Chiều 12-8, Chủ tịch Quốc hội (QH) Vương Đình Huệ đã dự và phát biểu chỉ đạo tại tọa đàm tham vấn ý kiến chuyên gia về dự thảo Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) do Ủy ban Xã hội của QH phối hợp Viện Nghiên cứu lập pháp thuộc Ủy ban Thường vụ QH tổ chức.
Cấp bách luật hóa
Chủ tịch QH Vương Đình Huệ cho hay dự án Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) đã được trình QH cho ý kiến lần đầu tại kỳ họp thứ ba, QH khóa XV diễn ra vào tháng 5-2022. Theo chương trình, QH sẽ xem xét, thông qua dự luật này tại kỳ họp thứ tư, dự kiến vào tháng 10 tới. Dự luật có phạm vi tác động rất rộng tới các lĩnh vực kinh tế, xã hội, sức khỏe, tính mạng của người dân.
Đây cũng là dự án luật khó, nhất là trong bối cảnh tác động của dịch Covid-19 khiến ngành y tế gặp nhiều khó khăn và đặt ra những yêu cầu mới về khuôn khổ pháp lý. "Khi QH sửa đổi xong luật này thì có tháo gỡ được những khó khăn, vướng mắc hiện nay của ngành y tế không? Có giúp ngành y tế thực hiện được chức năng, nhiệm vụ của mình theo tinh thần Nghị quyết 20 của Trung ương về chăm sóc sức khỏe của nhân dân không? Đó là câu hỏi hết sức quan trọng phải trả lời" - Chủ tịch QH đặt vấn đề.
Sau kỳ họp thứ 3 vừa qua, Ủy ban Xã hội - cơ quan chủ trì thẩm tra, giúp Ủy ban Thường vụ QH giải trình, tiếp thu chỉnh lý dự thảo luật - đã phối hợp chặt chẽ với cơ quan chủ trì soạn thảo là Bộ Y tế cùng các cơ quan của QH tổ chức tham vấn ý kiến của bên liên quan. Qua đó, cơ quan thẩm tra ghi nhận dự án luật còn những nội dung cần tiếp tục nghiên cứu, chỉnh lý, hoàn thiện thêm, như: cấp giấy phép hành nghề; các chức danh nghề nghiệp; cách thức tổ chức đánh giá năng lực hành nghề; việc sử dụng ngôn ngữ trong hành nghề đối với chuyên gia nước ngoài, người nước ngoài hành nghề y tại Việt Nam; hệ thống tổ chức cơ sở khám chữa bệnh...
Đáng chú ý, theo Chủ tịch QH Vương Đình Huệ, với nhiều vấn đề liên quan đến tài chính y tế, nhiều y kiến cho rằng cần đưa nội dung này vào Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi). "Nếu không đưa vào thì rất khó khăn bởi hiện nay chúng ta chưa có luật về đơn vị sự nghiệp công lập mà mới chỉ có một số quy định tại các luật liên quan. Riêng về cơ chế tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập, hiện mới chỉ được quy định tại Nghị định 60/2021 của Chính phủ nhưng nghị định này quy định chung cho các đơn vị sự nghiệp công lập chứ không riêng y tế" - Chủ tịch QH phân tích.
Bên cạnh đó, sắp tới, QH sẽ xem xét sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội. Bộ Y tế dự kiến trình Chính phủ, QH ban hành các luật mới trong lĩnh vực y tế, như: luật về trang thiết bị y tế, luật về y tế dự phòng... "Cơ chế tài chính của cơ sở khám chữa bệnh đang là vấn đề bức xúc. Chúng ta có cần bổ sung quy định về nội dung này vào Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) để các cơ sở y tế, các bác sĩ và cán bộ trong ngành yên tâm làm công tác chuyên môn không? Nếu đưa vào thì cần thiết kế các quy định cụ thể như thế nào?" - Chủ tịch QH gợi ý thêm.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chỉ rõ với những vấn đề đặt ra liên quan đến tài chính y tế, cần sớm luật hóa để cán bộ y tế yên tâm công tác Ảnh: DOÃN TẤN
Ngăn chặn núp bóng xã hội hóa
Trên cơ sở gợi ý của Chủ tịch QH, các chuyên gia tham dự tọa đàm đã tập trung làm rõ những vướng mắc trong thực hiện quy định hiện hành về tài chính y tế và cơ chế tự chủ tài chính của các cơ sở khám chữa bệnh nhà nước cũng như tư nhân; đóng góp ý kiến về cơ chế tự chủ tài chính của bệnh viện công lập; hành lang pháp lý cho việc thực hiện tự chủ tài chính trong lĩnh vực y tế; nguồn lực dành cho hoạt động khám chữa bệnh; xã hội hóa dịch vụ y tế...
Nhấn mạnh cơ chế tài chính y tế là vấn đề hết sức quan trọng đối với ngành y hiện nay, nhiều chuyên gia nhất trí cần có một chương riêng quy định về cơ chế tài chính khám chữa bệnh trong Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi). Một số ý kiến đánh giá dự luật quy định về xã hội hóa công tác khám chữa bệnh, bổ sung chủ thể ngoài nhà nước được cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh nhân đạo là điểm mới, là một dấu son.
