Lãi suất huy động liên tục tăng, người gửi tiền được lợi nhưng ở chiều ngược lại, những khách hàng vay vốn ngân hàng (NH) lại đang đứng ngồi không yên vì số tiền phải trả ngày càng tăng. Các chuyên gia tài chính khuyến cáo nếu không có nhu cầu thật sự, người dân chưa vội vay vốn thời điểm này.
Chi phí trả lãi vay nhiều hơn
Anh Vũ Ngọc (ngụ TP Thủ Đức, TP HCM) đang liên hệ một NH thương mại hỏi thủ tục vay khoảng 500 triệu đồng để mua căn hộ ở TP Thủ Đức. Anh được nhân viên tín dụng một NH thương mại nhà nước thông báo lãi suất vay hiện tại khoảng 10,5%/năm trong 2 năm đầu. Để được giải ngân sớm, anh phải mua gói bảo hiểm nhân thọ 20 triệu đồng, còn không thì phải chờ.
"Một NH khác nhỏ hơn báo lãi suất vay mua nhà lên tới 13%/năm và thả nổi theo thị trường. Thấy mức lãi này cao quá nên tôi đang cân nhắc có nên vay NH hay tìm nguồn tiền khác" - anh Ngọc cho hay.
Không chỉ lãi suất vay mới tăng, nhiều khách hàng có khoản vay cũ gần đây cũng nhận được thông báo của NH về việc tăng lãi suất. Theo anh Trần Thanh (ngụ quận Gò Vấp, TP HCM), từ tháng 10-2022, anh phải tốn thêm vài triệu đồng/tháng cho khoản vay mua ôtô - số tiền đáng kể so với thu nhập của gia đình.
"Năm đầu tiên, tôi chỉ trả lãi 7%/năm, sau đó điều chỉnh theo thị trường. Theo cam kết ban đầu với NH, lãi suất mà tôi phải trả sẽ không quá 10,45%/năm nhưng nay họ thông báo tăng lên tới 12,2%/năm. Từ khoảng 11,5 triệu đồng/tháng lên hơn 14 triệu đồng/tháng cả gốc lẫn lãi, nếu tăng nữa sẽ ảnh hưởng rất lớn tới chi tiêu của gia đình tôi" - anh Thanh lo lắng.
Sức ép lãi suất cho vay ngày càng tăng trong bối cảnh lãi suất huy động không ngừng "nóng" lên. Như Báo Người Lao Động đã phản ánh, một loạt NH thương mại đã điều chỉnh tăng lãi suất huy động thời gian qua, nhất là từ đầu tháng 10 đến nay. Trong đó, lãi suất huy động các kỳ hạn dài trên 8%/năm xuất hiện ngày càng nhiều và lãi suất đầu vào cao nhất hiện xấp xỉ 9%/năm.
Thực tế, trong bối cảnh mặt bằng lãi suất huy động liên tục nhích lên, mức lãi 8% - 9%/năm hiện không còn là chuyện hiếm thì việc lãi suất cho vay tăng là điều khó tránh khỏi. Tại buổi công bố tiêu điểm thị trường bất động sản TP HCM mới đây, bà Dương Thùy Dung, Giám đốc điều hành CBRE Việt Nam, nhận định việc khó tiếp cận nguồn vốn vay NH kết hợp giá nhà tiếp tục tăng đang khiến tính thanh khoản của thị trường bất động sản bị suy giảm.
"Thời điểm này, các nhà đầu tư nên nhắm tới việc đầu tư trung và dài hạn, hạn chế đầu tư lướt sóng, kèm theo kế hoạch rõ ràng về dòng tiền, hạn chế vay. Với người mua nhà để ở, chi phí lãi vay có xu hướng tăng nên các chính sách bán hàng của chủ đầu tư sẽ là yếu tố quan trọng để cân nhắc quyết định" - bà Dung nhận xét.
