Hầm than là nghề truyền thống của một bộ phận người dân sống dưới tán rừng đước ngập mặn tại Cà Mau. Có những gia đình đã 3 đời gắn bó với nghề.
Trước đây, bà con hầm than tự phát. Việc giữ rừng được quản lý nghiêm ngặt nên có những lúc họ phải làm lâm tặc để lấy nguyên liệu duy trì nghề, đảm bảo đời sống.
Hiện nay, những hộ gia đình còn gắn bó với nghề tại các huyện Năm Căn, Ngọc Hiển đa phần đã được tổ chức vào làm trong các tổ hợp tác, hợp tác xã. Bà con đầu tư quy mô hơn, làm bài bản hơn.
Trước đây, lò than của người dân có bán kính mặt lò chỉ khoảng 2 – 3 mét, ngày nay, được xây dựng với bán kính 6 - 7 m. Lò than cỡ lớn chất được đến 60 m3 củi. Mỗi m3 củi có thể cho sản lượng 180 kg than, cao hơn khoảng 20% so với trước.
Nhờ chất được nhiều củi và năng suất cao hơn nên người dân có lãi ngày càng cao. Trung bình, mỗi lần thu hoạch, bà con sẽ có lãi từ 10 – 15 triệu đồng/lò.
Chu kỳ hoàn thành một lò than mất khoảng 1,5 tháng. Trong đó, thời gian đốt lò khoảng 1 tháng, bít cửa lò 10 ngày. Còn lại là thời gian thu hạch và vào củi mới.
Than đước Cà Mau có chất lượng tốt nên rất được ưa chuộng. Sản phẩm bà con làm ra không chỉ tiêu thụ trong tỉnh mà còn được thương lái các tỉnh khác đến thu mua.
Thời gian gần đây giá than ổn định ở mức trên dưới 9.000 đồng/kg nên người dân yên tâm sản xuất. Hiện nay, người dân địa phương còn ví von, hầm than là nghề “luyện vàng đen” vì có hộ thu nhập tới vài chục triệu đồng/tháng.
Nghề hầm than còn giúp giải quyết việc làm cho một bộ phận lao động tại địa phương. Những người làm thuê tại các lò than được trả công khá cao, mỗi ngày họ kiếm được 300.000 đồng.
Tuy nhiên, hầm than được xem là nghề cực nhọc. Đặc biệt, người làm nghề này cũng phải có kỹ thuật và kinh nghiệm mới có thể thành công chứ không phải ai muốn làm cũng được.