Tuy nhiên, cần lưu ý xã hội hóa trong lĩnh vực y tế là chính sách có tác động rộng lớn, bao quát, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi, trách nhiệm của cơ sở y tế, thậm chí dễ nảy sinh xung đột giữa hệ thống y tế tư nhân và y tế công lập.
Các chuyên gia cũng quan tâm đến chủ trương của nhà nước về cắt giảm đầu tư công và khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực y tế tư nhân. Nhưng vừa qua, ở một số địa phương, có tình trạng đầu tư "công không ra công, tư không ra tư" do chính quyền kêu gọi xã hội hóa y tế, mời doanh nghiệp đầu tư trong khuôn viên bệnh viện công. Cho rằng đây thực chất là hình thức núp bóng xã hội hóa, dễ nảy sinh tiêu cực, sai phạm, đại diện Hiệp hội Bệnh viện tư nhân Việt Nam đề nghị không nên luật hóa chính sách xã hội hóa đối với khối y tế công lập trong Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi).
Đồng tình với quan điểm chính sách tài chính trong lĩnh vực y tế cần bảo đảm nguyên tắc "công ra công, tư ra tư", nhiều ý kiến góp ý dự thảo luật cần phân định rõ 3 chủ thể khám chữa bệnh, gồm: y tế công/y tế nhà nước, y tế tư nhân và y tế ngoài nhà nước, nhân đạo phi vụ lợi; có quy định nhằm bảo đảm sự cạnh tranh công bằng trong cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh của các chủ thể.
Khắc phục tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế
Cùng ngày, tại tọa đàm "Các giải pháp để khắc phục tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế" do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức, PGS-TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, cho biết tình trạng khó khăn về thuốc, vật tư y tế là vấn đề rất nóng của cả ngành y tế. Trong hơn 2 năm chống dịch Covid-19, rất nhiều người dân, người bệnh không được đến các bệnh viện chuyên sâu như Bệnh viện Bạch Mai để khám chữa bệnh. Do vậy, sau khi dịch được kiểm soát, số lượng bệnh nhân từ các tuyến, các tỉnh dồn về bệnh viện này tăng đột biến, hầu hết các chuyên khoa đều tăng gấp 5 lần, làm cho áp lực thiếu trang thiết bị, vật tư, thuốc trở nên trầm trọng hơn.
Theo lãnh đạo Bệnh viện Bạch Mai, hiện tại, giám đốc các bệnh viện, các sở y tế có tâm lý e ngại trong vấn đề mua sắm. Nếu có các văn bản pháp quy rõ ràng và tạo điều kiện cho việc mua sắm minh bạch, công khai thì chắc chắn các nhà quản lý sẽ không gặp khó khăn.
Nói về nguyên nhân thiếu thuốc, TS Nguyễn Huy Quang, nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế - Bộ Y tế, nêu rõ đang xảy ra tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng thuốc toàn cầu ảnh hưởng đến nguồn cung. Ngoài ra, khi tình hình dịch Covid-19 ổn định, người dân khám chữa bệnh tăng đột biến cũng tác động đến nguồn cung thuốc. Chưa kể, trong hơn 2 năm đại dịch diễn ra, ngành y tế tập trung tổng lực cho việc chống dịch, khiến việc cung ứng các loại thuốc chữa bệnh bị hạn chế. "Chủ yếu do cơ chế chưa rõ ràng, minh bạch khiến các đơn vị e dè mua sắm. Một phần khác là các vụ án liên quan đến tiêu cực trong ngành y xảy ra thời gian qua cũng làm nhiều người e ngại. Trong khi đó, năng lực tham gia đấu thầu từ cơ sở đến trung ương còn hạn chế, thiếu cán bộ am hiểu về lĩnh vực thuốc, đấu thầu; nhiều doanh nghiệp không tham gia đấu thầu do giá thầu thấp, không bảo đảm doanh thu" - ông Quang nêu thực tế.
Để khắc phục tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế, TS Nguyễn Huy Quang đề nghị các bộ, ngành được giao nhiệm vụ cần gấp rút hoàn chỉnh hồ sơ dự thảo nghị quyết về bảo đảm thuốc, trang thiết bị y tế và thanh toán chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế, trình Chính phủ trước ngày 15-8. Bên cạnh đó, Bộ Y tế cũng cần xem xét lại các thông tư liên quan đến đăng ký thuốc, đấu thầu thuốc...
PGS-TS Bùi Thị An, đại biểu QH khóa XIII, kiến nghị ngành y rà soát các văn bản quy phạm pháp luật để sửa đổi cho phù hợp; lựa chọn người được giao nhiệm vụ có đủ trình độ về thầu thuốc; quy định rõ trách nhiệm người đứng đầu... "Chính phủ phải coi đây là giai đoạn cần chỉ đạo quyết liệt để các cơ sở có thuốc điều trị cho người dân và bảo vệ được cán bộ trong ngành y tế" - bà An góp ý.
M.Chiến
