Dây chuyền sản xuất mủ cốm xuất khẩu tại Công ty TNHH MTV Cao-su Phú Riềng (tỉnh Bình Phước).
BÀI 1
Xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm
Sau hơn 100 năm phát triển, ngành cao-su hiện là một trong những ngành sản xuất nông nghiệp quan trọng của Việt Nam, có ý nghĩa cả về kinh tế - xã hội và môi trường. Cây cao-su đã được trồng ở khắp mọi miền đất nước, đầu tư qua Lào và Cam-pu-chia, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, nhất là vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc ít người. Là cây công nghiệp lớn nhất cả nước với tổng diện tích hơn 940 nghìn ha, kim ngạch xuất khẩu cao-su hằng năm đạt hơn hai tỷ USD. Ðể đóng góp lớn hơn cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, ngành cao-su đang nỗ lực cơ cấu lại, tạo sức bật mới, vươn lên mạnh mẽ.
Cải tiến kỹ thuật, tăng cao năng suất
Trong 10 năm trở lại đây, Việt Nam đều nằm trong tốp đầu về năng suất mủ, với trung bình từ 1,67 tấn đến 1,72 tấn/ha/năm. Năm 2019, trong bảy nước có sản lượng và năng suất mủ cao-su thiên nhiên dẫn đầu thì Việt Nam đạt mức cao nhất 1,67 tấn/ha/năm, vị trí thứ 2 là Thái-lan với 1,48 tấn/ha/năm, kế đến là Ma-lai-xi-a 1,46 tấn, Ấn Ðộ 1,44 tấn, Cam-pu-chia 1,15 tấn, In-đô-nê-xi-a và Trung Quốc xấp xỉ 1 tấn/ha/năm. Năm 2020, Hiệp hội các nước sản xuất cao-su thiên nhiên (ANRPC) đánh giá, Việt Nam vẫn tiếp tục là quốc gia dẫn đầu về năng suất mủ.
Thành viên HÐQT Tập đoàn VRG Hà Văn Khương chia sẻ: "Có được thành tích đáng mừng nêu trên là do nỗ lực không ngừng của hệ thống quản lý toàn ngành cao-su, các chính sách định hướng dài hạn đúng đắn cho sự phát triển của ngành. Ðó cũng là kết quả của hoạt động nghiên cứu khoa học nghiêm túc và đồng bộ về cải tiến chất lượng giống, kỹ thuật canh tác chăm sóc vườn cây, kỹ thuật thu hoạch mủ… Tập đoàn VRG kịp thời ban hành cơ cấu giống phù hợp thực tiễn. Các giống năng suất cao chủ yếu mang thương hiệu RRIV do Viện Nghiên cứu cao-su Việt Nam (thuộc VRG) nghiên cứu, thực hiện khảo nghiệm. Bên cạnh đó, kỹ thuật canh tác được cải tiến, mật độ cây ngày càng nâng cao, chất lượng vườn cây đồng đều hơn. Chế độ thu hoạch mủ cũng không ngừng cải tiến để linh động áp dụng cho từng vùng miền, từng điều kiện lao động. Tùy nơi, chế độ cạo có thể là D3, D4 đến D6, nghĩa là ba, bốn hoặc sáu ngày cạo một lần".
Cũng theo phân tích của ông Hà Văn Khương, Việt Nam có nhiều lợi thế hơn so với các nước khác nhờ diện tích cao-su đại điền chiếm đa số. Cả nước hiện có hơn 940 nghìn ha cao-su, trong đó, cao-su đại điền do VRG quản lý gần 300 nghìn ha, chiếm tỷ lệ hơn 30%. Diện tích này được quản lý một cách chặt chẽ và có hệ thống theo các quy trình kỹ thuật (QTKT) 2012 và mới đây nhất là QTKT 2020. Nhiều đơn vị ngoài tập đoàn hay cao-su tiểu điền ở khu vực lân cận cũng đồng thời học tập và áp dụng các hướng dẫn chung về QTKT mà tập đoàn đã ban hành. Bên cạnh việc quản lý và kinh doanh có hiệu quả trên các diện tích cao-su, VRG còn hỗ trợ về khoa học, kỹ thuật, giống cao-su mới tạo tuyển cho các thành phần khác tham gia sản xuất và kinh doanh cao-su. Ðiều này góp phần nâng cao năng suất và hiệu quả sản xuất, kinh doanh chung của ngành cao-su Việt Nam.
