người địa phương. Dù vị trí động Am Tiên cách cửa Đông của đền vua Đinh Tiên Hoàng có 400m, tiếp giáp với thành Đông của kinh đô Hoa Lư năm xưa.
Tổng quan ngày nay, động Am Tiên nằm trong một thung lũng được bao bọc bởi những vách núi đá, có hồ nước thủy mặc chính giữa, có chùa đá trên núi, có đường hầm xuyên núi, có cổng thành oai phong...
Cổng thành đá trông như khung cảnh một bộ phim kiếm hiệp, mở ra biết bao sự tò mò phía sau lưng nó về một "cốc" núi đá hoang liêu mang đầy dấu ấn lịch sử. Có phải vì vậy mà sau này người ta đã gọi tên động Am Tiên là "Tuyệt tình cốc"?
Động Am Tiên nằm ở lưng chừng núi, năm xưa dưới thời vua Đinh là nơi nuôi nhốt hổ báo để trừng trị tử tù. Còn hồ nước lớn nằm giữa toàn bộ khu du tích chính là Ao Giải, vua Đinh cho nuôi cá sấu để ném những kẻ có tội xuống cho cá ăn thịt.
Trong hồ Ao Giải phủ kín rong rêu, những ngày đẹp trời có nắng, nước trong hồ trong xanh như ngọc bích. Ngoài ra, mùa hè ở đây còn có hoa sen, hoa súng nở kín hồ.
Trên động Am Tiên có chùa Am Tiên cùng tên, phải leo hơn 200 bậc thang đá mới có thể lên đến chùa.
Những năm cuối đời mình, Thái hậu Dương Vân Nga cũng xuất gia tu hành tại chùa Am Tiên, lấy pháp danh là Bảo quang Hoàng thái hậu. Có một bài thơ nổi tiếng của nhân gian truyền khẩu đã được khắc trên tường chùa để nói về vị hoàng hậu nổi tiếng này:
"Hai vai gồng gánh hai vua
Hai triều hoàng hậu, tu Chùa Am Tiên
Theo chồng đánh Tống, bình Chiêm
Có công với nước, vô duyên với đời".
Ngoài thờ Phật, Hoàng hậu Dương Vân Nga, chùa Am Tiên còn thờ vài vị danh nhân thời Đinh, thờ Thiền sư Nguyễn Minh Không thời Lý. Thiền sư chính là người đã tu hành trong hang, tụng kinh thuyết pháp, xây thêm các bệ đá thờ Phật mà ngày nay du khách lên đến cửa hang chính có thể nhìn thấy.
Sâu trong lòng núi của động - chùa Am Tiên, nơi đây có hình dáng giống miệng con rồng nên còn được gọi là hang Rồng. Trong hang có rất nhiều thạch nhũ đá hàng vạn năm tuổi.
Là một vùng đất tách biệt hẳn với thế giới bên ngoài, động Am Tiên xứng danh tên gọi "Tuyệt tình cốc", là một ốc đảo xanh đẹp như phim kiếm hiệp, xứng đáng là điểm đến không thể bỏ qua trong hành trình khám phá cố đô Ninh Bình của bạn.
