Vườn Quốc gia Núi Chúa thuộc huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận, có 3 mặt giáp biển, diện tích tự nhiên 29.856ha (22.513ha đất liền, 7.352ha là biển), với vùng đệm gồm 8 xã diện tích 7.350ha. Khối núi ở đây khá liền lạc, hình dạng như một con rùa đầu quay về phía Nam, đuôi là phần nhô ra của mũi Xốp, chạm đến vịnh Cam Ranh. Vườn Quốc gia Núi Chúa được phân bố trên phức hệ núi lấn ra biển, sinh vật quần tụ phong phú và đa dạng về số lượng cũng như chủng loại.
Vẻ đẹp bãi Bình Tiên.
Đặc điểm độc đáo hình thành nên Vườn Quốc gia này là sự cấu tạo địa chất trên cơ sở các nền đất đa dạng, từ đó hình thành các hệ sinh thái phong phú. Đất ở Núi Chúa có nhiều loại: Đất bạc màu có hầu hết ở các vùng đồi, núi thấp; đất xám nâu vàng ở vùng bán sơn địa, chiếm gần hết diện tích của khu vực Núi Chúa; đất vàng đỏ khá dày nhưng nghèo chất dinh dưỡng; đất xói mòn trơ sỏi đá; đất cát ở ven biển phía Đông Nam phân bố dọc bờ biển, có nơi tạo thành những bãi cát có diện tích khá lớn; đất phù sa chỉ có ở một số suối lớn, địa hình bằng phẳng; đất mặn đầm lầy phía Nam Núi Chúa.
Du khách có thể vào Núi Chúa từ khu trung tâm, hoặc qua cầu dây văng ở gần vịnh Vĩnh Hy, liên hệ với những người quản lý Vườn Quốc gia để có lịch trình khám phá an toàn. Có thể nói, Núi Chúa là một quần thể đa dạng các hệ sinh thái đặc trưng và rất khác biệt nhau, như: biển, rừng, núi, đất khô hạn, thảm thực vật.
Đầu tiên, du khách sẽ được chinh phục các ngọn núi. Hành trang xuyên rừng, leo núi phải gọn nhẹ. Do khu vực này có khí hậu và thời tiết thường xuyên khô hạn, đường đi ít bóng mát; nên du khách cần lụa chọn trang phục phù hợp, có các biện pháp chống nắng và chống mất nước. Mỗi người phải mang ít nhất 2 lít nước sạch và sử dụng thật hợp lý. Đường lên núi men theo những lối mòn trong rừng, đa phần là cây bụi, đá núi rải rác nhiều hình thù kỳ lạ, ngộ nghĩnh. Hoa trâm ổi và hoa bằng lăng núi có khá nhiều ven lối đi. Dây leo bò quấn quít, ngổn ngang trên những lùm, bụi cây hoang dại. Thỉnh thoảng, du khách nhìn thấy vài khe nhỏ, nước trong veo, mát lạnh. Du khách dừng chân thư giãn, nghỉ mệt ngắm nhìn biển xanh bao la trập trùng sóng bạc dưới chân núi. Có du khách chinh phục trọn vẹn 6 đỉnh núi: Chúa Chắt, Chúa Cháu, Chúa Em, Chúa Anh, Chúa Chồng, Chúa Vợ. Nhưng cũng có du khách chỉ đến nơi cao nhất là đỉnh Cô Tuy (1.040m) còn có tên gọi là đỉnh Chúa Anh.
Vĩnh Hy là một làng chài nhỏ nằm dưới chân Núi Chúa. Từ đó, du khách có thể đi chừng 900m lên triền núi đến cầu dây văng bắc qua suối Lồ Ồ. Qua cầu, tản bộ thêm ít phút nữa, du khách sẽ vào một thôn nhỏ của người dân tộc Ra Glai. Nơi đây thuộc khu bảo tồn thiên nhiên Núi Chúa, du khách có thể tiếp xúc, giao lưu với dân làng, tìm hiểu đời sống cũng như những phong tục, tập quán của tộc người Ra Glai có gốc gác dân tộc Chăm. Dạo chơi trong thôn, du khách sẽ cảm nhận phong cảnh lạ lẫm của hệ sinh thái rừng khô hạn đặc trưng của nước ta; hít thở bầu không khí trong lành của núi rừng. Suối Lồ Ồ nước trong vắt mát lạnh, bắt nguồn từ những khe, lạch nhỏ trên núi, chảy luồn lách, xuyên qua rừng cây. Có rất nhiều hoa mua, trâm ổi, sim, bằng lăng nở dọc ven bờ suối nên thơ, lãng mạn.
Nghỉ lại Vĩnh Hy là một chon lựa thích hợp, bởi làng biển này có khá đầy đủ những dịch vụ. Khách cũng có thể theo tàu ra biển câu mực. Khi màn đêm buông xuống, đi dọc theo bờ hóng gió biển trong lành và nhìn ra vịnh, ta sẽ thấy lấp loáng, nhấp nhô ánh sáng những ngọn đèn của tàu thuyền đánh cá đẹp lung linh, huyền ảo... Ngoài ra, du khách có thể tìm đến với bà con dân tộc Ra Glai sống trên triền Núi Chúa để cùng nhảy múa quanh ngọn lửa và thưởng thức rượu cần giữa khung cảnh hoang dã, thơ mộng…
Du khách thường đi dọc theo con đường ven biển kỳ vĩ mới xây dựng từ Vĩnh Hy đến Bình Ba (Cam Ranh, Khánh Hòa) có hàng loạt bãi biển tuyệt đẹp, như: bãi Thùng, bãi Thịt, bãi Hời, bãi Kinh, bãi Nước Đỏ, bãi Chà Là, bãi Bình Tiên, bãi Chuối, bãi Đá Vách… và rất nhiều những bãi biển chưa có tên khác. Biển ở khu vực Núi Chúa nước trong xanh màu ngọc bích, cát trắng tinh. Du khách tha hồ dạo chơi, nô đùa, tắm biển thỏa thích…
ĐẶNG HOÀNG THÁM - (baocantho.com.vn)
T/h: H.Phong (dongbang.vn)