VRG hiện có 12 công ty thành viên, 80 nông trường trực thuộc nằm trong danh sách "Câu lạc bộ hai tấn". Các công ty cao-su thành viên của VRG duy trì được năng suất cao nhất, có thể kể đến như: Phước Hòa, Phú Riềng, Ðồng Phú, Tây Ninh liên tục hơn 10 năm vào "Câu lạc bộ hai tấn". Còn các công ty cao-su như: Bình Long, Lộc Ninh, Dầu Tiếng, Tân Biên, Bình Thuận, Kon Tum liên tục hơn 5 năm nằm trong "Câu lạc bộ hai tấn".
Công ty cổ phần Cao-su Phước Hòa (huyện Phú Giáo, Bình Dương) quản lý hơn 15,5 nghìn ha cao-su, trong đó diện tích vườn cây cao-su kinh doanh năm 2020 là 6,52 nghìn ha. Ðể nâng cao năng suất, công ty triển khai các giải pháp quy hoạch mặt cạo nhằm phát huy tối đa vùng huy động mủ trên miệng cạo, tạo cơ sở cho năng suất cao và bền vững. Bên cạnh đó, công ty áp dụng các cải tiến kỹ thuật vào vườn cây như gắn máng chắn mưa, mái che mưa hai trong một giúp che mặt cạo, che chén hứng mủ, giúp giảm tác động do mưa... Cùng với đó là duy trì phong trào thi đua "Luyện tay nghề, thi thợ giỏi thu hoạch mủ cao-su". Từ đó, trình độ tay nghề công nhân được nâng lên, năng suất lao động, năng suất vườn cây, chất lượng sản phẩm hằng năm tăng cao. Năm 2019, toàn công ty đạt năng suất hơn hai tấn/ha. Ðây là năm thứ 15 liên tiếp, công ty đạt năng suất hơn hai tấn/ha. Năm 2020, công ty phấn đấu tiếp tục giữ năng suất hơn hai tấn/ha, hoàn thành kế hoạch 11,5 nghìn tấn mủ.
Giám đốc Nông trường Tân Lập, Công ty cổ phần Cao-su Ðồng Phú (huyện Ðồng Phú, Bình Phước) Hoàng Kim Bảo chia sẻ kinh nghiệm duy trì năng suất vườn cây của nông trường hơn hai tấn/ha trong những năm qua là phải có cơ cấu giống phù hợp, tỷ lệ thanh lý cây hằng năm hợp lý (diện tích thanh lý và diện tích mở cạo mới bằng nhau). Ngoài ra, phải thực hiện tốt công tác bảo vệ an ninh trật tự, chống trộm cắp mủ. Quan trọng hơn là phải giữ ổn định lực lượng lao động bằng các giải pháp chăm lo tốt đời sống công nhân và rèn luyện tay nghề.
Ða dạng hóa chuỗi sản phẩm
Việt Nam có lợi thế năng suất mủ cao-su cao nhất thế giới, nhưng theo đánh giá của các chuyên gia, đó chỉ là yếu tố cần chứ chưa đủ để tạo lợi thế cạnh tranh so với sản phẩm các nước khác. Yếu tố đủ phải là kéo dài chuỗi sản phẩm từ nông nghiệp đến sản xuất các sản phẩm công nghiệp cao-su có giá trị cao và cung ứng dịch vụ cho chuỗi sản phẩm này.
Từ yêu cầu đó, bên cạnh lĩnh vực cao-su, VRG còn tập trung nguồn lực phát triển các lĩnh vực khác đã được Chính phủ phê duyệt gồm: Chế biến gỗ, khu công nghiệp và công nghiệp cao-su. Các lĩnh vực này đang hoạt động hiệu quả, đóng góp đáng kể vào kết quả sản xuất, kinh doanh của VRG. Các sản phẩm gỗ chủ yếu của VRG gồm sơ chế, ghép tấm, tinh chế và gỗ ván sợi MDF. Từ năm 2016, các nhà máy chế biến gỗ đã tiếp tục được VRG đầu tư mở rộng. Ðến năm 2019, VRG đã có 20 nhà máy sản xuất gỗ, tổng công suất thiết kế đạt khoảng 1,12 triệu m3 gỗ/năm; tổng doanh thu các công ty gỗ thuộc VRG đạt hơn 31,9 nghìn tỷ đồng; lợi nhuận trước thuế hơn 3,5 nghìn tỷ đồng; lợi nhuận sau thuế 1,9 nghìn tỷ đồng.