Lãi suất huy động tăng đang tạo áp lực lớn cho người vay vì lãi suất cho vay cũng có xu hướng nhích lên. Ảnh: TẤN THẠNH
Chưa nên vay tiền lúc này
Kết quả cuộc điều tra xu hướng kinh doanh của các tổ chức tín dụng trong quý IV/2022 của NH Nhà nước vừa công bố cho thấy các tổ chức tín dụng kỳ vọng mặt bằng lãi suất huy động và cho vay tiếp tục tăng trong quý IV. Bất chấp mặt bằng lãi suất đi lên, nhu cầu vay vốn của khách hàng quý sau vẫn tăng hơn quý trước, nhất là nhu cầu vay vốn của doanh nghiệp.
Các chuyên gia của NH Standard Chartered nhận định NH Nhà nước sẽ tiếp tục thắt chặt chính sách tiền tệ và thực hiện nâng lãi suất tái cấp vốn trong giai đoạn cuối năm nay và đầu năm 2023. NH Nhà nước có thể sẽ tăng lãi suất mạnh tay hơn nếu lạm phát tiếp tục gia tăng và VNĐ giảm giá mạnh hơn dự báo khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) vẫn tiếp tục duy trì quan điểm tăng lãi suất cơ bản.
Trong khi đó, NH UOB (trụ sở tại Singapore) cho rằng NH Nhà nước đã bắt đầu chính sách thắt chặt lãi suất từ cuối tháng 9 trong bối cảnh FED liên tục tăng lãi suất. Khi FED giữ lập trường sẽ tiếp tục tăng mạnh lãi suất, USD tiếp tục tăng giá, VNĐ có thể mất giá thêm và tỉ lệ lạm phát gần mức mục tiêu, NH Nhà nước có khả năng sẽ tăng thêm lãi suất tái cấp vốn trong vòng 2 quý tới.
Trong bối cảnh lãi suất cho vay tăng, TS Đinh Thế Hiển khuyến cáo người có nhu cầu mua nhà thật sự cần chuẩn bị tài chính và chấp nhận lãi suất tăng thêm 1-2 điểm %/năm để không thấy áp lực lớn. Bởi lẽ, vay mua nhà thường thời hạn dài 10-20 năm nên lãi suất tăng ở thời điểm này nhưng sẽ ổn định trong 1-2 năm tới. Riêng với những người thật sự chưa bức xúc về nhà ở và chưa nhất thiết phải vay bây giờ thì không nên vội để tránh việc trả lãi suất cao.
Quyết liệt hạ nhiệt lãi suất
Trong bối cảnh lãi suất những ngày gần đây liên tục tăng, bao gồm cả lãi suất liên NH, NH Nhà nước đã có những hành động khá quyết liệt để hạ nhiệt thị trường.
Báo cáo thị trường tiền tệ của Công ty Chứng khoán SSI cho thấy thông qua nghiệp vụ mua kỳ hạn, NH Nhà nước đã bơm ra thị trường 35.000 tỉ đồng trong 3 ngày đầu tuần này. NH Nhà nước tiếp tục sử dụng cơ chế đấu thầu lãi suất và lãi suất thị trường mở (OMO) dao động ở mức 6,3% - 6,9% cho kỳ hạn 7 ngày. Nhờ vậy, lãi suất liên NH đã hạ nhiệt về cuối tuần. Công bố của NH Nhà nước cho thấy lãi suất liên ngân hàng ngày 12-10 tiếp tục giảm từ 0,04 - 0,3%/năm so với ngày trước. Theo đó, lãi suất kỳ hạn qua đêm xuống còn 6,62%/năm; kỳ hạn 1 tuần còn 7,05%/năm; 2 tuần còn 7,22%/năm; 1 tháng 6%/năm…
"Trong tuần, NH Nhà nước cũng bơm ròng khoảng 37.000 tỉ đồng thông qua hoạt động thị trường mở và thanh khoản hệ thống tiếp tục được hỗ trợ bởi 45.000 tỉ đồng tín phiếu đáo hạn. Tuy vậy, áp lực lên mặt bằng lãi suất huy động và cho vay còn khá cao trong giai đoạn còn lại của năm" - các chuyên gia của chứng khoán SSI nhận xét.