Trong lĩnh vực công nghiệp cao-su, VRG có năm công ty công nghiệp cao-su sản xuất các sản phẩm: Găng tay y tế, băng tải, cao-su kỹ thuật các loại, nệm, gối cao-su, bóng thể thao, chỉ thun…, đã đóng góp đáng kể vào doanh thu toàn tập đoàn. Trong những năm qua, sản phẩm găng tay y tế của Công ty cổ phần VRG Khải Hoàn có nhà máy tại Bình Dương đã khẳng định thương hiệu quốc tế, chinh phục được các thị trường khó tính, mang về nguồn ngoại tệ rất đáng kể. Hiện, nhu cầu găng tay y tế cả thế giới tăng cao do dịch Covid-19. Ðể kịp đáp ứng các đơn hàng đã ký, các công xưởng phải chạy hết công suất 24/24 giờ. Hơn 1.300 công nhân thay nhau làm ba ca liên tục. Phó Tổng Giám đốc Dương Duy Phú phụ trách điều hành Công ty cổ phần VRG Khải Hoàn cho biết: "Hằng năm, công ty tiêu thụ khoảng 13 nghìn đến 15 nghìn tấn mủ cao-su la-tex nguyên liệu của các đơn vị thành viên VRG. Trung bình mỗi tháng, công ty sản xuất hơn 220.000 thùng (tương đương 220 triệu chiếc găng tay). Trong đó, 80 đến 85% sản lượng dành cho xuất khẩu sang các nước Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ô-xtrây-li-a, Nga… Nhờ áp dụng chuỗi thực hành sản xuất tốt và được cấp các chứng chỉ quốc tế, sản phẩm của công ty đáp ứng được yêu cầu của các thị trường khó tính nhất. Hiện công ty đã ký các hợp đồng xuất khẩu cho năm 2021. Dự kiến năm nay, doanh thu của công ty tăng lên mức 80 triệu USD so với mức trung bình các năm khoảng 40 đến 50 triệu USD".
Từ năm 2017, tập đoàn đã phát triển sản phẩm lốp xe tải mang thương hiệu *** VRG, sản phẩm đạt tiêu chuẩn JIS D4230 của Nhật Bản và tiêu chuẩn quốc gia TCVN 7533:2005. Trong năm 2018, 1.680 bộ lốp xe tải đã được các công ty thành viên tập đoàn tiêu thụ và có phản hồi tốt về chất lượng. Năm 2019, VRG tiếp tục cho ra đời 80 nghìn lốp xe với 15 chủng loại, phù hợp với nhiều dòng xe khác nhau. Sản phẩm lốp xe được công nhận chất lượng quốc tế với giá bán cạnh tranh, rẻ hơn 15% so với sản phẩm các hãng khác… Riêng các sản phẩm như: Bóng thể thao mang thương hiệu Ngôi Sao Geru; nệm, gối Ðồng Phú đã được khách hàng trong nước và ngoài nước đánh giá cao. Các doanh nghiệp đã làm chủ được những công nghệ tiên tiến, các sản phẩm đạt các tiêu chuẩn xuất khẩu. Ðặc biệt, sản phẩm bóng thể thao của Công ty cổ phần thể thao Ngôi Sao Geru được các quốc gia G7, Nhật Bản rất ưa chuộng. Trung bình mỗi tháng, công ty đạt kim ngạch xuất khẩu 70 nghìn đến 80 nghìn USD đi các thị trường khó tính.
Việt Nam có năng suất mủ cao-su cao vượt trội so với các nước khác. Nhưng để nâng cao hiệu quả sản xuất và tạo sức mạnh cạnh tranh cho sản phẩm cao-su Việt Nam trên trường quốc tế, yếu tố quan trọng hàng đầu là phải xây dựng được chuỗi giá trị sản phẩm. Tập đoàn Công nghiệp cao-su Việt Nam (VRG) tuy chỉ chiếm khoảng 30% diện tích cao-su cả nước nhưng lại giữ vai trò nòng cốt trong việc thúc đẩy ngành cao-su phát triển.
Theo Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước Trần Tuệ Hiền, hiện Bình Phước đứng đầu cả nước về diện tích cây cao-su với hơn 220 nghìn ha, chiếm 22% diện tích cao-su toàn quốc, trong đó có khoảng hơn 70 nghìn ha của các doanh nghiệp nhà nước. Các doanh nghiệp cao-su trên địa bàn tỉnh giải quyết việc làm cho hơn 24 nghìn lao động; thu nhập bình quân đạt từ 5,5 đến hơn 9,5 triệu đồng/người/tháng. Bên cạnh lĩnh vực truyền thống, các công ty còn đa dạng hóa ngành nghề, mở rộng đầu tư hiệu quả trên nhiều lĩnh vực như nông nghiệp công nghệ cao, phát triển các khu công nghiệp, khu dân cư, kinh doanh ngành gỗ... Trong nhiều năm qua, Bình Phước luôn bảo đảm tăng trưởng hằng năm hơn 7,5% và có thể khẳng định sự phát triển của tỉnh có sự góp sức to lớn của ngành cao-su.
Nhóm phóng viên CQTT TP Hồ Chí Minh - (nhandan.com.vn)
T/h: H.Phong (dongbang.vn)
